Hər bir azərbaycanlı üçün yaddaş kitabı

Nazim Tapdıqoğlu
m e t r l i y i n d ə ,  
Vərəndəli 
a d l a n a n   s a h ə d ə   y e r lə ş ə n   f e r m a   d a   o d   t u t u b   y a n ı r .   F e r ­
m a d a k ı   e v lə r ə   s o x u l a n   a z ğ ın l a ş m ı ş   e r m ə n i   q u l d u r l a r ı  
6
 n ə f ə r   (  3  k iş i,  3   q a d ı n )  
g ü n a h s ı z ,   m ə s u m   i n s a n ı n   h ə y a t ı n a   s o n   q o y u r l a r .   O n l a r ı   d i r i - d i r i   y a n d ı r a r a q  
q ə t l ə  y e t i r i r l ə r . 
Tohid Cəlil oğlu Məmmədov, Bakir Qaçay oğlu Tağıyev, Məxmər 
Məcid qızı Hüseynova, Səbiqə Mürsəl qızı Əliyeva 
ö l d ü r ü l ə r ə k   p is   f o r m a y a   s a ­
lm ır .  O n l a r ı n  m e y i d l ə r i  ü s t - ü s t ə  q a l a q l a n a r a q  y a n d ı r ı l ı r .  
2 
ö v l a d  a t a s ı ,  
29 
y a ş l ı  
İltifat Əjdər oğlu Şirinov ilə 
o n u n  a n a s ı, 
55 
y a ş l ı  
Qaragöz Həbil qızı Şirinovanın 
m e y i d l ə r i   is ə   q u c a q l a ş m ı ş   v ə z iy y ə td ə   y a n ı b   k ü l ə   d ö n m ü ş   h a l d a   t a p ı l ı r .   Ö lü m  
a n ı n d a  g ö r ü n ü r ,  a n a  b a l a s ı n ı  s o n  d ə fə  b a ğ r ı n a  b a s ı b  q u c a q l a m ı ş d ı r .  3  n ə f ə r  k ə n d  
s a k i n i   - 
Gülarə Hüseynova, Mənzər Tağıyeva 
v ə   o n u n   o ğ l u  
Talib 
a ğ ı r   y a r a l a ­
n ı r l a r .   H ə m i n  v a x t  e r m ə n i lə r  f e r m a d a n  1 3 0  b a ş  i r i b u y n u z l u  m a l - q a r a m  d a  o ğ u r ­
l a y ı b   a p a r ı r l a r . . .
28 
iyun  1992-ci il 
-  C ə b r a y ı l   r a y o n u n d a n   i s t i q a m ə t   g ö t ü r m ü ş   h ü c u m   ə m ə ­
l i y y a t l a r ı n d a   c ə b r a y ı l l ı   i g i d lə r   - 
Süleymanov Ərəstun, Rüstəmov Pəhləvan, Nə­
cəfov Elsevər, Məmişov Kazım, Məmmədov Hümbət,  Quliyev Rufiz,  Qasımov 
İlham,  Qasımov Mübariz,  Hüseynov Rafiq, Fərzəliyev Zeynal,  Əsədov Fuad, 
Cəbrayılov Barat, Asanov Novruz 
h ə l a k   o l u r l a r ;  
80 
n ə f ə r   a ğ ı r  y a r a l a n ı r . . .
28 
iyun  1992-ci il 
-  F ü z u l i  r a y o n u n u n  
Qacar 
k ə n d i  e r m ə n i l ə r  t ə r ə f i n d ə n  q r a d  
q u r ğ u l a r ı n d a n   g ü c lü   a tə ş ə   t u t u l u r .  
4 
n ə f ə r   d i n c   s a k i n   h ə l a k   o l u r , 
14 
n ə f ə r  isə  
y a r a l a n ı r . . .
28  iyun  1992-ci il 
-  B ü t ü n  
Füzuli-Cəbrayıl 
c ə b h ə s i   b o y u   u ğ u r s u z l u q l a   n ə t i ­
c ə lə n ə n   g e n iş  h ü c u m  ə m ə liy y a tı h ə y a t a  k e ç ir ilir .  Ç o x l u  s a y d a  A z ə r b a y c a n  ə s g ə ri 
ş ə h i d   o l u r   v ə   y a   i t k i n   d ü ş ü r .  F ü z u l i li   ə s g ə r l ə r d ə n   - 
Əsəd Baba oğlu  Abbasov, 
Mətləb  İmamverdi  oğlu  Allahverdiyev,  Saleh  Balaca  oğlu  Hüseynov,  Fəyyaz 
Mövsüm oğlu İbayev, Kamil Kərim oğlu Kərimov, Rasim Səxavət oğlu İbrahimov 
(Milli Qəhrəman),
 
