V. R. Rahimov, N. U. Ubaydullayev
-§. GIDRAVLIK PERFORATORLAR
Yüklə 10,38 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 1.6-§. GIDRAVLIK PERFORATORLAR
Keyingi o‘n yilliklarda burg‘ilash ishlari sohasida ko‘plab il miy- tekshirish ishlari olib borilishi natijasida gidravlik perforatorlarni qo‘llash zarurati kengayib bormoqda. Buning asosiy sababi pnevma- tik perforatorlarning quvvatini yanada oshirish imkonining cheklan- 28 ganligidir. Bu bilan perforatorlarning o‘lchamlari va massasi tez ortib bormoqda. Pnevmatik silindrning diametri ortib, burg‘ilash asbobi- ning turg‘unligi keskin kamayib bormoqda. Gidravlik perforator pnevmatik perforator bilan bir xil o‘lcham va og‘irlikda burg‘i asbobiga 2–3 barobar ortiq quvvat qo‘shishga imkon beradi va mehnat unumdorligini 1,5–2 barobar ko‘paytiradi. Gidrav- lik burg‘i zarbasining ta’siri natijasida samaraliroq impulslar va kuch- lanish hosil qiladi. Natijada burg‘ilash asbobining turg‘unligi – mah- kamligi ortadi. Gidravlik perforatorning afzalligi shundaki, bu perforatorlar qim- mat turadigan pnevmatik (siqilgan havo) energiya o‘rniga nisbatan an- cha arzon elektr energiyasida ishlaydi, shovqini ham kamroq (15 dB), bu perforatorlar ishlaganida kavjoyda moylovchi material tumani ho- sil bo‘lmaydi. 1960-yilgacha gidravlik energiya faqat aylanma burg‘i mashi- nalaridagina shpur va skvajinalar burg‘ilashda foydalanilgan. Bir vaqt ning o‘zida gidravlik perforatorlarni konchilik ishlarida ham qo‘llanish imkoniyatini kengaytirish maqsadida ilmiy izlanishlar olib borildi. 1970-yilda ko‘p ilmiy va amaliy izlanishlar natijasida ish- ga qobiliyatli gidravlik zarbalovchi, ta’sir etuvchi burg‘i kallagi yu- zaga keldi. 1980-yilga kelib, gidravlik zarbalovchi, zarba chastotasi ravon bir tekis ishlashini tartibga solib, boshqariladigan konstruksiya yaratildi. Bir vaqtning o‘zida uning aylantirgichi uzatuvchisi va ma- nipulatorlari ham takomillashtirilib borildi. Hozirgi vaqtda gidravlik burg‘i kallagini 20 dan ortiq firmalar ishlab chiqarmoqda, 50 dan ortiq kallak modellari ma’lum. Ko‘pchilik burg‘u kallaklari gazli akkumulatorlar bilan ta’minlangan, ular vaq- ti-vaqti bilan inert gaz «azot» bilan to‘ldirib turiladi. Burg‘i kallagi diametri 32–102 mm bo‘lgan shpur va skvajinalarni burg‘ilash imkonini beradi. Zarbalovchi energiyasi 180–500 J, zarba chastotasi 30–150 Hz, burg‘i asbobining aylanish chastotasi 0–5 s –l , buruvchi momenti 200–500 N m, shpur yoki skvajinani yuvadigan suv bosimi 0,5–1 MPa, suvning sarflanishi 30–60 l /min. Gidroperforatorlarni zarbalovchi mexanizmi, odatda, 14–16 MPa bosimda, aylantirish mexanizmi esa 5–10 MPa, uzatuvchi mexanizm 4–8 MPa bosimda ishlaydi. Zarbalovchi mexanizm suyuqlik sarfla- shi 60–100 l /min, aylantiruvchi mexanizm – 20–60 l /min, uzatuvchi mexanizm – 5–20 l /min. |