Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi The Journal of International Social Research
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- 630 -
ve canlı hayatına ayrılmıştır. Yabani hayvanlar (sincap, tavşan, kutup tilkisi, ayı, porsuk, geyik, samur), kürk ve deri ticareti, balık ve balıkcılık, göcmen Rusların, Rus Kazaklarının ve yerel unsurların (Ostyakların, Tunguzların) sosyo-kültürel ve geleneksel hayatı, Şamanizm ve şamanların şifacı yönü anlatılmıştır. Metin içerisinde, şiirler, nüfus istatistikleri, geçmiş yıllara ait Yenisey Nehri’nin buzlarının donma ve çözülme tarihi tablosu, kürk hayvanları, bunların satış noktaları ve fiyat tabloları bulunmaktadır. Esere, bölgenin yerel unsurlarından devlet hazinesine alınan ve ihracına izin verilen yabani hayvan ve mamut kemiği miktarı ve değerini gösteren tablolar ile meteorolojik gözlemlere ait tablolar ve bir de yerel sözlük ilave edilmiştir. Sukaçev’in İrkutsk 100 adlı araştırma eserinde, reformlarıyla meşhur Sibir Genel Valisi Speranski dönemine kadar İrkutsk şehrinin tarihçesi, İrkutsk’un iktisadi, sosyo-kültürel yapısı, Speranski döneminde yapılan reformlar, bu reformların onun döneminde ve sonraki valiler döneminde İrkutsk’un sosyal hayatındaki yansımaları ele alınmıştır. Amur bölgesinin Rus hakimiyetine dahil edilmesinde, Sibirya’dan Rusya hazinesine ve ekonomisine gelir akışı (altın ve diğer madenler, ticaret) önündeki engellerin ortadan kaldırılmasında köklü reform ve düzenlemeleriyle tanınan Graf Muravyev-Amurskiy ve onun dönemi eserde ayrı bir bölüm halinde incelenmiştir. Muravyev sonrası İrkutsk’taki gelişmeler, Doğu Sibirya ve ona komsu olan ülkelerin Ruslar tarafından araştırılması ve incelenmesinin tarihi gecmişi ve bu faaliyetlerde İrkutsk’un rolü ve İrkutsk’ta eğitim-öğretim hayatı incelenen belli başlı konular arasındadır. Eser ana kaynaklara ve araştırma eserlerine dayanılarak ortaya konulmuştur. Gagemeyster’in üç ciltlik Statiçeskoe Obozrenie Sibiri 101 adlı eserinin ilk cildi Sibirya’nın topografyasına (coğrafi özellikleri, bölgeleri, nehir ve gölleri, tabiatı),iklim yapısına, yeraltı-yerüstü zenginliklerine, ikinci cildi,ülkenin etnik yapısına, insanların yaşam tarzlarına (konar-göçer ve yerleşik unsurlar), geçim kaynaklarına(tarım, hayvancılık, su ürünleri, maden işleri, ticaret, zenaat), ulaşım ve haberleşme konularına, üçüncü cildi ise, Sibirya’nın idari, iktisadi, dini ve kültürel yapısına ayrılmıştır. Eser istatistiki verilere dayanarak hazırlanmış olup XIX. asırda Sibirya’nın genel bir panoramasını yansıtır. Sibirya’yı, Rusya’nın fethettiği ve sömürgesi haline getirdiği muazzam bir ülke olarak gören Yadrintsev, Sibir Kak Kolonıya v Geografiçeskom, Etnografiçeskom i İstoriçeskom Otnoşenii 102
