Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- 624 -
tutmaktadır. Birinci kitapta 57 1700-1713 tarihleri arasına ait 123 belge bulunmaktadır. Belgeler, Sibirya’daki şehirlerin imar faaliyetlerine, kilise ve manastırların kurulmasına, Başkurt, Kazak ve Kalmuk baskınlarına karşı alınan güvenlik tedbirlerine, Çin’le yapılan ticari faaliyetlere, Sibirya maden ocaklarına, nüfus ve vergilendirme gibi konulara aittir. İkinci kitapta 58 1713-1724 yılları arasını kapsayan 127 adet belge bulunmaktadır. Bu belgeler, yerli halkların itaat altına alınması, Hıristiyanlığın yerli halklar arasında yayılması, Sibirya’nın komşularıyla ticaret ve güvenliğinin sağlanması, bölgede demir, bakır, altın, gümüş gibi maden yataklarının tespiti ve işletmelerin açılması gibi, klasik sömürgecizihniyetin güçlü bir biçimde Sibirya’da yerleşmeye başladığını, buna karşın yerel unsurların cılız tepkilerinin alınan önlemlerle nasıl bastırıldığını gösteren belgelerdir. Doğu Sibirya (İrkutsk, İrkutsk Voznesensk Manastırı, Yakut ve Zabaykal oblastı)’nın XVII.asrına ait belgeler Rus Coğrafya Cemiyeti’nin Doğu Sibir Bölümü üyelerinden A. A. İonin tarafından neşredildi 59 . Cemiyetin kendi arşivinde bulunanlar ile başka arşivlerden derlenen bu belgeler,İrkutsk şehri ve İrkutsk Voznesenk Manastırı (1672-1786)’nın tarihçesine ait akitlerden, XVII. asırda Sibirya’da kiliselerin kurulmasına dair belgelerden oluşuyordu. Ayrıca Yakut Oblastı ve Zabaykal’ın yerel unsurlarının; Buryatların, Tunguzların Rus kolonistlere baskınları ve çıkardıkları huzursuzluklar, Sibirya’nın nüfus yapısı, Rus ve yerel unsurların yaşam tarzı ile ilgilibirçok belge bulunmaktadır. XVII. asrın ortalarından, XVIII.asrın 30’lu yıllarına kadar Rusların Doğu Sibirya’da misyonerlik faaliyetleri ile ilgili belgeler Drevnıya Tserkovnıya Gramotı Vostocno-Sibirskago Kraya 60 adıyla yayınlanmıştır. Eser, Baykal ve Selenge bölgesindeki yerel unsurların Hıristiyanlaştırılması maksadıyla Zabaykal’a gönderilen ilk Ortodoks misyonu olan Daur Misyonu (Daurskaya Duhovnaya Missiya)’nun belgelerinden oluşmaktadır. Bu belgeler Sibir ve Tobolsk Başpiskoposu Simeon (1653-1665)’un, Sibir ve Tobolsk Metropolü Kornili (1672-1674)’nin, Pavl (1680-1692)’un, İgnati (1693-1701)’nin, Filofey Leşinskiy (1702-1710)’nin, İoann Maksimoviç (1712-1715)’in, Filofey Leşinskiy (1715-1719, İkinci defa)’nin, Antoni Stahovskiy (1723-1726)’nin beratlarından oluşmuştur.Sibirya’da Hıristiyanlığın tarihçesine dair geniş bir girişin ardından yayınlanan belgeler, Sibirya’da Hıristiyanlığı yayma faaliyetlerini, kilise, manastır ve şapellerin kuruluşunu, Sibirya’da kilise hayatını, Rus din adamlarının idari, hukuki, sosyal vaziyetleri ile yerel unsurlar üzerindeki çalışmalarını ortaya koymaktadır. Doğu Sibirya’nın XIX. asrın ikinci yarısına ait farklı konulara ait belgeleri, Doğu Sibirya Genel valisi D.G.Anuçin’in girişimiyle yayınlanmıştır. Sbornik adı altında çıkan eserin her sayısı belirli konulara ait belgelerden oluşmuştur.Bunlar, Priamur bölgesine iskân edilen Ruslar 61 , Kamçatka ve Komandorsk Adaları 62 , Priamur bölgesinin gayrırus unsurları (Koreliler ve diğerleri) 63 , Priamur bölgesi ormanları 64 , Doğu
Sibirya devlet köylülerinin içtimai idaresinin yeniden düzenlenmesi 65 , tuz ve maden endüstrisi (altın ve diğer madenler) 66 , Priamur bölgesinde yapılan diğer bazı faaliyetler 67 hakkındadır. Sibir tarihine dair XVII. asırda kaleme alınmış yediadet belge ve kaynak eser A.Titov tarafından bir araya getirilerek Sibir v XVII Vek 68 adıyla neşredilmiştir. Bunlardan altısı Rusça, bir tanesi ise Latince ve onun Rusça tercümesidir. Bu belgelerden ilki 69 ,Batı Sibirya’nın bazı bölgelerini ve oralarda yaşayan kavimleri tasvir etmektedir. Batı Sibirya’ya ait ilk kayıtlardan biri sayılan bu eserin XV.asrın sonlarında yazıldığı sanılmaktadır. İkinci eser 70 , Sibirya şehirleri ve kale/karakollarını, kışlaklarını tasvir etmektedir. Bu şehir ve kalelerin coğrafi konumları, birbirine mesafeleri, buralarda yaşayan görevliler anlatılmaktadır.
57
, Kniga Pervaya, 1700-1713, Red. A. İ. Timofeyev (1882), Peterburg. 58
(1885), Kniga Pervaya, 1713-1724, Red. A. İ. Timofeyev, S. Peterburg. 59 A. A. İonin (1895)., Novıya Dannıya K İstorii Vostoçnoy Sibiri XVII Veka, İrkutsk. 60 Arhimandrit Meleti (1875), Drevnıya Tserkovnıya Gramotı Vostoçno-Sibirskago Kraya (1653-1726) i Svedeniya o Daurskoy Missii, Kazan.. 61
, Tom II, Vıpusk III, İrkutsk 1884. 1883’te Odessa’dan Yujno-Ussurisk’e iskân edilenlerle ilgili 78 adet belge, geniş bir rapor ve ekler yer almaktadır; Priamur bölgesinin kolonizasyonu ile ilgili 1901’de hazırlanan bir rapor için bkz, A. A. Kaufman (1901), Materialı Po Voprosu o Kolonizatsionnoy Vmestimosti Priamurskago Kraya, Otçet , S. Peterburg. 62
(1884). Tom III, Vıpusk III, İrkutsk Eserde 47 adet belge ve ilaveler yer almaktadır; Tom III, Vıpusk IV, İrkutsk 1884. Kamçatka ve Komandorsk adalarına askeri karakolların kurulmasına ait 16 belge. 63
(1884), Tom IV, Vıpusk II, İrkutsk. Eserde 17 adet belge yer almaktadır. 64
, (1883), Tom V, Vıpusk I, İrkutsk. Eserde 23 belge ve ekler yer almaktadır; Sbornik, Tom V, Vıpusk 2, İrkutsk 1883. Priamur oblastı ormanlarının düzenlenmesine dair 47 adet belge yer almaktadır. 65
, (1883), Tom VI, Vıpusk I, İrkutsk. Eserde 24 adet belge yer almaktadır. 66
(1884), Tom VII, Vıpusk I, İrkutsk; Tom VII, Vıpusk II, İrkutsk 1885. 67
(1884), Tom VIII, İrkutsk. İki bölümden oluşan bu sayının birinci bölümünde, idari, iktisadi ve eğitim reformları, ikinci bölümünde sınır meseleleri, kara ve deniz haberleşmeleri, Sahalin adaları yakınında balıkçılık endüstrisi, askeri düzenlemeler vb. konulara ait belgeler yer almaktadır. 68 A. Titov (1890), Sibir v XVII Vek. Sbornik Starinnih Russkih Statey o Sibiri, Prilejaşşih K Ney Zemliyah, Moskva.. 69 O Çelovetseh Neznayemih Na Vostoçnoy Strane i O Yazıtseh Roznıh (İmperatorskaya Publiçnaya Biblioteka, No 1572, varak 112-114) 70
(İmperatorskoy Publiçnoy Biblioteki, No 1604, varak 858-865) Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|