174
Suyuqlik sathining o‘zgarishi bilan bog‘liq ravishda elektrodlar orasidagi elektr
sig‘im o‘zgarishiga
asoslangan asbob
sig‘imli sath o‘lchagich
deb ataladi. Bunda,
suyuqlikning dielektrik xususiyatlari nazorat qilinadi. Suyuqlik sathini sig‘imli sath
o‘lchagich yordamida o‘lchashning prinsipial sxemasi 5.9-rasmda ko‘rsatilgan. Bu
o‘lchagich silindrik kondensator va o‘lchov asbobidan iborat. Sath o‘lchanishi kerak
bo‘lgan suyuqlik quyilgan idishga izolyasion material bilan qoplapgan elektrod 2
tushiriladi. Elektrod idish devorlari bilan birgalikda silindrik
kondensatorni hosil
qiladi, uning sig‘imi suyuqlik sathi o‘zgarishi bilan o‘zgaradi. Sig‘imning kattaligi
elektron kuchaytirgich 3
orqali kuchaytirilib, signalizator yoki o‘lchov asbobi 4 ga
uzatiladi.
Sig‘imli sath balandlik o‘lchagichlarni silindrik va plastinkali turda,
shuningdek, qattiq sterjen ko‘rinishida chiqariladi.
O‘zgartkichning sig‘imi ikki qism sig‘imi — suyuqlikka botirilgan
ε
s
dielektrik
o‘tkazuvchanlikli
va muhitda joylashgan
ε
M
(havo uchun
ε
M
= 1) dielektrik
o‘tkazuvchanlikli qismlar sig‘imlari yig‘indisiga teng.
Silindrik o‘zgartkichning sig‘imi (5.9- rasm, b) quyidagicha ifodalanadi:
−
⋅
+
⋅
⋅
=
−
⋅
+
⋅
=
+
=
−
d
D
h
H
h
d
D
h
H
d
D
h
C
C
C
M
c
М
с
h
H
h
lg
)
(
24
.
0
lg
)
(
24
.
0
lg
24
.
0
ε
ε
ε
ε
, (5,18)
bu erda, h — sathning o‘lchanayotgan balandligi, sm; N — idish balandligi, sm; D va d — o‘zgartkich
naychalarining tashqi va ichki diametrlari, sm; S — silindrik o‘zgartkichning sig‘imi, p F.
Agressiv, lekin elektr tokini o‘tkazmaydigan suyuqliklar sathini o‘lchashda
o‘zgartkich qoplamalari kimyoviy turg‘un qotishmalardan tayyorlanadi yoki har bir
qoplama korroziyaga qarshi modda (viniplast yoki ftoroplast) bilan qoplanadi. Bu
5.9 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: