Uluslararasi

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
137 
 
 
 
SİNOPLU ŞEYH MUHAMMED AHMED 
 
Ömer DUMLU 
* 
 
Öz 
Sinoplu Şeyh Muhammed b. Ahmed’in hayatı hakkında bilgi edinemedim. Ancak onun 1132 yı-
lında  kitabını  yazdığı  göz  önüne  alınırsa  hicri  12.  ve  miladi  18.  asırda  yaşadığı  kendiliğinden 
anlaşılmaktadır. Eseri hem bir vazu nasihat ve hem de bir tasavvuf literatürünü ilgilendirmektedir. 
İki  nüshası  vardır.  Kastamonu  Kütüphanesinde  mevcuttur.  Müellif  nüshası  tamam  olup  diğer 
nüsha eksiktir ve yazarı belli değildir. Eser 71 meclisten oluşmaktadır. Meclislerin her biri müs-
takil yazılsa bile birbirlerinin ve hatta konularının birer devamı olduğu görülmektedir. Sonunda 
Hz. İbrahim’in oğlu İsmail (as)’ı kurban etmesi ile ilgili konu yer almaktadır. 
Anahtar Kelimeler: Şeyh Muhammed Ahmed, Câmi'u'l-envâr ve letâ'ifu'l-ahbâr, Nüshalar. 
 
 
Seyh Muhammed Ahmed
 
of Sinop 
 
Abstract 
I cannot obtain information about the life of al-sayh Muhammad b. Ahmad from Sinop. When the 
time of writing his book in the year hijri 1132 is considered it could be understood he lived hijri 
12
th
 century or Gregorian 18
th
 century. His work  is related  with advices as well as literature of 
Islamic mysticism. There are two versions in the Library of Kastamonu. The version of writer is 
complete  but  other  version  is  incomplete  and  its  scribal  is  unknown.  The  work  consists  of  71 
chapters. Even the each chapter is written separately they are supplementary of each other’s more-
over supplementary of their subjects. There is the subject of sacrificial rite of Abraham to Samuel 
(Ismail) in the end of the work.  
Keywords: Seyh Muhammed Ahmed, Câmi'u'l-envâr ve letâ'ifu'l-ahbâr, Versions. 
 
 
 
                                                             
*
   Prof. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, [e-mail] 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
138 
 
 
 
MÛS SÎNÔBΠVE FÂTİHA SÛRESİ MEÂLİ TEFSİRİ 
 
Emrah DİNDİ 
* 
 
Öz 
Bu çalışmada, 16. yüzyılın sonları 17. yüzyılın başlarında yaşadığı ve Osmanlı dönemi müellif-
lerinden olduğu tahmin edilen Mûsâ es-Sînôbî’nin hayatını ve İzmir Milli Kütüphanesi Türkçe 
Yazmaları bölümünde 1467/18 arşiv numarasıyla, “Tefsîr-i Suver-i Kur'ân-ı Kerîm” adıyla kayıtlı 
bulunan iki sahifelik Fâtiha Tefsirini ve bu bağlamda ayetleri yorumlama ve meallendirme tarzını 
tahlil ettik. Bu yorum ve meallerin Osmanlı dönemi Fâtiha tefsiri ve meâli geleneğiyle ilişkisini, 
benzerlik ve farklılıklarını, döneminin izlerini taşıyıp taşımadığını, eserin hangi saik ve amaçlarla 
kaleme alındığını ortaya koymaya çalıştık. Hiç şüphesiz bu eser, o dönem mektep ve medreseden 
uzak  özellikle  de  göçebe  Türklerin  günlük  yaşamlarında  hatta  dört  rekâtlı  namazların  son  iki 
rekâtında dua mahiyetinde kendi dillerinde Fâtiha’yı okumaları amacına matuf olarak kalem alın-
mış olması bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu nedenle Mûsâ Sînôbî’ye ait bu eser, kısa 
bir meâl-tefsir olduğundan ayrıca eserin latinize edilmiş metnini de vermeyi ihmal etmedik. Ça-
lışma neticesinde okur, 16. yüzyılın sonları 17. yüzyılın başları dönemine ait olduğu tahmin edilen 
bir Osmanlı Türkçesi elyazması Fatiha Meâli Tefsiri örneği ve geleneğiyle yüz yüze gelmiş ola-
caktır. 
Anahtar Kelimeler: Mûsâ Sînobî, Fâtiha, Türkçe meâl, Tefsîr, Osmanlı.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                                                             
*
 Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, [e-mail] 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
139 
 
 
 
Mûsâ Sînôbî and the Meaning and Interpretation of the Surah Fatiha 
 
 
Abstract 
In the present study, we analyzed the life of Mûsâ es-Sînôbî, who is  estimated to have  lived in 
late  16th  and  early  17th  Centuries  and  who  was  one  of  the  important  authors  of  the  Ottoman 
Period, and the translation and interpretation style of him for the  Surah Fatiha, which is kept in 
Izmir National Library Turkish Manuscripts Section with the archive number 1467/18, and with 
the name “Tefsîr-i Suver-i Kur'ân-ı Kerîm” consisting of two pages. We tried to determine the 
relation, similarities and differences of these interpretations and meanings with the Ottoman Pe-
riod Surah Fatiha translation and interpretation traditions, whether it had the traces of those times, 
and with which motive and purposes the work was written. No doubt, this work is important in 
that it was written for the purpose of making the nomadic Turks, who lived away from schools 
and madrasahs, to read the Surah Fatiha in their daily lives even in the latest rakats of the 4-rakat-
prayers as prayer-words in their own languages. For this reason, since this work, which belongs 
to Mûsâ Sînôbî, is a short translation-interpretation, we did not neglect to provide the Latinized 
text. As a result of the present study, the reader will face a sample and tradition of Ottoman Tur-
kish manuscript Surah Fatiha Translation Interpretation, which is estimated to belong to late 16th 
and early 17th Centuries.  
Keywords: Mûsâ Sînobî, Fatiha, Turkish translation, Interpretation, Ottoman. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---