Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- 627 -
dünyaya gelmiş, Tobolsk’ta dini eğitim aldıktan sonra din eğitimine Petersburg’ta devam etmiştir.Daha sonra Tobolsk Öğretmen okulunda felsefe hocası olarak bir süre görev yaptıktan sonra daha başka yerlerde idari görevlerde bulunarak emekli olunca Tobolsk’a temelli yerleşmiştir. Sibir tarihiyle ilgili çalışmalarını hayatının bu son dönemlerinde gerçekleştirmiştir. Bu tarihlerde Miller ve Fişer’in ardından Sibir tarihinin karanlık noktalarını aydınlatacak yeni bilgi ve belgelerin ortaya çıkması yeni bir Sibir tarihinin yazılmasını gerekli kılmıştı. Slovtsov hayatının son 13 yılını buna ayırdı.İnceleme yöntem ve üslubu bakımından öncekilerden ayrılan Slovtsov Rus tarihçiler kategorisinde ressam tipi bir tarihçi olarak görülür ve “Sibirya’nın Karamzini” olarak ta vasıflandırılır. Slovtsov,İstoriçeskoe Obozrenie Sibiri 81 ismini taşıyan iki ciltlik hacimli bir eser ortaya koydu. Eserin birinci cildi ilk olarak 1838’de, ikinci cildi ise tarihçinin ölümünden sonra 1844’de yayınlandı. Eseri güncelliğini, değerini korumaya devam ettiğinden, yaklaşık yarım asır sonra tekrar yayınlandı. Birinci cildi, Sibir tarihinin bir numaralı ismi kabul edilen Miller’e ithaf ettiği bir girişle başlar ve kronolojik bir anlatımla Sibir tarihinin 1585-1742 yılları arasını ele alır. Sibir Hanlığı, Küçüm Han, Rusların Sibirya’ya girişi, şehirlerin ve idari-askeri birimlerin kurulması, Sibirya’ya Rusların iskânı, imar, güvenlik, ticaret, Sibirya’nın yerli halkları, inanç ve hayat tarzları, Ortodoks dini yapılanması ve misyonerlikfaaliyetleri gibi birçok konu incelenmektedir. Eserde, Sibirya din adamları, Tobolsk, Tomsk ve Yakut voyvodaları ile ilgili istatistiki bilgi ve belgelerde bulunmaktadır.Eserin ikinci cildine, Sibirya’da Rus yönetiminin ikinci devresini başlatan kişi diyebileceğimiz büyük reformcu Mihail Mihailoviç Speranski’ye ithafen bir girişle başlayarak, 1742-1823 yılları arasındaki gelişmeleri ele alır. Yerel halklardan; Vogullar, Tunguslar ve Buryatlara ait bilgiler verilir; Sibirya’da Rus eğitim, kültür ve dini faaliyetlere temas edilir; nüfus, ticaret, fabrikalar, maden ocakları ve Sibirya’da yeni idaridüzenlemeler ortaya konularak eserin sonunda bunlarla ilgili tablo ve istatistikler verilir.Eserde, Sibir şehirlerinden Tobolsk, Tomsk, Yeniseysk, Krasnoyarsk ve İrkutsk’un kısa kronolojik tarihleri de bulunmaktadır. Slovtsov’un bu eserinin dışında 1830 yılında Tobolsk’un genel bir tasvirini yaptığı Progulki Vokruge Tobolska
adını taşıyan başka bir eseri de bulunmaktadır. Sibir Hanlığı’na başkentlik yapan İsker şehrinin Rus hâkimiyeti sonrasında sükûtu ile Sibirya’da Rusların kurduğu ve en önemli merkezlerden biri haline dönüşen Tobolsk’un tarihi, arkeolojisi, coğrafi yapısı ve iklimi, burada yaşayan halklar; Ruslar, Sibiryaklar, Ostyaklar, Vogullar, Tatarlar, Sibirya Buharalıları hakkında bilgiler yer almaktadır. Tobolsk’a dair genel istatistiki bilgiler tablolar halinde verilmiştir. Vladimir Andriyeviç, Çarlık