172
iborat:
P
2
=h
0
ρ
1
∙
g+H
ρ
1
g+(h-H)
ρ∙
g. (5.15)
SHunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi
∆
P quyidagi ifoda
bilan topiladi:
∆
P=P
1
-P
2
=[h
ρ
1
-H
ρ
2
-(h-H)
ρ
]
∙
g=[h(
ρ
1
-
ρ
)-H(
ρ
2
-
ρ
)]
∙
g (5.16)
(5.16) ifodadan ko‘rinib turibdiki, sath o‘lchagich ko‘rsatishi h ning joriy
qiymatigagina emas, suyuqlik zichligiga
ρ
1
va bug‘ zichligi
ρ
ga ham bog‘liq, ular esa
o‘z navbatida idishdagi muhitning harorati va bosimiga bog‘lik. SHuning uchun
difmanometr- sath o‘lchagichning shkalasini hisoblash idishdagi ishchi bosimi
bo‘ycha hisoblanadi. Bu erda,n tashqari, o‘lchash natijasiga impulsli naychadagi-
suyuqlik zichligi
ρ
1
ning o‘zgarishi ta’sir etadi, chunki bu erda, balandligi h bo‘lgan
ustunning va impulsli naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan bir vaqtda
R
1
bosim o‘zgarmas bo‘lib qolishi lozim. Bu atrof muhit harorati yoki idishdagi
muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi.
Sathni difmanometrlar bilan o‘lchash usuli qator afzalliklarga ega: sath
o‘lchagichlar mustahkam, montaj qilish oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda
bitta jiddiy kamchilik bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi
muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathni o‘lchashda bu yo
difmanometrlar uchun maxsus materialdan foydalanishni taqozo qiladi yoki
difmanometrga aktiv muhit kirib qolishdan, masalan, impuls naychalariga ajratish
qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan
saqlaydigan difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi.
Bu
kamchilikdan
gidrostatik
sath
o‘lchagichlardan bir turi — pezometrik sath
o‘lchagichlar mustasnodir.
Pezometrik sath o‘lchagichning prinsipial
sxemasi 5.8-rasmda keltirilgan. Bu asboblar zichligi
o‘zgarmas suyuqlik ustunining bosimini o‘lchashga
mo‘ljallangan. Suyuqlik ustunining bosimi uning
balandligiga
mutanosib
ravishda
o‘zgaradi.
5.8 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: