Uşaq və GƏncləRİn kitabxana-informasiYA
Yüklə 1,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
oxuyarkən onun haqqında mühakimə yürütmək imkanına malik olması nəzərdə tutulmalıdır. Əlbəttə, məktəbli oxucunun ocuduqları kitablar haqqında mühakimə yürütmək imkanları və bacarıqları daima inkişaf etmək qabiliyyətinə malikdir.Bu isə əsasən uşağın valideynlərinin, müəllimlərin və kitabxanaçının məsələyə ciddi münasibətindən asılıdır. Çünki hər hansı bir məsələ haqqında mühakimə yürütmək, fikir söyləmək qabiliyyəti təkcə fitri istedadla deyil, həm də vərdiş və təcrübə ilə əlaqədardır. Kiçik məktəbyaşlı şagirdlərin kitabxanaçıya müraciətində mövzu sorğuları da konkret sorğuya nisbətən üstünlük təşkil edir. Çünki onlar hər hansı bir müəlliflə və ya onun əsərləri tanış olmadıqları üçün konkret sorğu ilə nadir halda müraciət edirlər. Bu yaşlı oxucuların, xüsusilə üçüncü və dördüncü sinif şagirdlərinin mövzu sorğuları əsasən heyvanlar aləmi, məktəblilərin həyatı və müharibə haqqında olur. Məktəbli oxucularda kiçik yaşlarından müəyyən bir mövzuya maraq yaranması çox müsbət
haldır. Klassik
pedaqoqlar, o cümlədən Azərbaycanın görkəmli şairi Seyid Əzim Şirvani özünün pedaqoji təcrübəsinə əsaslanaraq qeyd edirdi ki, insanda kiçik yaşlarından başlayaraq hər hansı bir bilik sahəsinə sabit maraq onun ümumi inkişafı üçün mühüm rol oynaya bilər. Bu baxımdan müasir uşaq kitabxanaçısı kiçik məktəbyaşlı oxucuların mütaliəsinə fərdi rəhbərlik edərkən onların hər birinin müvafiq mövzu sorğularına diqqətlə yanaşılmalı, bu mövzuya olan marağı sabitləşdirməyə və dərinləşdirməyə çalışmalıdır. Müəyyən mövzu sorğusu ilə müraciət edən oxucu ilə söhbətdə kitabxanaçı sorğunun səbəbini dəqiq müəyyənləşdirməyə çalışmalıdır. Bununla əlaqədar oxucunun bu mövzu üzrə hansı kitabları oxuduğunu, onların içərisində hansıları daha çox xoşladığını müəyyənləşdirmək lazımdır. Kiçik məktəbyaşlı oxucuların mövzu sorğularını ödəmək məqsədilə bu məktəblilər üçün nəzərdə tutulan mövzu tövciyə
göstəricilərin, yaddaşlarına kitabxananın mövzu tövsiyyə göstəricilərinə, kataqlarına müraciət etməklə uşağın çarağına müvafiq mövzuya dair mütaliə planı tərtib edilməlidir. Təcrübə göstərir ki, mövzuya dair tərtib edilən mütaliə planı üzrə oxumaq uşaqlarda kiçik yaşlarından sistemli və planlı mütaliə vərdişi aşılayır ki, bu da onların oxucu kimi formalaşmasmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Kiçik məktəbyaşlı oxuculara planlı mütaliə vərdişi aşılayan kitabxanaçı onlar üçün mütaliə planı tərtib edərkən həm də ayrı-aryı oxuculara, xüsusilə III-IV sinif şagirdlərinə özləri üçün müstəqil mütaliə planı tərtib etməyi də öyrətməlidir. Bununla əlaqədar olaraq uşaqlara onlar üçün nəzərdə tutulan biblioqrafik vəsaitlərdən, kataloq və kartotekalardan açıq rəfdən istifadə etmək, seçdiyi kitabların elementar biblioqrafik siyahısını tərtib etmək vərdişi aşılanmalıdır. Kiçik
məktəbyaşlı oxucular kitabxanaçıya konkret sorğularla da müraciət edirlər. Lakin bu yaş qrupu içərisində sorğuya müraciətdə III-IV sinif şagirdləri fərqlənirlər. Kiçik məktəbyaşlı oxucuların konkret kitaba olan sorğusu zamanı da kitabxanaçı onlarla sorğu ətrafında söhbət aparmalıdır. Bu söhbətdə soruşulan kitabın həmin uşağın yaş dövrünə, ümumi səviyyəsinə və marağına müvafiq olub-olmaması araşdırılmalıdır. Konkret sorğu zamanı kitabxanaçı həmin sorğunu doğuran səbəbi öyrənməli, uşağın istədiyi kitaba olan marağının və daxili tələbatının səviyyəsini müəyyənləşdirməlidir.Əgər soruşulan kitab uşağın mütaliəsi üçün münasib deyildirsə, kitabxanaçı özünün hər cür imkanından istifadə istifadə edərək onu oxucunu maraqlandıran cəhətlərə cavab verən başqa daha müvafiq kitabla əvəz etməlidir. Bu işdə kitabxanaçıdan yüksək pedaqoji bacarıq, kitab fondunu yaxşı bilmək tələb olunur. Uşaqların mütaliəsi üçün kitabların seçilməsi ilə əlaqədar irəli sürülən bu düzgün tələblərə riayət etmək uşaq kitabxanaları işçilərinin pedaqoji vəzifələridir. Məktəbli oxucuların – xüsusilə kiçik məktəbyaşlıların mütaliəsinə fərdi rəhbərlik onlar üçün münasib kitabların seçilməsi ilə bitmir. Həm də seçilən hər bir kitabın oxunması üçün həvəs oyatmaq və ondan səmərəli istifadə etmək qaydaları
haqqında müəyyən məsləhətlər vermək lazımdır. Kitabxanaçının məsləhətləri isə
konkret nümunələrlə müşayiət olunmalıdır. Uşaq kitabxanaçısı uşaqların mütaliəsinə fərdi rəhbərlik edərkən öz işini oxucuları lazımi ədəbiyyatla təmin etməklə kifayətlənə bilməz. Bu işdə vacib cəhətlərdən biri də uşaqlarda, onların təfəkküründə yaranan hər bir sualın cavabını kitablarda axtarmaq ideyasını yaratmaq və bu ideyanı vərdişə çevirməkdən ibarətdir. Bu vərdişin əhəmiyyəti onunla izah edilir ki, insan ömrünün bütün dövrlərinə nisbətən kiçik məktəbyaşlı dövrü əttraf mühitə və gerçəkliyə qarşı daha həssas və maraqlanan olur. Hər şeyə maraq məhz aramsız olaraq “Bu nədir?”, “Bu kimdir?”, “Niyə?”, “Nə üçün?” kimi sualların yaranmasına səbəb olur. Bu cür sualların müəyyən qədər faizinin cavabının müstəqil olaraq kitablarda araşdırılması uşaqlarda vərdişə çevrilərsə, onların müstəqil inkişafı üçün mühüm zəmin yaratmış olur. Məlumdur ki, kiçik yaşlı şagirdlər əsasən bədii əsərlərin oxucusu hesab olunurlar. Ona görə də kitabxanaçı məktəblilərin Yüklə 1,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|