Узбекистон республикаси олий ва урта
Donning uz-uzidan kizish holatining moxiyati
Yüklə 1,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7.2. Don massasidagi tashkil kiluvchilarning uz-uzidan kizish holatiga ta`siri.
- 7.3. Uz-uzidan kizish holatining turlari.
| 7.1. Donning uz-uzidan kizish holatining moxiyati.
Don massasini uz-uzidan kizish holati deb,donda kechadigan fiziologik jarayonlar va don massasining yomon issiklik utkazuvchanligi sababli, haroratning kutarilib ketishiga aytiladi. Don massasining dastlabki holatidan boglik holda ayrim qismlarda haroratning 55-65oS gacha kutarilib ketishi kuzatiladi. Uz-uzidan kizish holatining fizik va fiziologik sabablari mavjud. Fiziologik sabab - don massasidagi tirik organizmlarning nafas olishi va intensiv hayot faoliyatidan iborat. Ma`lumki nafas olganda issiklik ajratib chikadi. Fizik sabab shundan iboratki, don massasi yomon issiklik utkazuvchi, shuning uchun ma`lum bir uchastkada paydo bo`lgan harorat boshqa uchastkaga kiyin yuboriladi. Natijada shu uchastkada don massasining uz-uzidan kizish holati yuzaga keladi. Bundan tashqari 49 uz-uzidan kizish holatining yuzaga kelishida don massasi tashkil kiluvchi guruhlarining uz-uzidan saralanish jarayoni muhim rol uynaydi. 7.2. Don massasidagi tashkil kiluvchilarning uz-uzidan kizish holatiga ta`siri. Kuyida don massasining uz-uzidan kizish jarayoniga ta`sir kiluvchi omillar keltirilgan. a) Donning nafas olishi. b) Don massasining uz-uzidan kizish holatida mikroorganizmlarning har roli katta. Bu holat tajribalar yordamida isbotlangan, ularni kuyidagi grafik orkali kurish mumkin (sterillangan, zararsizlantirilgan va zararlangan). v) Don massasida uz-uzidan kizish jarayoniga aralashmalar har kuchli ta`sir ko`rsatadi. Aralashmalar ko`p bo`lgan qismda don massasining mikroorganizmlari faol rivojlanib, ko`p issiklik ajralib chikaradi. g) Uz-uzidan kizish holatiga zararkunanda va kanalar har hal kiluvchi ta`sir ko`rsatadi. 7.3. Uz-uzidan kizish holatining turlari. Uz-uzidan kizish jarayonining uch xil turi mavjud: 1. Don massasining ayrim qismlarida uz-uzidan kizish holati. Bu holatning sabablari: a) usha uchastkadagi don massasining namlanishi; b) bir omborga har xil namlikdagi donlarning yuborilishi; v) bir omborga turli darajada ifloslangan donlarning yuborilishi. 2. Katlamsimon uz-uzidan kizish holati. Bu holat ombor yoki elevatorning ma`lum bir qismida katlam hosil qilib yuzaga keladi. a) Yuqori katlamning uz-uzidan kizishi - bu holat kech kuz yoki erta baxorda paydo bo`ladi. Ma`lum haroratga ega bo`lgan don massasining yuza qismidagi sovuk xavo donga ta`sir ko`rsatadi. Bunda don massasidagi suv buglari sovuk xavoda kondensatlanib namlanadi. b) Pastki katlamning uz-uzidan kizish holati. Bu holat yozning oxiri yoki erta kuzda yuzaga keladi. Pastki uz-uzidan kizish katlami silos yoki ombor tubidan 20-50 sm balandlikda paydo bo`ladi. v) Vertikal katlamdagi uz-uzidan kizish holati. Tuldirilayotgan silosning devorlari yaqinida yengil qismlar va changning joylashishi va tashki xavo ta`sirida don massasi fizik xossalarini tez o`zgartirib uz-uzidan kizish holatiga olib keladi. Yüklə 1,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|