Az?Rbaycan
Yüklə 6,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
436 Xəncəl, bıçax, kəs–küs, Xırda bıçax, kəs–küs. O adam yalvarmasın, Qapımızdan boylanmasın,
Məktub yazıb yollamasın, Qəndimizi oğramasın, Yayda mənnən oynama, Qışda mənnən oynama!
437 XXVI. AŞIQLAR VƏ AŞIQ RƏVAYƏTLƏRI AŞIQ ABBAS DƏHRI
Aşıq Abbas Dəhri Ordubadın Dəstə kəndindəndir. Mənbələrdə onun kamil bir sənətkar olduğu, tez–tez Irəvan, Gəncə, Şamxor, Tiflis, Ələmdar, Xoy, Təbriz və başqa yerləri dolaşması, aşıqlıq etməsi göstərilir.
Gültəndi Gəminin yükü üzümdür, Gəmi gəmiyə düzümdür, Gəmiçi qardaş, yavaş sür, Gəmidəki qız bizimdir.
Gəminin yükü qovundu, Gəmi gəmiyə toxundu, Gəmiçi qardaş, yavaş sür, Gəmidəki qız qohumdu.
Gəminin yükü ərikdi, Gəmi gəmiyə sərişdi, Gəmiçi qardaş, yavaş sür, Gəmidəki qız фərikdi.
Gəmiyə vurdular qəndi, Gəmi gəmiyə dirəndi, Gəmiçi qardaş, yavaş sür, Gəmidəki qız Gültəndi. * * *
438 Aşıq Abbas Xoy kəndində olarkən Əhmədxan adlı bir varlı ilə qonşu olur. Əhmədxanın yeganə qızı olan Züləldanı mülkədar oğlu Ağaxan istəyir. Qız elçilərin qarşısına ağır
şərtlər qoyaraq bu arzudan onları çəkindirməyə çalışır. Aşıq Abbas bununla bağlı aşağıdakı qoşmanı yazır:
Əhmədxan qızıyam, adım Züləldan, Qəm–qüssə bilmədim ömrümdə bir an. Elçilər göndərir mənə Ağaxan, Gedin məndən edin siz ona bəyan:
Bir otaq istərəm – tamam buxarı, Ustasın istərəm çəkə yuxarı, Bir oğlan istərəm mahud çuxalı, Yar yolunda düz ilqarın istərəm.
Bir otaq istərəm həmamə yaxın, Sağına, soluna həmayil taxım, Yar gəlib gedəndə boyuna baxım, Mən mahalın sərvi–yarın istərəm.
Bir otaq istərəm tamamən şüşə, Ustasın istərəm tuta gümüşə, Bir oğlan istərəm buğu bənövşə, Onun üçün mehmandarın istərəm.
Əhmədxan qızıyam, boyum sərvi–naz, Göllərə tökülür ördək ilə qaz, Qırx ağacdan Qırx ağaca payəndaz, Hindistanın al qumaşın istərəm.
Qırx atlı istərəm, atları kəhər, Qızıldan bazubənd,gümüşdən yəhər,
439 Bir ucu Xoy olsun, bir ucu Əhər, Başlıq üçün Xoyun varın istərəm.
Bayatılar Hər gələn özün bilməz, Danışar, sözün bilməz, Bulaqdan su doldurar, Çeşmənin gözün bilməz.
Əziz oğlum, qoy qalsın, Doldur qəlyan, qoy qalsın, Sözün keçməyən yerdə, Ürəyində qoy qalsın.
Ululu Kərim XIX əsrdə Şahbuzun Aşağı Remeşin kəndində yaşamışdır.
Yaylağında Ay ağalar, möcüz gördüm, Mən Keçilin yaylağında. Süsən, sünbül, tər bənövşə, Qız Keçilin yaylağında.
Gözəlləri bölük–bölük, Dörd bir yanında var hörük, Bilməm maraldı, ya əlik, Qız Keçilin yaylağında.
Yaz olar, çıxallar dağa,
440 Bulud oynar, hava yağa, Kəsəllər qurban sadağa, Qız Keçilin yaylağında.
Üst yanı Toxluca qaya, Axar–baxarı var çaya, Gözəlləri ağca maya, Qız Keçilin yaylağında.
Alt yanı Nursdu, Külüsdü, Mollası yox, işi pisdi, Kərim deyər məndən küsdü, Qız Keçilin yaylağı da!
Yeddi
Ay ağalar, gəlin sizə söyləyim, Burda bir dərya var, ayağı yeddi. Üç yüz altmış şamlar yanar içində, Şöləsi bərq verir, çırağı yeddi.
Altmış min darvaza, altmış min bazar, Altı min içində həm əsası var, Altmış min məscidi, tamam laləzar, Alişan taxtı var, otağı yeddi.
Nə canlıdı cansız üstdə məskəndi? Nə məcazdı qabağıncan səsləndi? Necə şeydi əl dəyməmiş bəsləndi? Üstündə sallanıb qabağı yeddi.
Nə bağmandı, üç yüz altmış bağı var? Üç yüz altmış bağın üç budağı var, Kərimin dünyadan keçən çağı var,
441 Səkkiz ev yaslanıb ocağı yeddi! Aşıq Həsənalı XIX əsr Şahbuz aşıqları içərisində Aşıq Həsənalının adı hörmətlə çəkilir. Şeirləri əsasında dastan–rəvayətlər yaranıb.
Rəvayət Günnərin birində yaradanın buyruğu ilə aşıq Həsənalı Gülənbər adlı bir gözələ tuş olur. Aşıq Həsənalı: Başına döndüyüm gözəl Gülənbər, Vuruldum hüsnünə sən tək ceyranın. Eşitmişəm gözəlisən cahanın, Əsirgəmə mən tək yardan dərmanın. Gülənbər: Haradan aradın, haradan buldun? Nədən bildin gözəliyəm cahanın? Məni gördün, sən ki, oldun dərd əhli, Ya dərdin məndədir, ya da dərmanın.
Aşıq Həsanalı şirin dilinən qızın haralı və kimlərdən olduğunu soruşur. Məlum olur ki, bu qız Duluslu Məhəmməd bəyin qızıdır, sonradan köçüb Darabasa gəlmişlər.
Gülənbər: Dulusluydum, indi Darabaslıyam, Qəlbi qan ağlayan qəm libaslıyam, Gözü yol gözləyən, qəlbi yaslıyam, Əzəldən beylədi dövrü cahanın. Yüklə 6,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|