13
7
Sonra isə üç saat bundan əvvəl məktəbdə – görmədiyi, hiss etmədiyi, heyrətdən donub
qalmıĢ adamların arasında olduğu kimi külək yenidən onun üstünə hücum çəkdi. Ofisiant qız onu
altdan geri itələyib, yerindən sıçrayarkən zərbədən dikəldi; sanki, yarıyuxuluymuĢ kimi sakitcə
dayanıb, qızın əzik-üzük, dağılmıĢ pulları yerdən yığıb onun üzünə necə çırpdığına sakitcə
tamaĢa elədi; sakitcə qızın qəzəbdən əyilmiĢ sifətinə, çığıran ağzına, çığıran gözlərinə baxdı.
Onların arasında bircə özüözünə sakit, təmkinli göründü; elə təkcə səsi o qədər sakit idi ki,
qulağına deyil, beyninə iĢləyirdi: “Deməli, sən istəmirsən? – o dedi. – Deməli, sən istəmirsən?”
Sanki, məktəbdə baĢ verənlər təkrar olundu: qızı tutub saxlamıĢdılar, o isə çığıra-çığıra
dartınıb onların əlindən çıxmağa çalıĢırdı, saçları pırtlaĢmıĢ baĢı dartınıb silkələnirdi, sifəti, hətta
ağzı isə əksinə, ölü adamınkı kimi tərpənməz idi.
– Əclaf! Qancıq balası! Gör mənim baĢıma nə oyun açdın, mən ki səninlə həmiĢə ağ adam
kimi davranmıĢdım! Ağ adam kimi!
Ancaq bütün bunlar, çox güman ki, hələ də onun üçün adi bir hay-küy idi; bir az uzun
çəkən külək vıyıltısı kimi heç cür Ģüuruna iĢləmirdi. Sakitcə dayanıb qıza, onun indiyə kimi bu
halda görmədiyi sifətinə baxır, ağrılı bir çaĢqınlıq içərisində sakitcə danıĢırdı (ucadanmı,
ürəyindəmi – bunu özü də bilmirdi) Mən ki, ona görə öldürdüm. Hətta pulu da ona görə
oğurladım sanki, bunu elə indicə eĢitdi, indicə xəbər tutdu, elə bil, indicə ona dedilər ki, belə bir
iĢ tutub.
Sonra uzun çəkən Ģiddətli külək o qızı da üçüncü bir kağız parçası kimi onun həyatından
sovurub apardı. Qırıq kətil hələ də əlindəymiĢ kimi, ətrafa əl-qol atmağa baĢladı. SarıĢın qadın
artıq çoxdan otaqdaydı. Onu burda ilk dəfə gördü, amma gördüyünə təəccüblənmədi – qadın
göyə qalxan ağ polis əlcəyi qədər ehtiram doğuracaq almaz təmkinliyi, heç tükü belə
tərpənməyən heykəl duruĢu ilə, elə bil, birdən-birə yerin altından peyda olmuĢdu. Ġndi mavi
kimono qara yol paltarının üstündən geyilmiĢdi. O, sakitcə dedi: “Götürün onu. Vaxtdır, gəlin
gedək. Tezliklə polislər bura tökülüĢəcək. Onlar onu harda axtaracaqlarını yaxĢı bilirlər”.
Bəlkə də, onun nə dediyini tam eĢitmədi, heç ofisiant qızın bağırtısını da: “O özü mənə
deyib ki, zəncidi! Ġt balası! Bu zənci küçüyünü havayıca yaxınına burax, sonra da keç kəndçi
polislərin caynağına! Özü də kəndçi rəqs meydançasında”. Hələ də kətili əlində sıxıbmıĢ kimi əl-
qol ata-ata o iki kiĢinin üstünə atılanda, bəlkə də, uzun çəkən külək vıyıltısından baĢqa heç nə
eĢitmirdi. Çox güman ki, heç onların onun üstünə yeridiklərindən də xəbəri yox idi. Çünki atalığı
kimi, hansısa küt bir vəcd içərisində özünü birbaĢ yad adamın yumruğunun altına verdi. Bəlkə
də, nə birinci, nə də ikinci zərbəni hiss etdi, ancaq sifətindən tutan bu iki yumruqdan sonra
arxası üstə tirtap yerə düĢüb, bir müddət əvvəl özünün vurub aĢırdığı adam – atalığı kimi
yerindəcə donub qaldı. ġüurunu itirməmiĢdi, çünki gözləri açıq idi, sakitcə onlara baxırdı.
