Uluslararasi sempozyumu
Yüklə 26,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Yararlanılan Kaynaklar
- Akşehir’de Bulunan Süslemeli Türk Mezar Taşları, Selçuk Ünv.
- Vakıflar Dergisi
- V. Uluslararası Türkoloji Kongresi Kültürel Etkileşim Ve Medeniyetler İttifakı 19-20 Nisan 2013
- Sanat Tarihi Araştırmaları Prof. Dr. Haşim Karpuz’a Armağan
- Haziresindeki Mezar Taşları
- Türk Kültürü Araştırmaları
- Selçuklu Araştırmaları Dergisi
- Huve’l-Baki İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları Ve Mezartaşları
- Üniversitesi Eğitim Dergisi
433 Halit ÇAL 16-Bulgar mezar taşı (Tekin 1988:kat.60)
17-Tokat’tan mezar taşı
(Doç.Dr. Sevay Atılgan’dan) b- Rozet iki örnekte görülür (16. Fot.-Kat. Nu:60-61). Mezar taşlarının yalnızca basit bir çizimi verildiğinden ayrıntısı anlaşılamamaktadır. Türkiye mezar taşlarında bir ya da daha çok rozet 12-15. Yüzyılda daha çok Sivas, To- kat, Amasya, Kırşehir gibi bölgelerdedir. Geç Osmanlıda ise Erzincan, Kay- seri gibi bölgelerde köy mezarlarında görülür.
düzenleme mezar taşını kenardan çeviren kuşak içindedir. Taştaki aşınmadan dolayı tam anlaşılamamaktadır. Ahlat’ta zencirekli kuşak 1270 ve 1291 tarihli iki örnekte görülür (Karamağaralı 1992:81). d-Yine bir örnekte (Kat nu:23) merkezde gülçeyi sınırlayan daire kuşağın içinde basit bir zik-zag düzenlemesi görülür. Türkiye’deki mezar taşlarında Ahlat, Erciş, Gevaş çevresindeki mezarlar gövde biçimleri gibi bezemeleriyle de önemlidirler. Dönemin mimarisine eş değerde, kıvrıkdal, rumi-palmet ve lotus (Uluçam 2000:57) ağırlıklı bitkisel bezeme, sonsuz uykunun sembolü haşhaş, nar gibi meyveler (Karamağara- lı 1982), çok kollu yıldız geçmeleri ağırlıklı geometrik bezemeleri, yoğun, zengin ve ince işçiliklidir. Taşa işlenmiş en eski yıldız ağlarının Ahlat mezar taşlarında görülmesi (Karamağaralı 1992:61) mezar taşlarına verilen önemi gösteriyor. Az olmakla beraber Volga mezarlarında az görülen rumili kuşak Türkiye’de mimaride ve mezar taşlarında çok görülür. Ahlat mezar taşların- daki rumili kuşaklar 1187 yılında başlar 14. Yüzyıl ilk çeyreğinin sonuna kadar devam eder (Karamağaralı 1992:80). Bulgar mezar taşlarındakine ya- kın bir Rumili kuşak Kırşehir’deki 1349 tarihli mezar taşındadır (Göktürk 2008:kat.52)
434 Tataristan ve Türkiye’deki 13-14. Yy. Mezar Taşlarının Karşılaştırılması 12-15. Yüzyıl mezar taşlarında ölünün yolunu aydınlatan ve tanrının sem- bolü kandil, aynı zamanda hayat ağacı olarak görülen şamdan (Karamağaralı 1992:3) yaygın motiflerdendir. Özellikle Afyon, Akşehir’de, Kırşehir, Konya, Sivas, Tokat bölgesinde yo- ğunlaşan gergef işleyen kadın, kitap okuyan insan, atlı avcı gibi insan figürle- ri (Karamağaralı 1992:5) aslan, kartal gibi yırtıcılar, turna, horoz gibi kuşlar (Öney 1969, Karamağaralı 1971 ; Çal 2011), ejder gibi mitolojik yaratıklar bakımından Türkiye’deki 12-15. Yüzyıl mezar taşları son derece zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Yararlanılan Kaynaklar Başak, Meltem (2008), Gevaş Mezar Taşları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Güzel Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van.
