funksiyasi bo‘lgani uchun ajralraasligi va u bilan birga yo‘qolishini
o‘z traktida yozgan «Tana,
- deb yozadi u, - ruhning materiyasi,
ruh tananing funksiyasidir. Materiya uchun ruh pichoqdek o‘tkirdir,
o‘tkirlik bu pichoq emas. Pichoq mavjud bo‘lmay o‘tkirlik bo‘lishi
mumkin emas. Xuddi shunday ravishda tana o‘lib ruh qolishi mum
kin emas» - deb ta’kidlaydi Fan’ Chjen. Shu bilan birga u ruh faqat
ma’lum tarzda tuzilgan materiyaga xos ekanligini aytib o‘tdi.
Ma’lumki, er.av. IV—
V asrda ishlab chiqarish kuchlarining
rivojlanishi jamiyatning tabaqalanishi
va quldorlik davlatlarining
paydo bo‘lishiga olib keldi. Bu davlatlarda ruhning abadiyligini, u
tanani tark etib bemalol harakatlanib yurishi mumkinligini ta’kidlovchi
diniy ideologiya hukmron edi. Shu bilan birga bizgacha yetib
kelgan manbalarda nafaqat diniy balki,
tabiiy bilimlaming asoslari
ham ta’riflangan. Narsa va hodisalami teologik, mifologik jihatdan
tushuntirishga harakat qiluvchi tasavvurlar asta-sekin ratsionalizasiyaga
uchrab yangi tushunchalar bilan almasha boshladi. Xudo hali ham oliy
hukmron bo‘lib
hisoblansa-da, odam hayotiga o‘tkaziladigan ta’siri
haqidagi qarashlar avvalgidan o‘zgarib bordi.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: