289
anatomiyasının dəyişilməsi zamanı
(çapıqlar, kosmetik cərrahiyyə, bədən
çəkisinin
nəzərəçarpacaq
dərəcədə
dəyişilməsi və s.) hər işçidə ildə bir
dəfədən az olmayaraq aparılır. Testin
aparılması üçün müəyyən dada
(saxarin, acı) malik maddələr istifadə
olunur, məsələn, bitreks. Əgər test
zamanı işçi respiratorda istifadə
olunan maddənin dadını hiss edirsə,
respiratoru üzə daha kip oturtmaq
lazımdır. Bunun üçün respiratorun
çərçivəsinin
əyilən
hissələrindən
istifadə olunur. Əgər təkrar testdən
sonra da dad saxlanılırsa, onda respiratorun ölçüsünü dəyişdirmək lazımdır. Əgər işçinin saqqalı
varsa, o zaman hermetiklik əldə edilmədiyindən, həmin işçi respiratordan istifadə edə bilmir. Bu
halda, üzə uyğunlaşma tələb etməyən müsbət təzyiqli PAPR elektrik naqilli xüsusi respiratordan
istifadə mümkündür. Respiratorun hermetiklik testinin (fit-test) metodikası cədvəl 3-də
verilmişdir.
Cədvəl 3.
Bitreksdən istifadə etməklə respiratorun hermetiklik testinin aparılması
İstifadə olunmuş vaxt
0:00
Çiləmələrin sayı
10/20/30
Məşq
Adi tənəffüs
0:30
5/10/15
1:00
5/10/15
Dərin
tənəffüs
1:30
5/10/15
2:00
5/10/15
Başı
bir tərəfdən digərinə
hərəkət etdirmək
2:30
5/10/15
3:00
5/10/15
Başı yuxarı-aşağı
hərəkət
etdirmək
3:30
5/10/15
4:00
5/10/15
Arasıkəsilməz danışıq
4:30
5/10/15
5:00
5/10/15
Yerində qaçış/yeriş
5:30
5/10/15
6:00
Adi tənəffüs
6:30
5/10/15
7:00
Stop
Qeydlərin
bitməsi
Fit-testin aparılması üçün müəssisənin rəhbəri tərəfindən hazırlıqlı tibb işçisi (tibb bacısı)
təyin olunur. Fit-test bitdikdən sonra mütləq təhqiqat protokolu doldurulur, burada alınmış
nəticələr qeyd edilir.
Vərəm əleyhinə müəssisədə cari il üçün müəssisənin rəhbəri tərəfindən təsdiq olunan
müxtəlif şöbələrin əməkdaşlarının fit-testi keçmə qrafiki tərtib olunur.
Şəkil 8.7. Respiratorun hermetikliyinin keyfiyyət testi
291
TİBBİ TULLANTILARIN İDARƏ OLUNMASINA DAİR TƏLƏBLƏR
Ümumi müddəalar
Bu tələblər “İstehsalat və məişət tullantıları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa
dəyişikliklər və əlavələr edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi
barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 31 iyul tarixli 609 nömrəli Fərmanına
əsasən hazırlanmışdır və tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq bütün müalicə-
profilaktika müəssisələrindən (bundan sonra – MPM) hasil edilən bütün növ tullantıların
toplanılması, saxlanılması, emalı, zərərsizləşdirilməsi və kənarlaşdırılması qaydalarını
müəyyənləşdirir.
Bu qaydalar aidiyyatı üzrə baytarlıq təbabəti müəssisələrinə də şamil olunur.
Tibbi tullantıların təsnifatı
Profilindən və çarpayı sayından asılı olmayaraq MPM-in fəaliyyəti nəticəsində morfoloji
tərkibinə və təhlükəlilik dərəcəsinə görə əmələ gələn tibbi tullantılar maye, bərk və toz şəkilli
olaraq “Təhlükəli tullantıların daşınmasına və kənarlaşdırılmasına nəzarət haqqında” Bazel
Konvensiyasına müvafiq təhlükəli tullantılar təsnifatı sisteminə aiddir.
Tibbə aid bütün tullantılar epidemioloji və toksikoloji təhlükəsizlik dərəcəsinə görə dörd
təhlükəlilik sinfinə bölünür (cədvəl 1).
A sinfi. MPM-in təhlükəsiz tullantıları.
B sinfi. MPM-in təhlükəli tullantıları.
C sinfi. MPM-in xüsusi təhlükəli tullantıları.
D sinfi. MPM-in tərkibinə görə sənaye tullantılarına yaxın olan tullantıları.
Müalicə profilaktika müəssisələri tullantılarının təsnifatı
Təhlük
əlilik
kateqoriyas
ı
A sinfi
(təhlükəsiz)
B sinfi
(təhlükəli)
C sinfi
(xüsusi
təhlükəli)
D sinfi
(tərkibi
sənaye
tullantılarına
yaxın olan)
Morfoloji
tərkibinə
görə
səciyyələndi
rilməsi
Yoluxucu
xəstəxanalarla,
pasiyentlərin
bioloji mayelərlə
təmasda olmayan
tullantıları, qeyri-
toksiki tullantılar.
MPM, yoluxucu
xəstəliklər
xəstəxanalarının
(o
cümlədən dəri-
zöhrəvi,
ftiziatriya)
istisna
Potensial
yoluxucu
xəstəliklərlə
təmasda olmuş
tullantılar. İfrazat,
o
cümlədən qanla
çirklənmiş
materiallar və
alətlər.
Patoloqoanatomik
tullantılar,
xəstələrin üzvi
cərrahiyyə
Xüsusi
təhlükəli
yoluxucu
xəstəliklərə
yoluxmuş
xəstələrin
təmasda olduğu
materiallar.
1-4-cü qrup
patogen
mikroorqanizml
ərlə işləyən
laboratoriyaların
Vaxtı
keçmiş
dərman
preparatları,
dərman və
diaqnostik
preparatların
tullantıları,
yararlılıq
müddəti bitmiş
istifadəyə
yararsız
dezinfeksiya
vasitələri,