Gözlərində nə ağrı, nə təəccüb, nə də baĢqa bir Ģey hiss olunurdu. Amma, deyəsən, yerindən
13
8
tərpənə bilmirdi; sadəcə, yerdə uzanıb dərin fikrə dalmıĢ adam tək sakitcə iki kiĢiyə, bir də
tökmə heykəl kimi tərpənməz, hamar, parıltılı sarıĢın qadına baxırdı. Bəlkə, heç onların səsini
də eĢitmirdi, eĢitsə də bu səslər indi onun üçün bayırdakı cücülərin pəncərədən gələn yeknəsəq,
quru vızıltısı kimi heç bir əhəmiyyət kəsb etmirdi:
Bir işə bax – ömrüm boyu arzusunda olduğum bir yer gör necə murdarlandı
O gərək bu cür murdar adamlarla oturub durmayaydı
Necə özünü saxlasın? Özü anadan onlar kimi doğulub
Doğrudanmı o zəncidi? Nəsə heç oxşamır
Gecə Bobbiyə özü deyib bunu. Ancaq elə bilirəm ki, qız da bu barədə heç onun özündən
çox bilmir. Bu cür kənd bicəngənələrindən nə desən gözləmək olar
Biz bunu öyrənərik. İndi baxıb görərik, onun qanı qara qanıdı, yoxsa ağ Co sakit,
dinməzcə uzanıb, matdım-matdım yad adamın necə aĢağı əyildiyinə, onun baĢını qaldırıb yenə
də sifətinə, bu dəfə daha yaxından, daha möhkəm zərbəylə vurduğuna baxdı. Bir qədər sonra isə
mətbəxdə qaĢıq yalayan körpə uĢaq kimi dodaqlarını yaladı. Yad adamın əlini bir daha havaya
necə qaldırdığını gördü. Amma o elə orda – havada qaldı.
Bəsdir. Memfisə getmək lazımdı
Qoy birini də ilişdirim Co sakitcə uzanıb o ələ baxırdı. Bu vaxt Maks da yad adamın
yanında göründü, o da aĢağı əyilmiĢdi. Dəqiq bilmək üçün bir az da axıtmaq lazımdı
Düz deyirsən. Qoy kefini pozmasın. Bu da onun üçün havayı olacaq
Əl onu vurmadı. SarıĢın qadın onların yanında göründü. Yad adamın biləyindən yapıĢıb
onu saxladı. Dedim ki, bəsdir
10
Bilgi, heç nəyə acımadan, minlərlə amansız, kimsəsiz küçələri yaxĢı xatırlayır. Bu küçələr
o gecədən – döĢəmədə uzanıb son addım səsinin necə kəsildiyini, sonuncu qapının necə
örtüldüyünü (onlar heç iĢığı da söndürmədilər) eĢitdiyi, özünün isə hələ də sakitcə, arxası üstə,
gözləri açıq halda uzanıb qaldığı, baĢı üzərində asılmıĢ eyni ahəngdə, eyni Ģiddətlə yanan
darboğaz ĢüĢənin gözünü acıtdığı, sanki, evdə hamının ölmüĢ olduğu o gecədən baĢlayırdı. Nə
qədər belə, uzanılı qaldığını bilmirdi. Tamamilə heç nə fikirləĢmir, heç bir acı çəkmirdi. Bəlkə
də, hardasa, içində iradəsi ilə hissiyyatı arasındakı naqilin qırıldığını, onun yenidən hərəkət edə
bilməsi üçün bu iki qırıq, yanıb ütülmüĢ, bir-birindən aralanmıĢ ucun bir-birinə yapıĢmağa,
birləĢməyə can atdığını hiss edirdi. Yola çıxmaq üçün son hazırlıqlarını bitirərkən onlar, bir evi
həmiĢəlik tərk edən adamların atıb getmək istədikləri əĢyaları ayaqları altında tapdaladıqları kimi
hərdənbir onu da tapdalayıb üstündən keçirdilər. Ey bobbi ey balaca darağın burda qalıb sən