Tuproqning mineralogik tarkibi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

II.2.TUPROQ MINIRAL TARKIBI 
 
Tog‘ jinslari, yer po‘stlog‘i va tuproq hosil qiluvchi yotqiziqlar hamda tuproq 
tarkibidagi minerallar o‘lchami, tuzilishi, kelib chiqishi jihatdan birlamchi va 
ikkilamchi minerallarga bo‘linadi. Bundan tashqari suvda eriydigan minerallar va 
tuzlar guruhi ham ajratilgan. 
Akademik A.YE.Fersman yer qobig‘ining o‘rtacha mineralogik tarkibini 
bergan.
Yer qobig‘ining o‘rtacha mineralogik tarkibi, % (A.YE.Fersman ma’lumoti) 
Demak, dala shpatlari, slyudalar, kvars, karbonatlar yer po‘stlog‘i 
minerallarining 85 % ni tashkil qiladi. Minerallari og‘irligi va hajmi jihatdan 
magmatik, metamorfik va cho‘kindi tog‘ jinslarida turlicha miqdorda uchraydi. Tog‘ 
jinslarining o‘rtacha mineralogik tarkibi (Klark ma’lumoti bo‘yicha). 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
Tog‘ jinslarining o‘rtacha mineralogik tarkibi (Klark ma’lumoti) 
Minerallar guruhi 
Tarkibi (og‘irligiga nisbatan % hisobida) 
Magmatik 
Metamorfik 
slyudali slanets 
Cho‘kindi 
Slanetslar 
Qumtoshlar 
Dala shpati 
59,5 
5,0 
30,0 
11,5 
Rogovaya obmanka 
va piroksenlar 
16,8 
- 
- 
- 
Kvars 
12,0 
75,0 
22,3 
66,8 
Slyuda 
3,8 
15,0 
- 
- 
Sozlar 
- 
- 
25,0 
6,6 
Limonit 
- 
- 
5,6 
1,8 
Karbonatlar 
- 
- 
5,7 
11,1 
Boshqa minerallar 
7,9 
5,0 
11,4 
2,2 
Yuqorida keltirilgan jadvaldan ko‘rinib turibdigi, zich kristallik tog‘ jinslari 
tarkibida kvars, silikatlar, dala shpatlari, slyudalar asosiy rolni o‘ynasa, cho‘kindi 
jinslarda esa loy zarrachalari, gidrooksidlar, temir va karbonatli birikmalar asosiy 
o‘rinni egallaydi.