EvrimTeorisi indd

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

358

“OL” EMRİ VE ÂDEM’İN YARATILIŞI

Kur’an’ın ifadeleriyle Evrim Teorisi’nin çeliştiğini savunan-

lar, Âdem’in “Ol” emriyle yaratıldığını, bunun ise Tanrı’nın 

Âdem’i doğrudan yarattığını gösterdiğini söylerler. İlgili ayet 

şöyledir:

Şüphesiz Allah katında İsa’nın durumu, Âdem’in durumu gi-

bidir. Onu topraktan yarattı, sonra ona “Ol” demesiyle o da 

oluverdi.

Kur’an-ı Kerim, Âli İmran Suresi, 3/59

Kur’an’dan Allah’ın “Ol” emriyle dilediğinin oluşaca-

ğını anlıyoruz. Fakat bu, bahsedilen oluşumun, dünyevi za-

man olarak bir anda gerçekleştiği anlamına gelmez. Allah’ın 

“Ol” emrinin yeterli olduğu anlamına gelir. Bazı çevirmenler, 

Kuran’da geçen “Ol” emirlerinden sonra gelen Arapça “Fe” 

ifadesini “Hemen” diye çevirmişler ve çeviri “Ol demesiyle 

hemen olur” şeklinde yapılmıştır. Fakat Kuran’da birçok yerde 

geçen “Fe” ifadelerini incelediğimizde, bu ifadenin “sonralık, 

bunun üzerine” anlamlarına geldiğini ama geçtiği hemen her 

yerde bir sürecin mevzu bahis olduğunu; “anında, hemen” an-

lamları olmadığını görürüz. Birçok kişiyi yanıltan bu çeviri 

şekli düzeltilmelidir; ayetlerde kastedilen Allah’ın “Ol” em-

rini takiben, Allah’ın dileğinin kayıtsız, şartsız gerçekleşme-

sidir, yoksa bu gerçekleşmenin süreçsiz olduğu anlaşılmamak-

tadır. Nitekim Kur’an’dan Allah’ın gökleri ve yeri altı günde 

(devirde) yarattığını anlıyoruz.

643

 Fakat diğer yandan göklerin 

ve yerin yaratılışı için “Ol” emrinin yeterli olduğu da şu ayet-

lerden anlaşılmaktadır:

81- Gökleri ve yeri yaratan, onların bir benzerini yaratmaya 

kadir değil mi? Elbette, O, yaratandır, bilendir. 

643  Kur’an-ı Kerim, Araf Suresi 7/54.; Hud Suresi, 11/7. ; Yunus Suresi ,10/3. ; Furkan 

Suresi , 25/59. ; Secde Suresi, 32/4 ; Hadid Suresi, 57/4.

---

Tanrı İnancı, Dinler ve Evrim Teorisi

359

82- Bir şeyi dilediği zaman, onun emri yalnızca “Ol” deme-

sidir, o da oluverir.

Kur’an-ı Kerim, Yasin Suresi, 36/81-82

Einstein’ın İzafiyet Teorisi ile zamanın mutlak olmadığı, 

yerçekimi ve hız gibi evren içindeki parametrelerle değiştiği 

teorik bazda ortaya konmuş

644

 ve sonra deneysel verilerle de 

bu teori desteklenmiştir.

645

 Evren içinde bile değişkenliği olan 

zamanın, Tanrı’yı bağlayıcı bir niteliği olduğu düşünülemez. 

Bu yüzden de Tanrı’nın ‘Ol’ emrinden, dünyevi süreçte anın-

dalığı anlamak için makul bir sebep yoktur. Evrenin 13,7 mil-

yar yaşında olduğu sanılmaktadır

 

ama bu, Tanrı’nın katında 

bir ‘Ol’ emrinin karşılığıdır. Aynı şekilde Kur’an’da ‘Ol’ emri, 

İsa’nın yaratılışı anlatılırken de kullanılmıştır:

Meryem dedi ki: “Rabbim, çocuğum nasıl olur benim? Bana 

hiçbir insan dokunmadı ki!” Allah cevap verdi: “Allah dile-

diğini işte böyle yaratır. Bir iş ve oluşa karar verdiğinde sa-

dece ona ‘Ol’der, oluverir.”

