Uluslararasi sempozyumu

855

Yu KURIBAYASHI 

Farsça’nın fonolojik, sentaktik ve morfolojik unsurlarının etkisi altında kal-

maktadır.

2-2. Tamlayan-Tamlalanan Yapısının Sözdizimsel Kopyalaması

Bu bölümde, Kaşgayca’da görülen sözdizimsel dil mutasyonuna(değişimi) 

örnekler vereceğiz. Cümle (1) Farsça, (2) Kaşgayca’dan alınmış örneklerdir. 

Örneklere baktığımızda sözcüklerin farklı ancak söz dizimi yönteminin aynı 

şekilde işlediğini görürüz. 

(1) an mard-īkedīrūzāmad, darbāzārdīdam.    Farsça

(2) o kišikedinaygelde, bazar ičinagerdem. 

Kaşkayca

İran’da  konuşulan Azerbaycan Türkçesi’nin  de  Farsça  etkisinde  kaldığı 

görülmektedir ancak bu etki Kaşgayca’daki kadar güçlü değildir.

Örneğin aşağıdaki cümlelerde görüldüğü gibi Azerbaycan Türkçesi sıfat 

fiil gruplarını oluştururken farklı yapılara izin vermektedir.

(3) pazar-da gördüümkišiyoldašım.

(4) bazar-da aldıım kitap čok paha.

(5) o kitap ki bazar-da aldıım čok paha.  Azerbaycan Türkçesi (Tabriz)

Sonuç olarak, 2002 yılından 2004 yılının yazına kadar yaptığımız çalış-

maları  göz  önüne  aldığımızda,  sıfat  fiil  grupları  oluştururken  Kaşgaycada, 

yukarıdaki  örneklerden  de  anlaşılacağı  üzere  yapının  Tamlanan-Tamlayan 

şeklinde değişim gösterdiğini görüyoruz. Önceden Türkçe kurala uygun ola-

rak Tamlayan- Tamlanan şeklinde olan sözdizimi zamanla ters yönde bir de-

ğişime göstermeye başlamıştır.

Kaşkayca: Tamlanan-Tamlayan

Azerbaycan Türkçesi: Tamlayan-Tamlanan

(Tamlanan-Tamlayan)

Farsça: Tamlanan-Tamlayan

3. Türkçe Ve Japonca

(Turkish and Japanese)

Türkçe ve Japonca tipolojik açıdan ele alındığında, her ikisi de eklemeli 

dillerden olup söz dizimi başta olmak üzere benzer gramer yapılarına sahip-

tirler. Bundan dolayı ana dili Japonca olan öğrenciler için Türkçenin gramer 

---

856 Türkolojı̇ Çalışmaları (Studies of Turkology) 

kuralları oldukça tanıdık kurallardır. Bu iki dil aşağıdaki noktalarda benzerlik 

ve farklılık göstermektedir. Örneklerden anlaşılacağı üzere benzeyen nokta-

lar ; söz dizimi, bitişkenlik, ayrılan noktalar ise Türkçede fiil cümlelerindeki 

özne yüklem uyumu ile isim cümlelerindeki şahıs uyumu oluşu ve bu durum-

ların Japoncada görülmemesidir. 

(1)  Ben kitab-ı al-dı-m.                   Türkçe

watasi-gahon-o kat-ta.       Japonca

    I-NOM book-ACC buy-PFT

 (2)  yaz-dır-ıl-dı.             Türkçe

kak-ase-rare-ta.            Japonca

write-CAUS-PASS-PFT

(3)   o-nun  kitab-ı           Türkçe

    kare-no hon              Japonca

4. Bir Yabancı Olarak Türkoloji Çalışmak

(Research into Turkology as a foreigner)

Türkoloji’ye merak salmam ve bu konuda çalışmalara başlamama sebep, 

fakülteye girdiğim yıl, bölümümüzde Türkoloji ve Dilbilim alanında çalış-

malar yapan Takeuçi Kazuo Hoca ile tanışmam olmuştur. O yıllarda imkanla-

rımız kısıtlı olduğu için, Türkçe öğrenme konusundaki bu durum benim için 

bulunmaz  bir  fırsattı.  Dilbilimi  bölümünde  öğrenci  olduğumuzdan  bitirme 

tezlerimiz  için  istediğimiz  bir  dili  çalışma  konusu  yapabilirdik  ancak,  ben 

Japonca ile benzeyen ve bizler için öğrenilmesi kolay olan Türkçe’yi seçmiş-

tim. Bir yabancının ana dili olmayan Türkçe’yi incelemesinin nasıl bir anlamı 

olabilirdi ki diye düşünüyordum. Tabiiki Türkçeyi ana dili olarak konuşanlar 

kadar iyi inceleyemez ve ana dilimiz gibi konuşamayız. Ancak avantaj sa-

yabileceğimiz bir durumumuz var. Bir dili ana dili olarak kullananların fark 

edemediği dil özelliklerini hemen fark ediyorsunuz. Diğer bir sebep, Türkler 

dışındaki Türkologlarla ve araştırmacılarla da tartışmalarımızı, fikir alışveriş-

lerimizi yaparken ortak dil olarak Türkçeyi kullanıyoruz. Bu gibi durumlarda, 

biz yabancı araştırmacılar da eşitliğin bilincine varıyoruz. Başka bir sebep 

ise, bu güne kadar yapıla gelmiş batı dilleri araştırmalarından farklı olarak, 

Türk dilleri alanında gün yüzüne çıkarılması gereken daha bir çok konunun 

oluşudur. Bu durum, sahayı yeni buluşlar yapmaya elverişli ve bizler için ca-

zip hale getirmektedir. Bir yabancının, anadili olmayan Türkçeyi çalışma se-

---

857

Yu KURIBAYASHI 

beplerinden bir başkası ise saha çalışmasına gittiğinizde karşılaştığınız sıcak 

kanlılıktır. Bu da bu alanda çalışan araştırmacılar için büyük bir avantajdır. 

5. Japonya’da Türkoloji Çalışmaları

(Studies of Turkology in Japan)

Bu  bölümde  Japonya’daki  Türkoloji  çalışmalarının  kısa  tarihçesinden 

bahsetmek istiyorum. Ardından, 1930’da Türk Dili’nin Grameri adlı kitabın 

çevirisi yayımlandı.

5-1. Japonya’daki Türkoloji Araştırmalarının Geçmişi

Tokyo Üniversitesindeki derste Prof. Katsuji Fujioka, ilk Türkçe ders ola-

rak J. Nemeth’in Türkische Grammatik (1930)’ini kullanmıştır. Bunın ardın-

dan, aşağıda sıraladığım Eski Türkçe ile ilgili eserler de yayımlanmıştır. an-

cak bu eserler Japonca yazılmış olduğu için dünya çapında tanınamamıştır.

5-2. OrkhonTürkçesi hakkında ilk makaleler

Japonya’da OrkhonTürkçesi hakkında yazılmış olan ilk makaleler ise aşa-

ğıdaki gibidir. 

Sibata, T. (1947) The discovery and study of the Orkhon Inscription (Ja-

ponca). Toyo Gakuho 31:3, 79-103.

(1950) On the sounds represented by certain letters in the Runic alphabet 

of the Türküts (Japonca). GengoKenkyu 16, 54-58.

(1953) On phonetic equivalents of some letters in Runic character (Japon-

ca). Obris 2:1, 125.

1970li yıllardan sonra emekli profesör Takeuçi Kazuo tarafından ilk kez 

Japonca olarak yazılmış Türkçenin grameri, Türkçe-Japonca sözlük yayım-

lanmış ve Japonya’nın Türkoloji çalışmalarında önemli bir yere sahip olmuş-

tur.

(İlk) Türkçenin Grameri El-kitabı. Kazuo Takeuçi (1970) Tokyo: Daiga-

kushorin  Yayınevi.

(İlk) Türkçe - Japonca Sözlük. Kazuo Takeuçi (1987) Tokyo: Daigakusho-

rin Yayınevi.

(İlk) Japonca -Türkçe Sözlük. Kazuo Takeuçi (2000) Tokyo: Daigakusho-

rin Yayınevi.

---