Evlilik ve Boşanma
Sürecinin Değerlendirilmesi
73
Diğer dikkat çekici bulgulardan birisi sadece düşük
eğitim düzeyine sahip kişilerin değil yüksek eğitimli
bireylerin evliliklerinde de yaygın olarak şiddet
olaylarının yaşanmasıdır. Yüksek eğitimli bireylerin
evliliklerinde yaşadıkları sorunların başında çiftler
arasındaki duygusal ilişkiye dair sorunlar gelmektedir
ve bu sorundan daha düşük eğitimlilere göre daha
sıkça söz edilmiştir. Öte yandan aldatma konusu
eğitimsiz ve düşük eğitimli bireyler tarafından daha
fazla dile getirilmiştir.
Evlilikte yaşanan sorunlar
evlilik süresi ve çocuk
sahipliğine göre de farklılaşmaktadır. Buna göre
özellikle 5 yıldan az evli kalanların ve çocuksuzlarla
1 - 2 çocuk sahibi olanların evliliklerinde en yaygın
yaşanan sorun yakın çevrenin müdahalesidir.
5 yıldan fazla süredir evli kalanlarla çocuklu
bireylerin diğer boşanmış bireylere kıyasla daha fazla
ekonomik sorunlara işaret ettiği de vurgulanmalıdır.
Alışkanlıklara dair sorunların en çok 10 yıldan fazla
evli kalanlarda; aldatmanınsa en çok 30 yaş ve üstü
bireylerin evliliklerinde yaşandığı görülmüştür.
6.1.3. Evliliklerde Yaşanan Sorunlarla Boşanma
Nedenleri Arasındaki İlişki Üzerine Analiz
Evlilikte yaşanan sorunlar ve boşanma gerekçeleri
arasındaki ilişki çok boyutlu ölçekleme (ÇBÖ)
5
analiziyle incelenmiştir (Grafik 4). Bireylerin
evliliklerinde sorun yaşadıkları alanlar ve boşanma
gerekçeleri yirmi bir başlık altında toplanmıştır.
Bireylerin sorun alanı olarak işaret ettiği durumlar her
zaman boşanma gerekçesi olarak gösterilmemektedir.
Bununla birlikte bireylerin işaret ettiği kimi sorun
alanları, boşanmalara gerekçe oluşturabilmektedir.
Temel olarak bu analizin yapılma amacı, bireylerin
evliliklerinde sorun yaşamış oldukları
alanlar ve
boşanma gerekçesi olarak gösterdikleri durumlar
5 Bu analiz, araştırma alanı olarak belirlenen kategorideki birimler
arasındaki ilişkileri göstermek için veriyi daha düşük boyutta
konfigürasyon ile görselleştiren istatistiki bir araçtır. Bu analiz
yöntemi, araştırma konusu olan birimler arasında gözlemlenen
benzerlikler ya da farklılıklardan oluşan uzaklık değerlerine dayalı
olarak bu birimlerin tek ya da çok boyutlu uzaydaki gösterimini
elde etmeyi amaçlar. Böylelikle nesneler arasındaki ilişkilerin
belirlenmesini sağlayan çok değişkenli bir istatistiksel analiz yapılır.
Ortaya çıkan sonuçla, tek / çok boyutlu düzlemde her biri farklı bir
yerde konumlanan ve farklı boyuta karşılık gelen birimler üzerinden
analiz yapılır.
arasındaki ilişkiyi yorumlayabilmektir. Sorun
alanları ve boşanma gerekçelerinin farklılaştığı ve
örtüştüğü durumlar aşağıdaki çok boyutlu ölçekleme
analizi grafiğinde gösterilmektedir. Bu grafikte sorun
alanları maviyle, boşanma gerekçeleri kırmızıyla
belirtilmiştir (Grafik 4).
Bireylerin yaşadıkları sorun alanları ve boşanma
gerekçelerinin birbirleriyle olan yakın ilişkileri göz
önünde bulundurularak analiz sonuçları dört ayrı
grup altında ele alınmıştır. Gerçekleştirilen çok
boyutlu ölçekleme analizinin grup bazında
verdiği
sonuçlar incelendiğinde şu sonuçların çıktığı
görülmektedir:
İlk grup incelendiğinde iki ayrı sonuçtan
bahsedilebilir. Bu grup evlilikte yaşanan sorunlar
ve bireylerin boşanma gerekçeleri açısından
incelendiğinde evlilikleri boyunca yakın çevre,
ekonomik durumlar ve yaşam tarzı konularında sorun
yaşayan bireylerin boşanma gerekçelerinde de bu
durumlara işaret ettiği sonucu çıkmaktadır. Bununla
birlikte birinci grup, yalnızca boşanma gerekçeleri
açısından ele alındığında, yakın
çevre sebebiyle
boşanan bireylerin aynı zamanda boşanmalarına
gerekçe olarak ekonomik sorunları da gösterdikleri
söylenebilmektedir. Benzer şekilde, bireylerin hem
yakın çevre hem de ekonomik konularda eşzamanlı
olarak sorun yaşama eğilimi yüksektir (Grafik 4).