Kur’an-ı Kerim, Âli İmran Suresi, 3/47.

İsa’nın dünyaya gelmesi ‘Ol’ emrine tabidir, ama Kur’an’da 

da anlatıldığı gibi annesi Meryem onu rahminde belli bir zaman 

süreci boyunca taşımıştır. Tüm bunlar gösteriyor ki Âdem’in 

‘Ol’ emriyle yaratılışından onun dünyevi süre olarak bir anda 

yaratıldığını anlamamız gerektiği sonucunu çıkaramayız.

Sonuç olarak, Kutsal Metinler açısından Evrim Teorisi’ni 

incelediğimizde en çok tartışılmış olan konu, Âdem’in ve eşi-

nin yaratılışıdır. Johns Hopkins Üniversitesi’nin ünlü fizikçisi 

Howard A. Kelly gibi, ‘Âdem ve Havva’nın yaratılışı’ dışında 

Evrim Teorisi’ne inandığını söyleyip, insanın yaratılışını Evrim 

644  Albert Einstein, İzafiyet Teorisi, 26-28 ve 57-59.

645  Albert Einstein, İzafiyet Teorisi, 46-50 ve 109-114.

---

Evrim Teorisi, Felsefe ve Tanrı

360

Teorisi’nden ayırıp teoriye inananlar bile olmuştur.

646

 Fakat 

daha önce de belirttiğim gibi Kutsal Metinler’de anlatıldığı 

şekliyle Âdem ile eşinin yaratılışının Evrim Teorisi’ne aykırı 

olduğunu söylemek, bütün Kutsal Metin yorumcularının pay-

laştığı bir kanaat değildir. Kutsal Metinler için Tanrı’nın var-

lığı, yaratılıştaki merkezi rolü asıl önemli unsurlardır; Tanrı’nın 

yaratma metodu olarak kabul edilen bir Evrim Teorisi görü-

şünü, Kutsal Metinler’e dayanarak inkâr etmek kolay değil-

dir. Kutsal Metinler’de birçok zaman ‘araçsal sebepler’ anıl-

madan Tanrı’nın yaratışı anlatılır. Örneğin Kur’an’da, Allah’ın 

Zekeriya’yı hiçten yarattığı söylenir. (Kur’an-ı Kerim, Meryem 

Suresi, 19/9.) Bu ifadenin; Zekeriya Peygamber’in anne ve ba-

basının, doğum öncesi evrelerinin, çocukluğunun yok sayıl-

ması anlamına gelmediği açıktır. Eğer Âdem’in yaratılışı için 

de benzer bir durumun olduğu ve ‘evrim’ gibi aracı bir sürece 

atıf yapılmadan -çünkü bu süreci de yaratan Tanrı’dır- anla-

tımın yapıldığı söylenirse, buna Kutsal Metinler’e dayanarak 

itiraz etmek bence mümkün değildir. Diğer yandan, Kutsal 

Metinler’e dayanarak, onların -özellikle Kur’an’ın- Evrim 

Teorisi’ne işaret ettiğini söyleyenlerin iddialarının, zorlama 

kabul edilebilecek bazı yorumlardan ibaret olduğunu, Kutsal 

Metinler’in Evrim Teorisi’ne işaret ettiğinin neden söyleneme-

yeceği kanaatinde olduğumu da göstermeye çalıştım. Bu ise 

beni, Kutsal Metinler adına (özellikle Kur’an) Evrim Teorisi’ne 

karşı çıkmadan ve onu desteklemeden bir konum edinebile-

ceğimiz sonucuna; Kutsal Metinler eğer tek hareket nokta-

mız olursa ‘Evrim Teorisi’ne karşı bilinemezci bir yaklaşım’ı 

benimseyebileceğimiz yargısına ulaştırmaktadır. Teolojik se-

beplerden dolayı bu teoriye karşı olan bu tutumuma ‘Evrim 

Teorisi’ne karşı teolojik agnostisizm’ diyorum ve böylesi bir 

646  Ronald L. Numbers, The Creationists, s. 541.

---