40
lahimda burg‘i dastgohlarini joylashtirish uchun ko‘ndalang kesim
yuzasi katta bo‘lgan maydon talab qilishidir.
Portlatish skvajinasini burg‘ilash uchun yuqori quvvatli kolon-
kali perforatorlar qo‘llaniladi. Bu perforatorlar o‘ziyurar shassi-
ga o‘rnatiladi. Bunday burg‘i qurilmasini olib borish qiyin bo‘l-
gan joylarda kolonkali qurilma hamda teleskopli
perforatorlar bilan
burg‘ilanadi.
Rudalarni ochiq bo‘shliqda yoki siqilgan muhitda qo‘porib qa-
zib olish amalga oshiriladi, bunda asosiy e’tibor shpurlar diametri-
ning kengligiga va skvajinalarning cheklanadigan chuqurligiga qa-
ratiladi.
Diametri qisqartirilgan skvajinalar qo‘porilayotgan tog‘
jinslari
massasining fraksiya tarkibini yaxshilash imkonini yaratadi. Skvaji-
nalarning eng keng tarqalgan diametri 56 mm, kamroq uchraydigan-
lari 65 mm tashkil etadi.
Skvajinalar chuqurligi 6 m dan 25 m gacha oraliqda o‘zgarib
turadi. Katta chuqurlikdagi skvajinalar burg‘ilash dastgohi ish unu-
mining kamayishiga olib keladi va
skvajinalarning qiyshayishiga, bu
esa qo‘porib olinadigan rudaning maydalanish sifatiga yomon ta’sir
etadi. Shu bilan bir qatorda skvajinalar chuqurligini oshirish tayyor-
lov ishlari hajmini qisqartiradi. Chuqurligi 30–70 m bo‘lgan skvaji-
nalarni burg‘ilashda botib boruvchi pnevmozarbalovchi
agregatlar
qo‘llaniladi. Zarbalab burg‘ilash dastgohi (ZB) zarbalab-aylanma,
aylanma-zarbalovchi va zarbalovchi ta’sir etuvchi burg‘i kallagi bilan
ta’minlangan bo‘ladi.
Burg‘ilovchi dastgoh o‘zi yuradigan va o‘zi yurmaydigan bo‘lishi
mumkin. O‘ziyurar dastgoh tik yuza tekisligida skvajinalarni ayla-
nasiga yelpig‘ichsimon shaklda joylashtirib burg‘ilashi mumkin.
Dastgoh chuqur portlatish skvajinalarini burg‘ilashga mo‘ljallan-
gan bo‘lib, rudani portlatib qazib olish
uchun blokni har xil sxema-
da burg‘ilash imkoniga ega. Burg‘ilash sxemasi tasniflashning aso
-
siy belgisidir. Hozirgi vaqtda quyidagi burg‘ilash sxemalari ma’lum:
to‘liq yelpig‘ichsimon shaklda yuqoriga yarim yelpig‘ich, pastga qa-
ratib ham yarim yelpig‘ich shaklida parallel skvajinalar burg‘ilash.
Ikkinchi tasnif lovchi belgi yuradigan qurilmasining turiga qa-
rab qabul qilingan. Ko‘pchilik zavod va firmalar ishlab chiqarayotgan
qurilmalarning yuradigan qismi shinali – g‘ildirakli. Bu ruda konlari
sharoitida ishonchliroqdir.
41
Uchinchi tasnif lovchi belgi dastgohdagi burg‘ilovchi
mashinalar
soniga qarab belgilangan. Hozir sanoat bir, ikki va uchta burg‘ilov-
chi mashinalar o‘rnatilgan dastgohlar ishlab chiqarmoqda. Eng ko‘p
tarqalgan turi birinchi ikki turidir. Uch mashinali dastgohning «At-
las-Корко» modelini Simba 323 individual buyurtma bo‘yicha ishlab
chiqaradi.
Dostları ilə paylaş: