Uşaq və GƏncləRİn kitabxana-informasiYA
Yüklə 1,97 Mb. Pdf görüntüsü
|
bədii əsərlərə olan marağından istifadə edərək onların etik və estetik cəhətdən təsirlənmələrinə nail olmalıdır. Kitabxanaçı tövsiyə prosesindəki söhbətlərində etik və estetik cəhətdən daha təsirli səhifələrə nəzər yetirməli, konkret abzasları ayıraraq onları oxucunun nəzərində qabarıq şəkildə canlandırmalıdır. Kiçik məktəbyaşlı oxucular bədii əsərlərlə bərabər elmi-bədii və elmi-kütləvi kitablara da maraq göstərirlər. Elmi-bədii və elmi- kütləvi kitablara maraq onların “nə, necə və nə üçün” sualları ilə əlaqədardır. Ona görə də belə məzmunlu kitabların təvsiyəsinə uşaq
kitabxanalarında xüsusi əhəmiyyət verilməlidir. Bu məqsədlə aparılan tövsiyə söhbətlərində kitabxanaçı məktəblilərdə idraki
sorğulara marağı
gücləndirməli, onları əhatə edən tanış əşyaların, predmetlərin, heyvanlar və
bitki aləminin yaranması, məzmunu və quruluşu haqqında məlumat əldə etməyə həvəs oyatmalıdır. Məhz bununla əlaqədar qabaqcadan müvafiq kitablar
seçilməlidir. Kiçik məktəbyaşlı şagirdlərə kitab tövsiyə edərkən tez-tez illüstrasiya göstərmək üsulundan geniş istifadə etməlidir. Aydın mənalı illüstrasiyalar bu yaşlı uşaqlarda kitaba olan həvəsi gücləndirir. Kiçik yaşlı oxucu ilə tövsiyə söhbəti aparan kitabxanaçı uşağın diqqətini məzmunda verilən anların illüstrasiyalardakı əksinə yönəldir. Bu fikirlər M.Seydizadə adına Bakı şəhər Mərkəzi Uşaq Kitabxanasının kiçik məktəbyaşlı oxuculara məxsus abonoment şöbəsinin illik hesabatından götürülmüşdür. Bütün bunlar hamısı uşaqda şəkilə diqqət yaratmaq, onu düzgün dərk etmək vərdişi yaradır. İllüstrasiyalar uşaqların estetik cəhətdən inkişafına kömək edir. Kitabda verilən şəkillər ədəbi əsərin məzmununu açır, tamamlayır, süjetin dərk olunmasını sürətləndirir. Fərdi iş prosesində kitabxanaçı şəkillərin ideoloji, bədii və pedaqoji əhəmiyyətini qiymətləndirməyə çalışmalıdır. Kiçik məktəbyaşlı oxucular oxu texnologiyasına yiyələnməyincə kitab illüstrasiyaları ilə aparılan sistematik işi mütləq kitablara baxmaqdan başlanmalıdır. Uşaqlara da illüstrasiyalara diqqətlə
baxmaq, onun mənasını dərk etmək vərdişi yaratmaq kitabxanaçının mühüm vəzifəsidir. Uşaqların şəkilləri qavraması, onların estetik zövqlərinin illüstrasiyaları təhlil
etmək bacarıqlarının inkişaf etməsi mütaliəyə rəhbərlik edənlərin özlərinin illüstrasiyaya münasibətindən, onların nə dərəcədə bu işlə maraqlanmasından çox asılıdır. Oxucuların mütaliəsinə fərdi rəhbərlik işi hər bir oxucuya münasib kitabı tövsiyə etməklə bərabər, həm də oxucunun oxuyub qaytardığı kitaba münasibətini, kitabdan necə səmərələndiyini, hər bir kitabın sorğuya nə dərəcədə uyğun olduğunu müəyyənləşdirmək, eyni zamanda oxucunun oxunmuş kitab haqqında sərbəst fikir söyləməsinə, kitabxanaçı ilə fikir mübadiləs etməsinə istiqamət vermək məqsədi daşıyır. Bütün bunlar oxunmuş kitab haqqında söhbət prosesində həyata keçirilir. Bu söhbət qarşıya qoyulmuş məqsəddən, oxucunun yaşından, fərdi psixoloji xüsusiyyətlərindən, kitabın xarakterindən asılı olaraq qurulmalıdır. Söhbət zamanı kitabxanaçı aşkar edir, kiçik yaşlı oxucu həmin kitabı axıra qədər oxuyubmu, əgər axıra qədər oxuyubsa, oxucuda hansı hislər və fikirlər yaranıb? Çətin və anlaşılmaz fikirləri yaranıb? Çətin və anlaşılmaz fikirlərlə qarşılaşıbmı? Kitabda onu daha çox hansı cəhətlər maraqlandırıb? Bu yaşlı oxucularla aparılan söhbətdə pedaqoji prinsipə ciddi riayət etmək lazımdır. Məlum olduğu kimi kiçik məktəbliyaşlı uşaqlar uzun söhbətlərə dözmürlər. Ona görə də onlarla oxunmuş kitab haqqında aparılan sual-cavab söhbəti münasib
formada konket
suallar əsasında qurulmalıdır. Həmin suallar elə qurulmalıdır ki, kitabın məzmunu ilə əlaqədar konkret hadisənin tam anlaşılmasına kömək etsin. Belə olduqda kiçik oxucu əsərin məzmunu necə dərk eetdiyini öz- özlüyündə yoxlaya bilir. Kiçik oxucular bədii əsəri yüksək emosionallıqla qəbul edir, hadisələr onu dərindən həyəcanlandırır. Onlar kitabı mütaliə edərkən əsas diqqətlərini hadisələrin qızğın axınına yönəldirlər. Bununla da onlar ümumi təsvirlərə diqqət yetirmir və həmin təsvirlərin içərisində olan bəzi vacib məsələləri nəzərdən qaçırmış olur. Bu da
kitabın oxucu tərəfindən tam anlaşılmasına mane olur. Kitabxanaçı söhbət zamanı oxucuda belə halları görərkən və buraxılmış yerlərin oxunmasını vacib sayarsa, həmin kitab təkrar oxumaq üçün oxucuda müəyyən maraq oyatmalıdır. Bunun üçün kitabxanaçı sualları elə qurmalıdır ki, doğrudan da kitabın yarımçıq oxunduğu aydınlaşsın. Bu məqsədlə kitabxanaçı kiçik məktəblilərin mütaliə etmək xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq suallar hazırlamalıdır. Əlbəttə, bu suallar məntiqi ardıcıllığıa tabe olmalıdır. Lakin kitabın yarımçıq oxunduğunu aşkara çıxarmaq üçün bu ardıcıllıq pozula bilər. Həmin kitabı oxucuya qaytarmaq üçün buraxılmış səhifələr haqqında maraq doğuran suallar verməli və şagird cavab verə bilmədikdə o yerləri bir də oxumağı məsləhət görmək lazımdır. Bu tədbir oxucuda mütaliə ilə əlaqədar vahid bir vərdişi yaradır və gələcəkdə belə hallara yol verməməyə təhrik edir. Oxunmuş kitab haqqında söhbət prosesində ən sadə suallar əsərin qəhrəmanı ilə əlaqədar verilən suallardır. Bu cür sual əsasında oxucunun qəhrəmana olan münasibəti aydınlaşır. Yüklə 1,97 Mb. Dostları ilə paylaş:
|