Benli, Yusuf (1992), Akşehir’de Bulunan Süslemeli Türk Mezar Taşları, Selçuk Ünv. Sos. Bil. Ens. Sanat Tarihi Bilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya. Çal, Halit (2007), “Göynük (Bolu) Şehri Mezar Taşları”, Vakıflar Dergisi, 30, Ankara, 307-395. Çal, Halit (2012), “Yozgat Çapanoğlu Camisi Haziresindeki Mezar Taşlarında Tipler”, 10. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi 28 Ağustos-2 Eylül 2012 Ukrayna, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, 2012, 965-972. Çal, Halit (2013), “Orta Asya’dan (8-9. YY.) Türkiye’ye (11-17. yy.) Mezar Taşlarında Yazılar” V. Uluslararası Türkoloji Kongresi Kültürel Etkileşim Ve Medeniyetler İttifakı 19-20 Nisan 2013, Türkistan, Turan Matbaası, 2013, 591-599 Çal, Halit, “Erzincan Çayırlı Eşmepınar Köyü Mezar-Mezar Taşları”, Sanat Tarihi Araştırmaları Prof. Dr. Haşim
Çal, Halit, “Erzincan Çayırlı İlçesi Mezarlarında Kuş Motifi”,
Erginer’e Armağan, Ankara, 2011, 220-239. Çal, Halit-Özlem Çal (2008), Kastamonu Atabey Gazi Camisi ve Türbesi
Belediyesi Yayını, Ankara. 435 Halit ÇAL Göktürk, Mehmet (2008), Tarih ve Anıtları Işığında Kırşehir Mezar Taşları “Mezardaki Hayatlar”, Kırşehir Belediyesi Kültür- Tarih Yayınları, Ankara. Hekimcanov, Ferit (1992) “Volga Bulgar Kitabelerinin Dili Üzerine”, Türk Kültürü Araştırmaları Prof. Dr. Muharrem Ergin’e Armağan, 38/1-2, Ankara, 197-200. Karamağaralı , Beyhan (1982), “İslam Sanatında Haşhaş Ve Hint Keneviri Motifleri”,
Karamağaralı, Beyhan (1992), Ahlat Mezartaşları, Kültür Bakanlığı Ankara. Karamağaralı, Beyhan. “Sivas Ve Tokat’taki Figürlü Mezar Taşlarının Mahiyeti Hakkında”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, II, (1971), 75-103. Kurt, Yılmaz (1993), “Adana‘da 1572 Yılında Kullanılan Türk Erkek Şahıs Adları”, Belleten, 57/218 (1993),173-200. Kurt, Yılmaz (1995), “Çorumlu Kazası Kişi Adları (XVI. Yüzyıl)”, OTAM 6 (1995), s.211-247 Laqueur, Hans, P. (1997), Huve’l-Baki İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları Ve Mezartaşları, İstanbul. Meriç, R. Melül (1935), “Akşehir Türbe ve Mezarları”, Türkiyat Mecmuası, 5, s.141-212 Metin, Rafet (2013), “XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Bozok Sancağında Kullanılan Erkek Şahıs İsimleri”, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Dergisi, 21/2, Kastamonu, 543- 560.
Öney, Gönül (1969), “Anadolu Selçuklu Sanatında Hayat Ağacı Motifi”, Belleten, 32, 125-128, (1969), 25-36. Uluçam, Abdüsselam (2000), Eski Erciş-Çelebibağı Mezarlığı Ve Mezar Taşları, Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara. Yediyıldız, B., Ö. İzgi (1983), “1455 yılında Ordu ve Yöresinde Kullanılan Şahıs Adları” Şükrü Elçin Armağanı, Ankara 1983, s.361-368. Yüklə 26,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|