Uluslararasi

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
140 
 
 
 
ABDÜLBÂRΠES-SÎNÔBΠVE HAYÂTU’L-KULÛB ADLI ESERİ 
 
Faruk ÖZDEMİR 
* 
 
Öz 
Bu bildiride Sinoplu âlimlerden  Abdülbârî es-Sînôbî ve Hayâtu’l-kulûb adlı  eseri araştırma ko-
nusu edilmiştir. Doğum tarihi hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadığımız Sînôbî, Hicrî 936, 
milâdî 1530 tarihinde  vefat etmiştir. Sînôbî, Osmanlının yükselme  devrinde, bir ilim  ve kültür 
merkezi olan Edirne’de yaşamış ve araştırmamıza konu olan vaaza dair Hayâtu’l-kulûb adlı ese-
rini vefat ettiği yıl olan 936 (m. 1530) senesinde burada tamamlamıştır. Eserin metot ve muhte-
vasını tetkik ettiğmiz bu çalışmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: Müellif konuları âyetler, hadis-i şe-
rifler, sahabe ve tâbiûn kavilleriyle izah etmiştir. Yani esere tefsir metodu zaviyesinden göz attı-
ğımızda meseleyi evvele rivayet yönünden ele almıştır. Yeri geldikçe âyetler ve hadislerde geçen 
kelime ve ibareleri lügat, sarf ve nahiv yönünden tahlil etmiştir. Konunun muhataplar açısından 
daha iyi anlaşılması için sorular yöneltip bunlara ilişkin mantıkî izahlar yapmıştır. Hayâtu’l-kulûb 
sahibi zikrettiği âyetlerin kıraat farklılıklarına da yer vermiştir. Eser mevize özelliği taşıdığı için 
müellif, zaman zaman ibretlik kıssaları ve menkıbeleri de zikretmekten geri durmamıştır. Dola-
yısıyla eser bir yandan vaaz ve irşad kitabında bulunması gereken özellikleri taşırken öte yandan 
tefsir metodolojisi açısından da hem rivayet hem de dirayet tefsiri özelliğini taşımaktadır. Ayrıca 
eserde Abdülbârî es-Sînôbî’nin meseleleri konu konu bablara ayırıp her bir konuyla ilgili âyet ve 
hadisleri bütüncül olarak ele alışını dikkate aldığımızda kitabın konulu tefsir özelliğini de ihtiva 
ettiğini  belirtebiliriz.  Hülasa  müellif  Hayâtu’l-Kulûb adlı  eserinde  Kur’ân-ı  Kerîm’de  yer  alan 
temel konular olan inanç, ibadet, ahlâk ve geçmiş milletler ile onlara gönderilen peygamberlerin 
kıssalarını 97 baba ayırarak konu bütünlüğü içerisinde izah etmiştir.  
Anahtar Kelimeler: Abdülbârî es-Sînôbî, Hayâtu’l-kulûb, Sinop, Edirne, Metot. 
 
 
 
 
 
 
                                                             
*
   Dr. Öğr. Üyesi, Sinop Üniversitesi, [e-mail] 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
141 
 
 
 