adlı oldukça hacimli eserinde Sibirya’yı ana hatlarıyla, tarihi, coğrafi, etnografik bakımlardan incelemiştir. Eserde Batı, Doğu, Amur ve Pasifik Okyanusu Kıyıları şeklinde Sibirya’yı üç coğrafi bölgede ele alan Yadrintsev, bu bölgelerin coğrafi-tabi özelliklerini, nüfus yapısını ve etnik unsurlarını ve bunların etnik, karakteristik hususiyetlerini değerlendirir. Sibirya’nın en önemli sorunlarından biri olan gayrirus nüfusun (yerli unsurların) erimesi meselesi üzerinde durur. Sibirya’nın Ruslar tarafından kolonizasyonunu, yeraltı ve yerüstü kaynaklarının tespit ve işlenmesini, Sibir halkının ekonomik vaziyetini, Sibirya’nın yönetimi ve bununla ilgili olarak Speranskiy’nin reformlarını, Sibirya’nın kültürel gelişimini ve kentlerde sosyal hayatın inkişafını ayrı başlıklarda ele alır. Ona göre İngiltere ve İspanya’nın sömürgeleri gibi, Sibirya da Rusya’nın sömürgesidir. Sömürgecilikte devletlerin ortak çizgileri olduğu gibi farklı tarafları da mevcuttur ve her millet sömürgelere kendi karakterlerini taşır. Yadrintsev’e göre Rusya XIX. asırda bilhassa Speranskiy öncülüğünde yaptığı büyük reformlarla Sibirya’nın ekonomik, kültürel ve medeni inkişafında büyük ilerlemeler kaydetmiştir. Eserinde Sibirya’dan tabiat manzaraları, yerel etnik unsurlardan Kırgız, Yakut, Buryat, Tunguz ve Rus göçmenlerin yaşamınıyansıtan resimler de yer almaktadır. P.Golovaçev,Sibir Priroda. Lyudi. Jizn 103
adlı eserinde Sibirya’yı, coğrafi-tabii yapısı, insan unsuru ve yaşam şeklinde üç ana başlıkta ele almış, resimler ve haritalarla genel bir Sibirya panoroması çizmiştir. Sibirya’da tarih, kültür, etnografya, iktisat vb. çeşitli alanlarda seçkin bilim adamları tarafından kaleme alınan ilmi ve edebi konulu makaleler biraraya getirilerek Literaturnıy Sbornik 104 adıyla Yadrintsev’in redaktörlüğünde yayınlanmıştır.Svedeniya o Sibiri 105
Sibir’in iskânı konusu yanısıra Sibirya üzerine çeşitli konularda ilmi makalelerin toplandığı başka bir derleme eserdir.Selskiy Vestnik dergisinde yayınlanmış makalelerin biraraya getirilmesinden oluşmuştur. Sibirya tarihininin 1032-1882 yılları arasını kronolojik olarak ortaya koyan bir eser İ. V. Şeglov tarafından hazırlanmış 106
olup İmparatorluk Rus Coğrafya Cemiyeti’nin Doğu Sibir Bölümü tarafından yayınlanmıştır. Bu eser Sibirya tarihiyle ilgili temel kaynaklardan (80 farklı kaynak ve araştırma eseri) istifade edilerek yazılmıştır.
100 V. P. Sukaçev (1891), İrkutsk. Ego Mesto i Znacenie v İstorii i Kulturnom Razvitii Vostoçnoy Sibiri, Moskva. 101 Yu. A. Gagemeyster (1854)., Statiçeskoe Obozrenie Sibiri, I-III, Sanktpeterburg. 102 N. M. Yadrintsev (1892), Sibir Kak Kolonıya v Geografiçeskom, Etnografiçeskom i İstoriçeskom Otnoşenii, S. Peterburg. 103 P. Golovaçev (1905), Sibir. Priroda. Lyudi. Jizn, Moskva. 104 N. M.Yadrintsev (1885), Literaturnıy Sbornik, S. Peterburg. 105 Svedeniya o Sibiri , Selskiy Vestnik (1897), S. Peterburg. 106 İ. V. Şeglov (1882), Hronologiçeskiy Pereçen Vajneyşih Dannıh İz İstorii Sibiri 1032-1882g.g., İrkutsk. Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|