Urmaiov N. J., R o ‘ziyev O. A., Gulmatov J. Q., Berdiyev S. R. Qishloq xo‘jaligiiqtisodiyoti «tafakkur»

Bozor sharoitida bahoning funksiyalari
11.1-chizma
Bozor iqtisodiyoti sharoitida baho iqtisodiy kategoriya hisoblanib, u 
ishlab chiqarish jarayoniga bevosita ta'sir ko'rsatadi. Baho bozor iqtisodiyoti
226
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

sharoitida 
tarmoqlar, 
korxonalar, 
aholi 
o‘rtasida 
daromadlarning 
taqsimlanishida muhim ahamiyatga ega. Baho darajasi orqali ishlab 
chiqaruvchilarni rag'batlantirish, resurslardan oqilona foydalanilishi ustidan 
nazorat o‘matish, aholini ijtimoiy tomondan himoyalash mumkin.
Iqtisodiy jihatdan asoslangan muvozanatli baholami shakllantirishda 
qishloq xo‘jalik mahsulotlariga bo'lgan talab va taklifni e’tiborga olish lozim. 
Aksariyat qishloq xo‘jalik mahsulotlarining bir vaqtda tayyor boiishi va 
saqlash uchun noqulayligi m aium muddatda ulaming taklifi keskin osbib 
ketishiga olib keladi va natijada ulaming bahosi pasayadi. Shu sababli qishloq 
xo‘jalik korxonalarida marketing faoliyatini rivojlantirish, qishloq xo'jalik 
mahsulotlarini saqlovchi inshootlami ko‘paytirish maqsadga muvofiqdir. Shu 
orqali muvozanatli bahoni shakllantirishga erishish mumkin.
11.2. Qishloq xo‘jaligida qo‘llaniladigan baholarning turlari.
Qishloq xo‘jaligida barcha talablarni qondirish maqsadida turli xildagi 
dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlari yetishtiriladi, ishlar hamda xizmatlar 
bajariladi. Ularni sotishda turli baholardan foydalaniladi. Baholar mahsulotlami 
ayriboshlash maskaniga, maqsadiga, vazifasiga ko‘ra, bir qancha turlarga 
boMinadi. Qishloq xo'jaligida qo‘llaniladigan baholar turlari 11,2-chizmada 
keltirilgan.
Qishloq xo‘jaligida qo‘llaniladigan baho turlari
11.2-chizma
Qishloq xo‘jalik korxonalarida yetishtirilayotgan paxta xomashyosi, 
bug'doy, sholi, pilla kabi mahsulotlar davlat buyurtmasi asosida davlatga 
qarashli tayyorlov korxonalariga tuzilgan kontraktatsiya shartnomalari asosida
227
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

davlat xarid baholarida sotilmoqda. Davlat xarid baholari Moliya vazirligi 
huzuridagi 
maxsus 
komissiya tomonidan belgilanadi. 
Bunda ushbu 
mahsulotlaming jahon bozoridagi bahosi, mamlakatdagi inflyatsiya darajasi va 
boshqa omillar e'tiborga olinadi. Mamlakatimizda davlat xarid bahosining 
darajasi jahon bozori baholariga mutanosib ravishda va dehqonlaming moddiy 
manfaatdorligini ta’minlash maqsadida yildan-yilga oshirib borilmoqda (11.1- 
jadval).
11.1-jadval