Türk dünyasının böyük oğlu

 
279
 
Mühafizənin bərpa dərəcəsi, ilkin mədəniyyət təyinatına qaytarılması 
üçün bərpa işlərinə ehtiyacı olan mədəniyyət sərvətlərinə  şamil edilir. 
Mühafizənin bərpa dərəcəsi tətbiq olunana qədər obyekt barədə 
konservasiya dərəcəsi müəyyən edilə bilər. 
Xüsusi mühafizə  dərəcəsi Azərbaycan Respublikasının milli 
mədəniyyət  əmlakının Dövlət Siyahısına daxil olan milli mədəniyyət 
əmlakı obyektlərinə şamil edilir. 
Mühafizə dərəcəsi olan mədəniyyət sərvətləri mülkiyyətçisinin və ya 
istifadəçisinin müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə münasibətləri 
mühafizə müqaviləsi ilə müəyyən olunur. Mühafizə  dərəcəsi olmayan 
mədəniyyət sərvətlərindən sərbəst istifadə edilir. 
Mədəniyyət sərvətlərinin mühafizə  dərəcələri müəllifin sağlığında və 
vəfatından sonrakı otuz il ərzində onun əsərlərinə şamil edilir. 
 
Maddə 36. Mədəniyyət sərvətlərindən istifadə rejimi 
Mədəniyyət sərvətlərindən onların tarixi və bədii təyinatı ilə bir araya 
sığmayan tərzdə istifadə edilməsi qadağandır. 
Tarix, arxeologiya, şəhərsalma, arxitektura və monumental sənət 
abidələrinin, təbii-landşaft obyektlərinin mühafizəsini təmin etmək 
məqsədilə müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən mühafizə zonaları 
müəyyən edilir. Mühafizə zonaları haqqında normativ hüquqi aktlar 
müvafiq icra hakimiyyəti orqanı  tərəfindən qəbul edilir. Şəhərlərin və 
digər yaşayış  məntəqələrinin baş planlarının layihələri, tikinti 
planlaşdırma və yenidən-qurma layihələri, eləcə  də  mədəniyyət 
obyektlərinin başqa yerə köçürülməsi layihələri müvafiq icra hakimiyyəti 
orqanları ilə razılaşdırılmalıdır. 
Arxeoloji qazıntılar aparılması  və arxeoloji abidələrin axtarılması, 
mədəniyyət sərvətlərinə aid olan təmir, bərpa və konservasiya işləri 
qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir. Aparılan işlər 
haqqında ayda bir dəfə müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına hesabat 
verilir. 
Mədəniyyət sərvətlərindən istifadədə müvafiq yönümlü mədəniyyət 
təsisatının üstünlük hüququ vardır. 
  
 
 
 
 

---

 
280
Dini qurumlara məxsus olan və mədəniyyət sərvəti sayılan əşyalardan 
onların mədəniyyət təyinatı nəzərə alınmaqla istifadə edilir. 
Mədəniyyət sərvətlərinin mülkiyyətçisinin və ya istifadəçisinin, dini 
təyinatlı  mədəniyyət sərvətlərinin isə müvafiq dini qurumun razılığı 
olmadan surətləri çıxarıla, habelə onlardan turizm, ekskursiya və reklam 
məqsədilə istifadə edilə bilməz. 
Mədəniyyət səryətlərinin lazımi vəziyyətdə saxlanılması  və onların 
mühafizəsi ilə bağlı  vəzifələr bu sərvətlərin mülkiyyətçilərinin və ya 
istifadəçilərinin üzərinə düşür. Subyektin mədəniyyət sərvətlərini 
saxlamağa imkanı olmadıqda, mülkiyyətçinin arzusu ilə müvafiq icra 
hakimiyyəti orqanı  mədəniyyət sərvətini onu saxlamağa imkanı olan 
subyektə satılmasını təşkil edir və ya saxlanma xərclərini dövlət hesabına 
götürür. 
Qeyri-dövlət mülkiyyətində olan xüsusi əhəmiyyətli mədəniyyət 
sərvətləri satılarsa, onları birinci növbədə almaq hüququ qanunvericiliklə 
müəyyən edilmiş həddə və qaydada dövlətə mənsubdur. 
Torpaqdan və su altından, binalardan, tikililərdən, təbii obyektlərdən 
tapılmış, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə  nəzərdə 
tutulmuş qaydada müsadirə edilmiş, habelə  vərəsəsiz və sahibsiz 
mədəniyyət sərvətləri qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada dövlət 
mülkiyyətinə daxil edilir. 
 
Maddə 37. Mədəniyyət sərvətlərinin mühafizə sıyahısı 
Ən  əhəmiyyətli mədəniyyət sərvətlərini qorumaq məqsədilə müvafiq 
icra hakimiyyəti orqanları müəyyən  ərazinin (şəhərin, rayonun) 
mədəniyyət sərvətlərinin mühafizə siyahısını aparırlar. 
Mədəniyyət sərvətləri həmin siyahıya mülkiyyətçinin, istifadəçinin 
ərizələri, kitabxanaların, muzeylərin, arxivlərin məlumatları  əsasında 
müvafıq icra hakimiyyəti orqanları  tərəfindən daxil edilir. Mühafizə 
siyahısında mədəniyyət sərvətlərinin qeydiyyatı bu Qanunun 34-cü 
maddəsinin tələblərinə uyğun aparılır. 
Mülkiyyətçiyə və ya istifadəçiyə bir ay ərzində mədəniyyət sərvətinin 
siyahıya daxil edildiyi barədə  şəhadətnamə  və ya onun sərbəst 
istifadəsinə icazə verilir. Belə şəhadətnamə və ya 
 
  
 
 
 

---

 
281
müvafiq icazə olmadan mədəniyyət sərvətləri ilə  əlaqədar  əqdlər 
bağlanmasma yol verilmir. 
Milli mədəniyyət  əmlakı sayılan mədəniyyət sərvətinə aid sənədlər 
baxılmaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına verildikdən, onların 
bu Qanunun 38-ci maddəsi ilə müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan 
Respublikasının milli mədəniyyət  əmlakının Dövlət Siyahısına daxil 
edilməsi məsələsinə iki ay ərzində baxılmalıdır. 
 
Maddə 38. Azərbaycan Respublikasının milli mədəniyyət 
əmlakının Dövlət Siyahısı 
Azərbaycan Respublikasının milli mədəniyyət  əmlakının Dövlət 
Siyahısına bu Qanunun 33-cü maddəsində nəzərdə tutulan milli və bəşəri 
əhəmiyyəti olan nadir mədəniyyət sərvətləri daxil edilir. Xilas edilməsi 
üçün təcili tədbirlərə ehtiyacı olan milli mədəniyyət əmlakı obyektlərinin 
uçotu ayrıca aparılır. Obyektlərin milli mədəniyyət əmlakına aid edilməsi 
məsələsini müvafiq icra hakimiyyəti orqanı həll edir. 
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanları milli mədəniyyət  əmlakı 
obyektlərinin qorunmasına nəzarət edirlər. 
Azərbaycan Respublikasının milli mədəniyyət  əmlakının Dövlət 
Siyahısına daxil edilmiş obyektlər mülki dövriyyədən çıxarılır və 
müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi olmadan onları  ləğv etmək, 
başqa yerə köçürmək, surətini çıxarmaq və ya bərpa etmək olmaz. 
 
Maddə 39. Mədəniyyət sərvətlərinin ixrac rejimi 
Mədəniyyət sərvətləri xüsusi rejim əsasında, verilmiş mühafizə 
dərəcəsinə müvafiq surətdə ixrac edilir. İxracın mümkünlüyü müvafıq 
icra hakimiyyəti orqanının verdiyi mühafizə şəhadətnaməsi ilə müəyyən 
edilir. 
Mühafizə  dərəcəsi verilməmiş  mədəniyyət sərvətləri sərbəst ixrac 
edilə bilər. 
Müvəqqəti sərgi, qastrol səfərləri, bərpa işləri, prezentasiya, 
beynəlxalq mədəniyyət tədbirlərinin keçirilməsi halları istisna olmaqla 
milli mədəniyyət  əmlakı olan sərvətlərin Azərbaycan Respublikasının 
hüdudlarından kənara aparılması qadağandır. 
 
  
 
 
 

---