Uluslararasi
Yüklə 18,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SİNOPLU NEBÎ B. TURHÂN’IN SİLSİLETÜ’L-CEVÂHİR ADLI ESERİNİN SARF İLMİ AÇISINDAN TAHLİLİ Mehmet Faruk ÇİFÇİ *
- Anahtar Kelimeler
- An Analysis of Nebi b. Turhan es-Sinôbî’s Book Called Silsiletu’l-Jawahir in Terms of Morphology Abstract
- Keywords
Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 101 SİNOPLU NEBÎ B. TURHÂN’IN SİLSİLETÜ’L-CEVÂHİR ADLI ESERİNİN SARF İLMİ AÇISINDAN TAHLİLİ Mehmet Faruk ÇİFÇİ * Öz Silsiletü’l-cevâhir; daha çok Hayâtü’l-kulûb adlı eseri ve Vahdet-i vücûd düşüncesine karşı tutu- muyla bilinen, Edirne’de yaşamış olan ve Kemalpaşazade’nin yardımcısı olduğu söylenen Si- noplu Nebi b. Turhan b. Durmuş’un (ö. 936/1530-31?) el-Emsile isimli sarf risalesine yazdığı ve kaynaklarda bahsi geçmeyen otuz sekiz varaklık Arapça bir şerhtir. el-Emsile üzerine yazılan en eski şerhlerden biri olan bu eserin tespit edebildiğimiz kadarıyla tek nüshası mevcuttur ve bunu 1005/1596-97 yılında Yusuf b. Abdullah müellif nüshasından istinsah etmiştir. Müellif, mukad- dimede herkesin anlayabileceği bir şekilde el-Emsile’yi şerh ettiğini ve oğlu Abdurrahman’ın is- tifade etmesi için birçok faydalı bilgiyi bu şerhe koyduğunu ifade etmektedir. Eserde sarf ilmine dair tarifler üzerinde özellikle durulduğu, bazı nahiv konuları hakkında da tatmin edici bilgilere ve açıklamalara yer verildiği görülmektedir. Diğer yandan müellifin, kullandığı tariflerde genel- likle el-ʿİzzî adlı eseri temel aldığı; bunun yanında bazı ifadelerinin de el-Maksûd adlı eser üzerine yazılmış olan ve yazarı bilinmeyen el-Matlûb isimli şerhteki açıklamalarla bire bir aynı olduğu görülmektedir. Eserde dikkatimizi çeken en önemli özellik, müellifin şerh ettiği el-Emsile nüsha- sıyla, elimizde bulunan matbu el-Emsile nüshaları arasında çok büyük farkların bulunmasıdır ki bu el-Emsile’nin zaman içinde değişikliklere uğradığının işaretidir. Biz sunacağımız tebliğde, bu eseri tanıtacak, onu sarf ilmi açısından değerlendirecek ve müellifine dair ilginç ayrıntılara deği- neceğiz. Anahtar Kelimeler: Nebi b. Turhan es-Sinôbî, Silsiletü’l-cevâhir, el-Emsile. * Dr. Öğr. Üyesi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, m.farukcifci@hotmail.com International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 102 An Analysis of Nebi b. Turhan es-Sinôbî’s Book Called Silsiletu’l-Jawahir in Terms of Morphology Abstract Silsiletü’l-cevâhir is a thirty-eight-page commentary written by Nebi b. Turhan b. Durmuş es- Sinôbî on morphology book called al-Amsile and not mentioned in the sources. Nebi b. Turhan is mostly known with his book named Hayâtü’l-kulûb and his attitude against wahdat al-wujûd thinking and he is also known as assistant of Kemalpaşazade. This commentary is one of the oldest commentaries on al-Amsila and as far as we can determine there is a single copy of the work written by Yusuf b. Abdullah in 1005/1596-97 from the author's manuscript. The writer says in the introduction: I have explained al-Emsile in a way that everyone can understand, and I have put in this study much useful information for my son Abdurrahman to take advantage of it. İt seems that the book focuses specifically on the terms of morphology and there is satisfactory information and explanations about sentax in. İn the other hand we see that the author based in his descriptions on the book named al-‘İzzi and we also see that he copied some expressions from al-Matlûb Şarhi’l-Maksûd which is writer unknown book. The most important feature that attracts our attention in this book that there are a lot of differences between printed copies of al-Amsila and that copy which author is working on. This shows that al-Amsile has changed over time. So, in this presentation, we will introduce this book, evaluate it from the point of morphology science and will give interesting details about the author. Keywords: Nebi b. Turhan es-Sinôbî, Silsiletü’l-cevâhir, al-Amsila. Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 103 TAŞKÖPRÜZÂDE’NİN AVNİYE HAŞİYESİ’NE DAİR DİLSEL ARAŞTIRMA Bozan ALHAMAD * Hasan Selim KIROĞLU ** Selim KARAÇAĞA *** Öz Elimizde bulunan Taşköprüzade’nin bu Haşiyesi günümüze kadar henüz yayına konmamış, edebi inceleme ve tartışmadan da yeterince nasibini almamış olduğunu gördük. Sinop’lu âlimimiz, Os- manlı döneminde istinsah ettiği bu el yazması eserin birinci nüshasını Türkiye El yazmaları Ku- rumu Başkanlığında (1/17657), ikinci nüshasını (7/41833) numara altında bulmak mümkün iken, üçüncü nüshasını da A.B.D ‘nin Michigan Üniversitesinde (594) no’sunda görebiliriz. Bu eserin önemi yayınlanması halinde gelecek dönemlerde anlaşılacağını ummaktayız. Bize göre elimizde bulunan bu el yazma eserin müellifi Taşköprüzade’nin şerhine dair yaptığı mantıksal ve dilsel yorumlar ilginçtir. Bu el yazması eserin dilsel yönü üzerinde durup açıklamalarda bulunacağız. İçeriğinde inceleme-araştırma ya da tartışmalarla ilgili ilkesel tanımlar, müellif Muhammed b. Hüseyin es-Sinobî’nin yaşamı, dönemi ile ilgili bilgiler, eserin konusu ve içeriği hakkında tanım- lar, bilimsel yazım kuralları ve Arapça dil yöntemi hakkında bilgiler bulmamız mümkündür. Araştırmamız, bu el yazmasının yayına hazırlanması, edisyon/kritiğinin yapılmasına zemin ha- zırlayacağına, eserin yazıldığı dönem ve sonrası ile ilgili araştırma yapılmasının sağlanmasını, Osmanlı dönemi âlimlerinin sarf nahiv gibi ilmi konuları nasıl ele aldıkları, Arap âlimlerle birleş- tikleri noktalarda nasıl bir yöntem takip ettikleri, son olarak ta eserin sarf nahiv gibi ilimlere kat- tığı terim, analiz ve eleştirileri içermektedir. Anahtar Kelimeler: Taşköprüzade, Avniye haşiyesi, Muhammed b. Hüseyin es-Sinobi, Dil, Araştırma. * Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, bozan555@hotmail.com ** Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, hasanselimkiroglu@sinop.edu.tr *** Öğr. Gör., Sinop Üniversitesi, skaracaga@sinop.edu.tr Yüklə 18,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|