İkinci grupsa evlilikte yaşanan sorunlar ve boşanma
gerekçeleri arasındaki ilişkiye işaret etmekten ziyade,
gruba dahil edilmiş sorun alanlarından biriyle
karşılaşan bireylerin başka hangi alanda sorun
yaşayabileceği konusunda fikir vermektedir. Çıkan
sonuç, alışkanlıklar, cinsel hayat, şiddet, duygusal
ilişki veya aldatma sorunlarından biriyle karşılaşan
bireyin, bu sorunlardan bir diğeriyle de karşılaşma
olasılığı yüksektir (Grafik 4).
Üçüncü grup, evlilikleri esnasında
ev içi görev ve
sorumluluklarla ilgili sorun yaşayan bireylerin yine
bu gerekçeyle boşandıkları anlaşılmaktadır. Bununla
birlikte, bireylerin evlilikleri esnasında çocuklarla
ilgili yaşadıkları sorunların ve değer - hayat
görüşünde yaşadıkları farklılaşmaların boşanmaya
gerekçe oluşturmaması da ilginç bir sonuç olarak
TBNA2014
74
gözükmektedir. Boşanma
gerekçeleri özelinde
incelendiğinde şiddet sebebiyle boşanan bireylerin
aynı zamanda duygusal ilişki, alışkanlıklar ve aldatma
konuları sebebiyle de evliliklerini sonlandırmaları
olasıdır (Grafik 4).
Dördüncü grupta sorun alanları ve boşanma
gerekçelerinin yığın olarak bir araya toplandığı
görülmektedir. Evlilikleri boyunca çocuk sahibi
olamama / olmak
istememe konusunda sorun
yaşayan bireylerin bu gerekçeyle boşanmaları yüksek
olasılık olarak gözükmektedir. Yaş farkının, eğitim
düzeyinin, akraba evliliği, inanç / mezhep sebebiyle
evlilikleri sırasında sorun yaşayan bireylerin yine
bu gerekçelerle evliliklerini sonlandırmaya karar
verdikleri görülmektedir (Grafik 4).
Grafik 4. Ç
ok Bo
yutlu Ölçekleme Analizine Gör
e E
vlilikt
e Y
aşanan S
orunlar v
e Boşanma Ger
ek
çeleri
Ev i
çi
gör
ev
ve
sor
um
lu
lu
kl
ar
Çoc
uk
la
ilg
ili
so
ru
nl
ar
Du
yg
us
al
ilis
ki
Ek
on
omi
k so
ru
nl
ar
Çal
ışm
a
hay
atı
Hay
at
gö
rü
şü
Yaşam
tar
zı
Alış
ka
nlık
la
r
Eğ
iti
m
d
üz
eyi
Yaş
far
kı
Ev
le
nm
e
yaşı
Ev
lilik
ö
nce
si
eşi
ni
y
eter
i
kad
ar
tan
ımama
İna
nç
Ak
ra
ba
ev
liliğ
i
Yak
ın
çe
vre
Ci
ns
el
h
ay
at
Çoc
uk
sa
hi
bi
ol
amamak
/
ist
ememek
Şi
dde
t
Al
datma
Hastal
ık
Ev i
çi
gör
ev
ve
sor
um
lu
lu
kl
ar
Çoc
uk
la
ilg
ili
so
ru
nl
ar
Du
yg
us
al
iliş
ki
Ek
on
omi
k so
ru
nl
ar
Çal
ışm
a
hay
atı
Hay
at
gör
üş
ü
Yaşam
tar
zı
Alış
ka
nlık
la
r
Eği
tim
düze
yi
Yaş
far
kı
Ev
le
nm
e
y
aşı
Ev
lilik
ö
nce
si
eşi
ni
yeter
i k
ad
ar
tan
ımama
İn
an
ç/
mez
hep
Ak
ra
ba
e
vliliğ
i
Ya
kın
çe
vr
e
Ci
nsel
ha
ya
t
Çoc
uk
sa
hi
bi
o
lamamak
/
istem
em
ek
Şi
dde
t
Al
datma
Hastal
ık
-2
,0
-1
,5
-1
,0
-0
,5
0,
0
0,
5
1,
0
1,
5
2,
0
2,
5
-1
,5
-1
,0
-0
,5
0,
0
0,
5
1,
0
1,
5
2,
0
2,
5
4
1
2
3