|
![](/i/favi32.png) Variant 1 Marketing fani nimani o'rganadi va o'rgatadi?MARKETINGDA HBA-81I GURUHU UCHUN MAXSUS . AUF.COM (1)mega-
marketing
paydo
bo’ldi.
3.Marketing nazariyasini shakllanishi
bosqichlari?
Marketing atamasi iste’molga XIX asrning 60-yillarida
Makkovern tomonidan kiritilgan. Marketing nazariy
konsepsiya va tijorat faoliyatining o‘ziga xos hodisasi
tarzida
XX
asr
boshlarida
AQShda
ilk
bor
qo‘llanildi.1902-yildan boshlab AQShning Michigan,
Kaliforniya,
Illinoys
universitetlarida
“Tovarlar
marketingi”, “Marketing usullari”fanlaridan ma’ruzalar
o‘qitila
boshlandi.
1910-1925-yillar
mobaynida
marketing usullari orqali bozorlar o‘rganila boshlandi.
Firmalarda biznes faoliyatini o‘rganish uchun bozorni
o‘rganish bo‘yicha bo‘limlar tashkil qilina boshlandi.
1926-yilda AQShda Marketing va Reklama Milliy
Assotsiatsiyasi tashkil qilinib, keyinchalik Amerika
Marketing jamiyatiga aylantirildi. 1973-yilda bu jamiyat
Amerika Marketing Assotsiatsiyasi mavqeyiga ega
bo‘ldi. Ikkinchi jahon urushi og‘ir sanoat rivojlanishiga
va sanoat tarmoqlarini boshqarishga bo‘lgan yangicha
yondashuvni talab etdi. Ommaviy ishlab chiqarishning
o‘sishi, sotib olish qobiliyatining pastligi bozorlarda
sotuv siyosatining ishlab chiqilishini va marketing
sohasida tajribaning ortishiga olib keldi. 1948-yildan
esa marketing turli xo‘jalik faoliyatida qo‘llanilib, ishlab
chiqarishdan to iste’molchiga yetib borgungacha
b
o‘lgan jarayonda tovarlar oqimi va xizmat ko‘rsatishni
tashkil qilishda ishlatildi. 1960-yilda Djer Makkarti
tomonidan
marketingning
tub
mohiyatini
ochib
beruvchi“
4P”
modeli ishlab chiqildi. Bu modelda
marketingning asosiy 4 elementlari tovar (product),
na
rx (price), sotuv (place), reklamarag‘batlantirish
(promotion) o‘z aksini topgan. Bu model marketing
sohasidagi nazariy izlanishlarga asos soldi.Turli
mamlakatlarda
marketing
assotsiatsiyalari
va
institutlari tashkil qilinib, bozor va marketing izlanishlari
olib borila boshlandi. 1965-yilda ingliz Marketing
instituti tomonidan marketingga quyidagi tarif berildi.
Marketing
– amaliy faoliyat bo‘lib, boshqaruv
funksiyalari tizimi hisoblanadi, uning yordamida
iste’molchilarning xarid (sotib olish) qobiliyati
o‘rganilishi natijasida tovar va xizmatlarga bo‘lgan real
talabni shakllantirish orqali foyda olish jarayonidir. Bu
tarif ko‘pgina nazariyotchilar tomonidan tan olindi va
amaliy jarayonda unga asoslanib biznes va ishlab
chiqarishni boshqarish olib borildi. 1966-yildan to
hozirga qadar marketingning juda ko‘p tariflari yaratildi.
Amerika Marketing Assotsiatsiyasi ma’lumotlariga
ko‘ra 2000 dan ortiq tariflar marketingning ko‘p qirrali
faoliyatini to‘la – to‘kis ochib bergan. “Marketing –
tovarlar yaratish, taklif qilish va ayirboshlash vositasida
shaxslarning ham, guruhlarning ham ehtiyoj va
talablarini qondirishga yo‘naltirilgan ijtimoiy va
boshqaruv jarayonidir”. Marketing bo‘yicha taniqli
mutaxassis F. Kotler marketing faoliyatini ayirboshlash
orqali insonlar
talabini qondirishga yo‘naltirilgan
faoliyat, deb tushuntiradi. Ingliz mutaxassisi Dj. Steyner
fikricha, marketing strategik rejalashtirish va boshqaruv
jarayonidagi asosiy vazifa bo‘lib, uning maqsadi -
iste’molchilarning ehtiyojlarini qondirish va korxonalar
daromadini
ta’minlash
hisoblanadi.
Korxona
faoliyatining barcha yo‘nalishlari, ya’ni ishlab chiqarish,
moliyaviy va sotuv sohasida integratsiyani yo‘lga
qo‘yish.
Dostları ilə paylaş: |
|
|