VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
90
olur. İblis ilkörneği doğrudan ulusları, halkları birbirine salıştıran, dünyanın herhangi
bir bölümünde olursa olsun dinle, mazheple, siyasetle ilgili olarak fırtına, fesat
koparan, dünyayı sarsıtan bir karakterdir. Eserin sonunda İblis insanlığa galip gelir
ve tantana ile kendisinin ünlü monologunu söyler:
İblis! O büyük isim ne kadar calibi-hayret!
Her ülkede, her dilde anılmakta o şöhret!
Her klübede, kaşanede, viranede İblis,
Hep Kabe'de, püthanede, meyhanede İblis.
Herkes beni dinler, fakat eyler yine nefret,
Herkes bana aciz kul iken besler düşmanlık.
Fakat beni rencide eden ey eblehü miskin!
Oldukça musallat sana bil nefileimin,
Pencemde demadem ezilip kıvrılacak,
Sürekli ayak altında sönüp yok olacaksın.
İblis nedir?
- Cümle ihanetlere bais!
Ya herkese hain olan insan nedir?
- İblis! [Cavid, 2005].
Dinle edebiyatın sıkı ilişkisi
sonucunda bir çok dini konular ve karakterler
literatürde yer bulmuştur. Sanatsal eserlerde dini motifler sadece dini konular, dini
karakter ve dini sembol şeklinde tecelli ediyor. Mitolojik bilinçten tarihi geçitte mitler
ilkörneklerin yerini tutar. Mitolojik ilkörnekler insanı doğayı kavramaya, kendisini
onun içinde bulmaya ve Allah'ı anlamaya yaklaştırır.
EDEBİYAT
1.
Ehedov, A. (1991). Azerbaycan`da din ve dini tesisatlar. Bakü: Azerbaycan
Devlet Basımevi, 200 say.
2.
Mütehheri, M. (2012). İslam ve zamanın ihtiyacları. I ve II c. Bakü: Nurlar
Basımevi, 456 say.
3.
Tunç, Ç. (1989). Din kültürü ve ahlak bilgisi. İstanbul: Milli Egitim Basımevi, 129
say.
4.
İmanov, H., Ehedov, A., Ahmedli, N. (2003). Etnik dinler ve dünya dinleri. Bakü:
Elm, 372 say.
5.
Caferov, N. (2002). Azerbaycan araştırmalarına giriş. Bakü: 150 say.
6.
Dede Korkut kitabı. (2011). İstanbul: Bayburt belediyesi, 174 say.
Cavid, H. (2005). Eserleri. Bakü: Lider Basımevi, 304 say.
7.
Necefzade, B. Türk halklarında Hızır kultu ve Nizami edebi kişiliğinde yeri. //
senet.az/http:www.turk ̶ xalqlarında ̶ xizir ̶ kultu
8.
İhlas, A.Ş. (1991). İslam ahlakı. İstanbul:Cağaloğlu, 525 say.
9.
Gencevi, N. (2004). İsgendername. Bakü: Lider Basımevi, 432 say.
10.
Babayeva, H. (2003). Azerbaycan folklorunda Hızır Nebi (İlyas) karakteri
(türk folkloru bağlamında). Bakü: İlim ve eğitim, 174 say.
11.
Rzasoy, S. Mitoloji düşüncede insan dünyanın içidir. /Halg gazetesi, 2014,
20 mart, s.14.
12.
Бертельс, Е. Э. (1948). Роман об Александре и его главные версии на
Востоке. Москва: 234 cтр.
VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ
93
EBEVEYNLERİN OKUL ÖNCESİ DÖNEMDEKİ ÇOCUKLARININ ÇEVRESEL
FARKINDALIĞINA OLAN KATKISININ İNCELENMESİ
(AN ASSESSMENT OF THE CONTRIBUTION OF PARENTS TO
ENVIRONMENTAL AWARENESS FOR CHILDREN IN THE PRESCHOOL)
Medera HALMATOV
Nilüfer OKUR AKÇAY
Samet EKİN
ÖZET
Çocuğun çevre ile olumlu ilişki kurması, çevreyle ilgili doğru tutum,
davranış ve becerileri geliştirmesi, çevreye karşı farkındalığı ve duyarlılığı anne ve
babanın sergilediği tutumundan başlar. Anne ve babasını gözlemleyerek
farkındalık kazanan çocuğun, aynı zamanda içerisinde yaşadığı sosyal çevrede
kendini ifade edebilen, arkadaş ilişkilerinde başarılı, uyumlu bireyler olduğu
görülmektedir (Yavuzer, 2001). Tilbury (1994) ise erken yaşlardaki öğrenmenin
büyük ölçüde göz ardı edildiğine ve bu yaşların çocuğun çevresel eğitimi için kritik
yaşlar olduğuna işaret etmekte ve temel görüşü erken öğrenme çağlarının çevresel
tutumların oluşmasında oldukça önemli olduğu yönündedir. Çocukluk çağında
ebeveynleri ile birlikte evde veya doğada yapılan etkinlikler (bitki yetiştirme, hayvan
besleme, oyun, yürüyüş, kamp yapma, tırmanma gibi) çocukların çevreye ilişkin
davranışlarını olumlu bir şekilde etkilemektedir. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan
çalışmada, okul öncesi dönemde ebeveynlerin çocuklarına çevresel farkındalığına
olan katkısını incelemektir. Çalışmanın örneklemini Ağrı il merkezinde Milli Eğitim
Bakanlığı’na bağlı bağımsız anaokullarına ve anasınıflarına devam eden 5-6 yaş
çocukların ebeveynleri oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak, araştırmacı
tarafından geliştirilen bir anket uygulanmış ve elde edilen veriler frekans ve
yüzdelik değerlere göre analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, ebeveynlerin
çocuklarının çevresel farkındalığına olan katkısının olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Ebeveyn, çocuk, çevre
SUMMARY
The child's positive relationship with the environment, the right attitude
towards the environment, the development of behavior and skills, awareness and
sensitivity towards the environment begins with the attitude of parents. The child,
who has gained awareness by observing his or her parents, is also seen as a
successful and compatible individual who can express himself / herself in the social
environment he lives in (Yavuzer, 2001). Tilbury (1994) points out that early-age
learners are largely ignored, and that these ages are critical ages for the child's
environmental education, and the basic view is that early learning ages are very
important for the formation of environmental attitudes. Activities carried out at home
or in the community together with their parents during childhood (such as plant
breeding, animal feeding, play, hiking, camping, climbing) it positively affects
Yrd. Doç. Dr., İ. Çeçen Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
Yrd. Doç. Dr., İ. Çeçen Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.
Arş. Gör., İ. Çeçen Üniversitesi, Eğitim Fakültesi.