30
21-rasm.
Angren konida
ko‘mirning ochiq
usulda qazib olinishi.
KO‘MIR SANOATI
Bu sanoat tarkibida bir nechta ko‘mir koni
mavjud. Ulardagi ko‘mir zaxirasi 2
mlrd tonnani
tashkil etadi. Dastlabki ko‘mir Angren konidan
1950-yillarda qazib olingan. Ko‘mir koni yer sirtiga
yaqin joylashgan. Unda ko‘mirning 9/10
qismini
ochiq usulda qazib olin moqda (21-rasm).
Ochiq usulda har bir shax tyorning qazib oladigan
ko‘miri shaxta usulida qazib olinadi gan dan 6 baro-
bar unum li bo‘ladi. Shu bilan birga, karyer (havza)
qancha katta bo‘lsa, xarajat shuncha kam bo‘ladi.
Angren ko‘miri sifati past – qo‘ng‘ir ko‘mirdir.
Shunday bo‘lsa-da, O‘zbekistondagi boshqa ko‘mir
konlari dagiga nisbatan ko‘mir
zaxirasi katta ham-
da iste’molchiga yaqin va yuza joylashganligidan
ko‘mir qazib chiqarish jadal o‘sdi. Ko‘mirning aso siy
qismi kon yaqinidagi IESda ishlatiladi.
Bir qismi esa
yer ostida gazga aylan tiriladi. Ko‘mir tarkibida nodir
va tarqoq elementlar hamda ko‘plab gil moya uchraydi, bir yo‘la
ulardan foy-
dala nish esa kon ning sa ma ra dorligini yana ham oshiradi. Biroq ko‘mir ochiq
usulda qazib olinishi oqiba tida katta-katta yer maydonlarini kon chiqindilari
band qi lib, tutun va qu rum dan qishloq xo‘ja ligi jiddiy zarar ko‘r moqda.
Bunday noxush holatning chorasi sifa tida ko‘mir sanoati dan zavol ko‘rgan
maydonlar
rekulti vatsiya
qilinmoqda, ya’ni
qayta tiklanmoqda, shaxtalar
chiqindisidan vujudga kelgan tepaliklarni o‘simliklar bilan qoplash, ko‘mirni
quvurlar orqali tashish choralari ko‘rilmoqda.
Surxondaryo viloyatining Sariosiyo tumanida 1950-yili Sharg‘un ko‘mir
koni ishga tushirilgan. Kondagi ko‘mir yuqori sifatli toshko‘mir bo‘lib,
shaxta usulida qazib olinadi. Ko‘mirning maydasi
qazib olingan joyda briket
qilinadi.
Briket
– ko‘mir kuku nini bo sim ostida yoki yopish qoq moddaga
ara lash tirib zoldir shakliga keltirilgan mahsulot.
Ko‘mir tog‘lar osha uzunligi 17 km dan ortiq osma sim yo‘l vositasi-
da temiryo‘lga yetkazib beriladi. Angren, Sharg‘un
va Boysun konlaridan
Dostları ilə paylaş: 