döneminde Sibirya tarihi üzerine en fazla eser veren Rus tarihçilerden biridir. Beş ciltlik İstoriçeskiy Oçerk Sibiri Po Dannım Predstavlyayemım Polnım Sabraniem Zakonov 83 adlı eseri Sibir Rus tarihini başlangıcından itibaren II.Katerina dönemi de dahil olmak üzere dönemlere göre kronoloji takip ederek tüm gelişmeleri detaylı bir bicimde ele alır. Sibirya’da Rus idari-askeri yapılanması, iskân uygulamaları, dini yapılanma, Sibirya’nın nüfus yapısı, ticaret, endüstriyel faaliyetler ve daha başka konular, başta Rus kanunlarının derlendiği Polnoe Sobranie Zakonov Rossiyskoy İmperii olmak üzere, arşivsel materyaller, seyahatnameler, Sibir bölgesel (yerel) kaynakları ve araştırma eserleri temelinde orta konmuştur. Andriyeviç’in İstoriya Sibiri 84 adlı iki ciltlik hacimli başka bir eserinin ilk cildi,Rusların Knyaz Kurbski komutasında Sibirya’ya (Yugor Ülkesine) ilk seferleri ile başlar, Sibir Hanlığı’nın zabtıyla devam ederek XVII. asrın ilk yarısına kadar Sibirya’da Ruslar tarafından gerçekleştirilen tüm faaliyetleri ele alır.İkinci cildi ise 1660 yılından İmparatoriçe Elizabet Petrovna (1741-1762) dönemi de dahil olmak üzere Sibirya’daki tüm gelişmeleri ortaya koyar. Bu eserinin devamı niteliğinde Andriyeviç’in yazdığı bir başka eser yine iki ciltlikSibir v XIX Stoleteii’ 85 dir. Birincisi İmparatoriçe II. Katerina’nın ölümünden 1806 yılına kadar, ikincisi ise 1806-1819 yılları arasında Sibirya’daki gelişmeleri ele alır.Kratkiy Oçerk İstorii Zabaykalya 86
adlı eserinde Andriyeviç, Ruslar öncesinden başlayarak XVIII. asrın ortalarına kadar Zabaykal bölgesi hakkında genel bir tarihçe ortaya koymuş, eserine konuyla ilgili belgeler de ilave etmiştir. Keşif, araştırma ve gözlem maksadıyla Sibirya’ya seyahat eden seyyahların eserleri Rusya’da ve Batı’lı bilim çevrelerinde büyük ilgi gördüğünden seyahat eserleri temelinde araştırmalar ve tercüme faaliyetleri de yapılmıştır. A. Fon-Ettsel ve G. Vagner tarafından, içerisinde Sibirya’dan ve Orta Asya’dan bol resimlerin yer aldığı seyahatnamelere dayalı bir araştırmada 87 ,seyyahlar T. U. Atkinson, A. T. Fon- Middendorf, G. Radde ve diğer seyyahların notları boyunca Sibirya ve Orta Asya birçok yönden ele alınmıştır. Ettsel ve Vagner, Sibirya’nın tarihini, coğrafi özelliklerini ve nüfus yapısını incelemişlerdir. Bu
81 P. A. Slovtsov (1886), İstoriçeskoe Obozrenie Sibiri, I-II, S. Peterburg. 82 Slovtsov (1834., Progulki Vokruge Tobolska v 1830g, Moskva. 83 Vladimir Andriyeviç (1886), İstoriçeskiy Oçerk Sibiri Po Dannım Predstavlyayemım Polnım Sabraniem Zakonov, II,İrkutsk. III (Tomsk 1887), IV (1887),S. Peterburg., V (1889), Krasnoyarsk. 84 Andriyeviç (1889), İstoriya Sibiri, I-II, Peterburg. 85 Andriyeviç (1889), Sibir v XIX Stoleteii, I-2, S. Peterburg. 86 Andriyeviç (1887), Kratkiy Oçerk İstorii Zabaykalya, S. Peterburg. 87 A. Fon Ettsel-G.Vagner (1865), Puteşestvie Po Sibiri i Prilegayuşşim K Ney Stranam Tsentralnoy Azii, Terc. N. Deppiş, Sanktpeterburg. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|