Abdulbârî al-Sînôbî and His Work Named Hayât al-Kulûb 
 
 
Abstract 
In this report, Abdulbârî al-Sînôbî, scholar from Sinop, and his work Hayât al-kulûb was exami-
ned. Sînôbî, whom we do not have any information about the date of birth, passed away in 936 
Hijri calendar, in 1530 Gregorian calendar. Sînôbî lived in Edirne, a center for science and culture, 
in the rise of the Ottoman Empire and completed his work Hayât al-kulûb, which is the subject 
of our study, in the year he passed away, 936 (G. 1530). In this study, which we have examined 
the method and content of the work, the following conclusions are reached: The author has exp-
lained the subjects with the verses from Qur’an, hadiths, utterances from sahabah and Tabi’un in 
other  words,  when  we  look  at  the  work  from  the  method  of  interpretation  angle,  he  takes  the 
subject in terms of narration at first. When necessary, he analyzed the words and phrases in the 
verses from Qur’an and hadiths in terms of word, grammar and syntax. In order for respondents 
to better understand the subject, he directed questions and made logical explanations about them. 
Hayât al-kulûb also included the reading differences of the verses he mentions. Since the work 
carries the characteristic of the sermon, the author has not refrained from mentioning exemplary 
stories and anecdotes. Therefore,  while the  work carries the  qualities that should be found  in a 
book of the sermon and irshad (showing the true path), it also carries both narration and sagacity 
in terms of interpretation methodology. We can also point out that Abdulbârî al-Sînôbî involves 
the interpretation feature in the book when we examine the issues related to the subject by dividing 
into parts and take a holistic view of the verses from Qur’an and hadiths related to each subject. 
To  sum  up,  in  his  work  Hayât  al-kulûb,  the  writer  explains  the  main  issues  of  faith,  worship, 
morality  and  past  nations  and  stories  of  prophets  sent  to  them  in  the  Al-Qur’an  Al-Karim,  by 
dividing it into 97 parts in cohesion. 
Keywords: Abdulbârî al-Sînobî, Hayât al-kulûb, Sinop, Edirne, Method. 
 
 
 
 
 
 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
142 
 
 
 
CANDAROĞLU İSMAİL BEY’İN EMRİYLE KALEME ALINAN 
TECVİDE DAİR TÜRKÇE BİR ESER: RİSÂLE-İ MÜNCİYE 
 
Kadir TAŞPINAR 
* 
 
Öz 
Candaroğulları hükümdarlarının ilme değer verme ve âlimleri himâye etme geleneği, 1443-1461 
yılları arasında hükümdarlık yapan İsmail Bey (ö. 883/1479) tarafından da devam ettirilmiş ve bu 
tutum birçok  eserin  vücûda gelmesine  zemin  hazırlamıştır. Bu eserlerden biri  de İsmail Bey’in 
emriyle Ömer b. Ahmed tarafından kaleme alınan “Risâle-i Münciye” isimli Türkçe tecvid eseri-
dir. İsmail Bey’in hükümdarlık dönemini dikkate alarak eserin XV. yüzyılın ortalarında kaleme 
alındığını söylememiz mümkündür. Müellif nüshası mevcut olmayan eserin, Topkapı, Süleyma-
niye ve Millet Kütüphânelerinde üç yazma nüshası bulunmaktadır. Kıraat-i seb῾a’yı esas alarak 
telif edilen risâle, tecvide dair konuları etraflıca ele alması ve bu konuda kaleme alınan ilk Türkçe 
eserlerden olması itibariyle türünün ilk örneklerinden olma özelliğini de hâizdir. 
Anahtar Kelimeler: Candaroğulları, Ömer b. Ahmed, Risâle-i münciye, Tecvid, Kıraat-i seb῾a. 
 
A Turkish Treatise About al-Tacwid 
Ordered to Write by Candaroğlu İsmail Bey: Risâle-i Münciye 
 
Abstract 
The tradition of the Candaroğulları rulers to protect their appraisal and scholarship was continued 
by İsmail Bey (d. 883/1479) who ruled between 1443-1461 and this attitude prepared the way for 
many works to arrive  on the body. One of these  works is a Turkish tecvid "Risâle-i Münciye", 
which was taken by Ömer b. Ahmed. Taking into consideration the reigning period of Ismail Bey, 
it is possible to say that it was written in the middle of the century. There are three manuscripts 
in the Topkapı, Süleymaniye and Millet Libraries where the manuscript is not available. It is a 
characteristic  of being the first example  of the  line because it is the first Turkish artefact to be 
taken into consideration in this issue. 
Keywords: Candaroğulları, Ömer b. Ahmed, Risâle-i munciye, Tecvid, Kıraat-i seba. 
                                                             
*
   Dr. Öğr. Üyesi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, [e-mail] 
 

---