196 Kafkaslar’dan Sürgün Bı̇r Toplumun Bı̇tmeyen Göçü
bölgelerinde yavaş yavaş gelenekler transformasyona uğramaktadır (Aslan,
1995).
Sonuç ve Değerlendirme:
Uzun yıllar uluslararası göçmen olarak yaşayan Ahıska Türkleri, Türki-
ye’de de yakaladıkları ekonomik olanakların peşinden ilden ile göç etmek-
tedirler.
Türkiye’deki Ahıska Türkleri için yaşam süreci üç bölümden oluşmakta-
dır:
(i) 1944 Aralık sürgününe kadar,
(ii) ikincisi 1944’den 1991’e kadar olan
yaşam ve (iii) Türkiye’ye göç ile başlayan yaşam.
Her aşamada bir mekânsal
deneyim, bir etken, bir yeni sosyal ve kültürel yaşam deneyimi. Bu örnekler
nadiren görülmektedir
.
Bu gelişmelerin sonucunda dış müdahaleden çekinen
bir topluluk olarak, Ahıskalılar için dünya ikiye bölündü:
trajedimize acıyan-
lar (Anadolu) ve ilgisiz kalanlar (Ötekiler).
Bu düşünce tarzı tüm tanınmamış
uluslarda görülmektedir.
Her etnik grup, kendi mantalitesinde dünyanın coğ-
rafi şeklini çizer:
yanımda olanlar ve beni anlamayanlar.
Ahıskalarda da bu
düşünce mekânsal boyutta kendini gösterdi ve Türkiye’yi hem manevi destek
hem de ekonomik sorunlarına çözüm bulmak için seçmişlerdi.
Ahıskalılar dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi, Türkiye’ye de kitlesel
olarak göç ettiklerinden toplumsal adaptasyonda güçlük çekmişlerdir. Ahıs-
kalılar pek çok özelliği ile Anadolu halkına benzemekle birlikte farklı giyim,
şive ve çalışma alışkanlıkları ile gözle görülür bir farkla ayırt edilebilirler.
Bunların Türkiye toplumuna uyum aşamasında çok başarılı olduklarını söy-
leyemeyiz. Uzun süre güvensiz ortamlarda ve sürgün olarak yaşayan bu hal-
kın toplumsal güven duygusu tam olarak sağlanmamıştır. Kendi halkı dışında
insanlarla ilişkilerde tedbirli olma hali görülmektedir. Türkçe konuşmalarına
rağmen okuma ve yazma becerileri zayıftır.
Sonuç olarak Ahıskalılar geleneklerini koruyan, folkloru gelişmiş, kendi
içinde evlenen, manevi yaşamını sürdüren, bir nevi yaşayan toplumun dışında
kalan ve kendi manevi yasaları ile hareket eden kapalı bir toplumdur.
Kaynaklar
Andrews, P. A. 1989. Ethnic Groups in the Republic of Turkey, Reichert,
Wiesbaden, s. 130.
Aslan, K. 1995. Ahıska Türkleri: Dünü, Bugünü ve Yarını, ATKD Yayın-
ları, Ankara.
197
Aydın İBRAHİMOV / Selver ÖZÖZEN KAHRAMAN
Avşar, Z., Tunçalp, Z.S. 1995. Sürgünde 50. Yıl Ahıska Türkleri, TBMM
Kültür, Sanat ve Yayın Kurulu, No: 73. Ankara.
Aydıngün, A., Harding, Ç.B., Hoover, M., Kuznetsov, I. and Swerdlow, S.
2006. Meskhetian Turks, Ed. Donald A. Ranard, Culture Profile No. 20. CAL
Pub. Washington.
Chervonnaya, S. 1998. The Problem of the Repatriation of the Mesk-
het-Turks, Appendix to the Fact-Finding Mission of the FUEN (Federal Uni-
on of European Nationalities) delegation to Georgia, http://arts.uwaterloo.ca/
MINELRES/min/meskh/FUEN_Meskh.htm
Dominova, İ.G. 2007. Krasnodar Eyaletinde Ahıska Türkleri, Araştırma,
Bilgi ve Metodik Materyaller, Derleyen: M.V. Savva, Yurrts Yayınları, Kras-
nodar.
Gazigil, İ. 2006. Bir Göç Hikâyesi: Bir Ahıskalının Göç Öyküsü, Ulusla-
rarası Göç Sempozyumu, 8-11 Aralık 2005, İstanbul.
Gurbanov, Ş. 1990. Mesheti Türkleri, Diderginler, Bakı.
Kalafat, Y. ve Ağacan, K. 2004. Güney Kafkasya Barışının Sağlanmasında
Anahtar Etnisite: Ahıskalılar, Avrasya Dosyası, Cilt: 10, S: 1, s. 187-197.
Muhtaroğlu, V. 1993. Bir Türk Boyunun Yürekler Yakan Göç Destanı, Türk
Yurdu.
Rafatov, İ. 1996. Mesheti’ye ve Meshtiler (Meshetiye-i Meshi), İlim Yayı-
nevi, Bişkek.
Seferov, R. ve Akış, A. 2008. Sovyet Döneminden Günümüze Ahıska
Türklerinin Yaşadıkları Coğrafyaya Göçlerle Birlikte Genel Bir Bakış, Türki-
yat Araştırmaları Dergisi, 393-411.
Taşdemir, T. 2005. Türkiye’nin Kafkasya Politikasında Ahıska ve Sürgün
Halk Ahıskalılar, IQ Yayınları, İstanbul.
Tsutsiyev, A. A. 2006. Kafkasların Etno-Siyasi Tarihi Atlası, Moskova
Avrupa Yayınevi, Moskova.
Zeyrek, Y. 2001. Ahıska Türkleri ve Ahıska Bölgesi, http://www.ahiska.
org.tr/kitap_muhteviyat/ahiska%20bolgesi%20ve%20ahiska%20turkleri.pdf
3835 Sayı ve 02.07.1992 Tarihli Kanun, http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/
html/828.html
Türk Dünyası’nın Ortak Kültürel Mı̇rası Olarak
Nasrettı̇n Hoca Karakterı̇ ve Fıkraları
Babak JAVANSHIR
1
Gı̇rı̇ş
“Türk Dünyası” her ne kadar modern dönemde yeni bir siyasi kavram ola-
rak kullanılsa da söz konusu kavramın benzeri ifadelerle tarihsel metinlerde
de yer aldığını görmekteyiz. Dolayısıyla günümüzde “Türk Dünyası” kav-
ramının arkasındaki uzun tarihsel sürecin olduğunu özellikle vurgulamamız
gerekmektedir. Bu kavram Yunan ve Roma kaynaklarında “İskitya” adı ile
karşılık bulsa da, ilk İslam coğrafyacılarında (IX. yüzyıldan itibaren) geniş
“Türk Coğrafyası” veya “Türk Toprakları” biçiminde kendi yansımasını bul-
muştur. Eski İslam coğrafyacıları bu alan ile ilgili aşağı yukarı biri birileriyle
örtüşen bilgilere yer vermekte ve onlara göre eski dünyasın en geniş kısmını
Türk toprakları oluşturmaktadır. Avrupalılar ise XI. yüzyıldan itibaren söz
konusu geniş coğrafyayı “Turcia” (Türkiye) biçiminde adlandırmışlardır. Bu
geniş coğrafi alan söz konusu zaman diliminde bilinen dünyanın (Asya, Av-
rupa ve Afrika) yaklaşık 1/3’ni oluşturmaktadır.
Babilliler ve Greklerde olduğu gibi ilk dönem İslam coğrafyacıları da bir
merkezi ve yedi iklimli olan dünya anlayışını benimsemişlerdir.
2
Değişik
Müslüman coğrafyacılarına göre üçüncü, dördüncü, beşinci bazen de altın-
cı ve yedinci iklimlerden oluşan geniş “doğu bölgesi”, Türklerin yaşadığı
iklimlerdi.
3
Anonim eser olan “Hududü’l-Âlem”e göre, “Dünyanın meskûn
toprakları 51 memleketten ibarettir.
4
Hududü’l-Âlem müellifi, söz konusu 51
ülkenin yaklaşık 20’den fazlasının Türk ülkesi olduğunu belirtmektedir.
5
Bütün bunlar modern dönemde siyasi-kültürel olarak kullanılmaya başla-
yan “Türk Dünyası” kavramının derin tarihi köklere dayandığını açıkça bize
göstermektedir.
1 Yrd. Doç. Dr. Yeditepe Üniversitesi
2 İbn Hurdazbih, Yollar ve Ülkeler Kitabı (el-Mesalik ve’l-Memalik), çev. Murat Ağarı,
Kitabevi Yayınları, İstanbul, 2008, s. 19-20.
3 Murat Ağarı, İslam Coğrafyacılığı ve Müslüman Coğrafyacılar, Kitebevi Yayınları,
İstanbul, 2002, s. 270 vb.
4 Hudud al-Alem: the Regions of the World a Persian Geography, transl. ed. Vladimir
Fedorov Minorsky, ed. Fuat Sezgin, Institut für Geschichte der Arabisch-Islamischen
Wissenschaften, London, 1993, s. 83.
5 Hududü’l-alem Mine’l-Meşrik ile’l-Mağrib, Yay. Haz. V. Minorsky, çev. A. Duman - M.
Ağarı, İstanbul, 2008, s. 48-55.
Dostları ilə paylaş: |