Vəli Famil oğlu Məmmədov,  Ələkbər Kamal oğlu Musayev, 
Nadir  Şəmsəddin  oğlu  Namazov,  Mahir  Qəzənfər oğlu  Əliyev, Əli Qaçay  oğlu 
Cavadov 
v ə   d a h a   b i r   n e ç ə   n ə f ə r   h ə l a k   o l u r l a r . ..
28 
iyun 
1 9 9 2 -c i 
il 
- 
Yuxarı  Veysəlli-Qırmızı  Bazar
  i s t i q a m ə t l ə r i n d ə   b ü tü n  
c ə b h ə  b o y u  o l a n  h ü c u m   ə m ə l i y y a t ı  z a m a n ı   M i l li   O r d u n u n  z a b i t i ,   b a ş  l e y t e n a n t  
Sahib Hüseyn oğlu  Hüseynov
  k ə llə - b e y in   t r a v m a s ı   a l a r a q   a ğ ı r   y a r a l a n ı r . ..
28  iyun 
1 9 9 2 -c i  ii  -  C ə b r a y ı l   ş ə h ə ri  m ə r m i   a t ə ş i n ə   t u t u l u r .   T ə l ə f a t   v ə   d a ğ ı n ­
t ı l a r   o l u r .   T a n m m ı ş   z iy a lı 
Məhəmməd Hüseyn oğlu Əliyev, 
e v d a r   q a d ı n  
Qızbəs 
Topuş qızı 
Ə h m ə d o v a  
və 
y a y   t ə t i li n d ə   x a l a s ı   S ə m a y ə g ilə  q o n a q  g ə lm iş  S u m q a y ı t  
ş ə h ə r  
22 
s a y l ı   m  ə к l ə b i n   5 -c i  s i n i f   ş a g i r d i  
Pünhan Bəyiş  oğlu Xanalıyev 
h ə l a k  
o l u r l a r .  
30  nəfər chnc 
s a k i n   y a r a l a n ı r . ..
28  iyun 
1 9 9 2 -c i i l  - A ğ d a m   r a y o n u n u n  
Papravənd 
k ə n d i  e r m ə n i  s ila h lıla r m m  
h ü c u m u n a   m ə r u z   q a l ı r .  
8
  n ə f ə r   h ə l a k   o l u r ,   3   n ə f ə r   g i r o v   d ü ş ü r ...
156
Azərbaycan faciələrinin təqvimi
28  iyun  1993-cü il - Ağdam  şəhəri  intensiv  olaraq  toplardan  və  qrad 
qurğularından  atəşə  tutulur.  Şəhərin  4-5  kilometrlik  qərb  hissəsində  qızğın 
döyüşlər gedir. Ölənlər və yaralananlar olur...
29  iyun  1861-ci il  -  "Cənubi  Qafqaz diyarının mərkəzləşdirilməsi haqqında 
əsasnamə"təsdiq olunur...
29  iyun  1906-cı il -  Erməni terrorçuları Qafan rayonunun Mədən bazarını 
dağıtdıqdan sonra müsəlmanlar yaşayan Karxana kəndinə hücum edirlər. Gizli 
sığmacaqda  daldalanan  30-a  qədər  qadını  da  qətlə  yetirdikdən  sonra  onlar 
Xələc, Saldaşlı, İncəvar, Daşnov,  Qatar,  Oxçu, Sabadin, Aralıq, Pirdavan, Atqız 
kəndlərini də dağıdıb qarət edirlər...
29  iyun  1991-ci il - Goranboy rayonunun Mənəşli kəndi ermənilər tərəfindən 
atəşə tutulur...
29 
iyun  1992-ci il - Keçirilən döyüş əməliyyatı zamanı  1965-ci il  təvəllüdlü 
Cavanşir İsmayıl oğlu Nəqiyev həlak olur...
29  iyun  1992-ci il - Erməni yaraqlıları Tərtər rayonunun Həsənqaya kəndinə 
hücum edirlər.  1  nəfər azərbaycanlı kənd müdafiəçisi həlak olur,  5  nəfər ya­
ralanır...
29  iyun  1992-ci il - Ağdam rayonunun Papravənd kəndi yenidən erməni si- 
lahhlarmm hücumuna məruz qalır...
29 
iyun  1993-cü il - Ağdam  şəhəri  ermənilər tərəfindən şiddətli  raket  atə­
şinə  tutulur.  Ölən və yaralananlar olur...
29  iyun  1993-cü il - Ağdamın Qızıl Kəngərli və Xramord yaşayış məntəqə­
ləri  ərazilərində  şiddətli  döyüşlər gedir.  Ölənlər  və yaralananlar  olur.  Erməni 
terrorçu birləşmələri tərəfindən Ağdam-Ağdərə yolu bağlanır. Cəbhə xətti artıq 
Ağdam şəhərinin  3  kilometrliyindən keçir...
30 iyun 1527-ci il - Arpaçay sahilində şiddətli döyüş baş verir...
30 iyun 1625-ci il - 1 Şah Abbas Əlikitçay dərəsində gürcüləri ağır məğlubiyy­
ətə uğradır...
30 
iyun  1717-ci il - Pyotrun yaxın adamı Volmski ilə Fətəli xan rəsmi olaraq 
Rusiya-İran ticarət müqaviləsini tərtib edirlər...
30  iyun  1905-ci il - Ermənilər İrəvan  yaxınlığındakı müsəlmanlar  yaşayan 
Gəzəcik  kəndinə  hücum edirlər. Kəndə  od vurulur, odlu silahdan hara gəldi, 
atəş açırlar. Quldurlar məscidi, müsəlmanların müqəddəs kitablarını yandırırlar. 
Onlar qoca kəndli Novruz kişiyə dəhşətli dərəcədə işgəncə verirlər. Kənd sakini
157

---