Konfutsiy tug‘ilganda otasi 70 yoshga to‘lgan edi. Uch yoshga to‘lganda
otasidan, 17 yoshida onasidan ayrildi. Oilada Konfutsiydan tashqari 9
qiz va bir nogiron o‘g‘il bo‘Lgan.
Konfutsiylikda uning asoschisi Konfutsiy birinchi bo‘lib inson
psixologiyasida irsiy va hayotda orttirilgan
jihatlar mutanosibligi
masalasini ko‘tarib chiqdi. Uning fikricha,
insonga xos psixik jihatlar
tug‘ma hisoblanadi shuningdek, odam o‘z tabiatiga ko‘ra
mehribon
mavjudot, uni tashqi muhit buzadi. Uning zararli ta’sirini yengish
uchun inson yetuklikka erishish kerak.
Konfutsiy (milodan avvalgi 551—479-yilgacha)
taxminan Budda,
Fales va Pifagor yashagan davrda yashab o‘tgan. U yozgan matnlar
saqlanib
qolmagan, lekin uning ta’limotining asosiy qoidalari
Konfutsiyning shogirdlari bilan suhbatlari (savollar va javoblar)
haqidagi qisqacha qaydlar to'plami
fikrlar va su h b a tla ri
yozib
qo‘yilgan.
Ular asosan to‘g‘ri fe’l-atvoming ijtimoiy yetik muammolariga
bag'ishlangan. Ulardan Konfutsiy siymosi an’analarga
qattiq rioya
qilgan mutafakkir sifatida gavdalanadi. Masalan: u odam faqat an’anani
astoydil o‘rganish yordamida o‘z vazifalarini to‘g‘ri tushunib yetishi
mumkin, deb hisoblaydi. An’ana, shuningdek, mavjud betartib ijtimoiy
shart-sharoitlami isloh qilish borasidagi urinishlarga asos bo‘ladigan
me’yor tusini kasb etadi. Ana shunday
yondashuv tufayli Konfutsiy
ta’limotida qadimgi yozma manbalami o‘rganish markaziy o‘rin tutadi.
Hind falsafasida bo‘lgani kabi olamdan qochish emas,
balki dunyoga
moslashish Konfutsiyning asosiy fikri bo‘lgan. Konfutsiyning bunday
qarashlarini uning izdoshi Men-Szi davom ettirgan.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: 
