Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

ç ə k ib   g ö z lə rin d ə n   sel  k im i  y a ş la r  ax ıtm ağ a  b aşlad ı  v ə   dedi:  -   h a y ı f  
sə n d ə n ,  ey,  m ə n im   ə z iz   d o stu m   v ə   m ə s lə h ə tç i  qardaşım .
D im n ə   ahu z a r ed ir,  n a lə ,  ş iv ə n  q o p arır v ə   m ə rsiy ə   ə v ə z in ə   b u   ş e ri 
ox u y u rd u :
Hiylə,  kələk  acizdir ölümün  qarşısında,
Heç  qurtaran olmuşmu yaxasını  əcəldən?! 
tndi ki,  ölm ək üçün doğulur hər bir insan,
Daha yaxşı  olardı,  doğulmayaydı  əzəldən.
E lə  ki,  b u   sö z lə ri  d e y ib   q u rta rd ı,  o rad a  olan ların   h a m ısı  q a n lı  g ö z  
y aşları  a x ıtm ağ a  v ə   D im n ə y ə   tə s ə lli  v e rm ə y ə   başladılar.
D im n ə   dedi:  -   H e y f  K ə lilə d ə n .  M ən  ağ ır  g ü n lərim d ə,  b ə d b ə x t  h a -  
d is ə lə r  baş  v erd ik d ə  o n u n la  d ə rd ləşərd im .  B öyük  işlə rd ə ,  fık ir  d ey ib  
m ə s lə h ə t  g ö rm ə k d ə   o  m ə n im   p ə n a h ım   idi.  O n u n   qəlbi  d o stla n n ın   sirr 
yurdu,  q ard a şla n n m  m ə h rə m a n ə   sö zlər x ə z in ə si  idi.  F ə lə k  b u   sirlə ri  ala 
bilm əz,  ru zig ar o x ə z in ə y ə  yol tap a bilm əzdi...  İndi  m ən im  g ü z ə ra m m ın  
n ə   rah ath ğ ı,  y aşay ıb   salam at  qalm ağım ın  n ə   faydası?  Ə g ə r  m ə n ə   üz 
verm iş  b u   m ü sib ə t  g ü n ü n d ə   sə n   öz  dostluq  əlin i  uzadıb  b u ra  g ə lm ə s ə  
idin,  m ə n   a h u -z a r  iç ə risin d ə   ö zü m ü   öldürərdim ...  A llaha  ço x   şü k ü r  ki, 
sən in   b u ra  g ə lm ə y in   v ə   sa ğ -sa la m a t  olm ağın  b ü tün  itk iləri  ə v ə z   edir. 
G ül  g ed ib sə,  gülab  ki  b uradadır.  K ə lilən in   v ə fatı  ilə  m ə n ə   d ə y ə n   z ə rə r, 
sən in   v a rh ğ m la   arad an   q a ld ın lır.  S ə n   indi  m ə n ə   K əlilən i  ə v ə z   ed irsən , 
sən   d ə  indi  m ə n ə   K ə lilə   kim i  do st  v ə   qardaşsan.  İndi  m ə n im   sə n d ə n  
başqa heç  k əsim   yox d u r.  Ə lini  uzat, m əni  q ardaşlığa q əb u l  et.
R ü z b e h   b ö y ü k   b ir   se v in c lə   dedi:  -   S ə n in   b u   iltifatm a  qarşı  çox 
m in n ə td a ra m .  D o stlu q   q ə d ri  b ilə n   bütün  tə c rü b ə lilə r  sə n in lə   h ə m s ö h - 
b ə t  olub  sirdaş  o lm a ğ ı  ö z lə rin ə   ş ə r ə f  hesab  edirlər.
H ünər sahibinin  olan  yoldaşı,
Çatar m əqsədino  hər addımbaşı.
K aş  ki,  m ə n   b ir  işə   y a ra y ıb   s ə n ə   x id m ə t  g ö stə rə   biləy d im .
B ir-b irin in   ə lin i  sıx ıb   d o st  o lacaq ların a  an d   içdilər.  B un d an   sonra 
D im n ə   dedi:  -  F ilan  y e rd ə   K ə lilə   ilə  şərik  b ir x ə z in ə  b asdırm ışıq,  ə g ə r 
z ə h m ə t ç ə k ib   onu g ə tirs ə n ,  ə m ə y in   ə v ə z siz  bu rax ılm az.  R üzbeh  D im - 
n ə n in   ded iy i  y e rə   g e d ib   v e rd iy i  n işa n a  ə s a s ə n   x ə zin ən i  gətirdi.  D im n ə 
ö z  p ayını  ay ırıb ,  K ə lilə y ə   d ü ş ə n   h issən i  R ü zb eh ə  v erdi  v ə   tap şırd ı  ki, 
h ə m iş ə   şa h ın  y a n ın d a  o lsu n  v ə   o n u n  h aq q ın d a n ə  d esələr, y ad ın d a sax - 
layıb  o n a  çatdırsın.
R üzbeh  bu  sirri  D im no  ö lə n   g ü n ə   q ə d ə r   g izlin   saxladı.
Sabahısı  gün  q azıbaşı  y ığ ın c a q d a   o la n   ə h v a la tı  şah a  danışdı.  Şir 
onu  geri  göndərib  anasını  y a n ın a   ç a ğ ırtd ı.  A n ası  əh v alatm   n e c ə   o ld u - 
ğunu  eşitdikdə  y am an   n a ra h a t  o ld u   v ə   dedi:
-  
Q orxuram   sə rt  d an ışam ,  şalıın  x o şu n a   g ə lm ə y ə .  D ü şü n d ü k lərim i 
d em əm ək   isə  şah a  o lan   m ə h ə b b ə t  v ə   sə d a q ə ti,  n ə s ih ə t  v ə   m ə slə h ə ti 
g izlətm ək  olar.
Şir dedi:  -  M ə s lə h ə t  o lan   y e rd ə   e h tiy a t  ed ib   q o rx m aq   v ə   öz  fıkrini 
g iz lə tm ə k   olm az.  S ə n in   b ü tü n   d e d ik lə rin   q ə b u l  e d ilə c ə k   və  o n a  şək k  
v ə   şübhə  ilə  b ax ılm ay acaq d ır.
Şirin  anası  dedi:  -   Şah  d o ğ ru n u   y a la n d a n   ay ıra  bilm ir,  öz  xeyrıni 
ziyanından  fərq lən d irm ir.  D im n ə   o na  v e rilə n   bu  fiirsətd ən   istifad ə 
e d ə rə k   elə  bir  fıtn ə  q a ld ıracaq   ki,  şah m   ə q li  onun  qarşısım   a lm aq d a 
aciz,  qılm c  onu  y a tırm a q d a   g ü c sü z   o lacaq d ır.  S o n ra  h irslə   y e rin d ə n  
durub  getdi.
O  biri  gün  D im n ən i  g ə tird ilə r,  x a lq   to p laşd ı,  q a z tlə r  y ığ ışd ı  və 
m ə h k ə m ə  başlandı.  M ə h k ə m ə   v ə k ili  D im n ə   h aq q m d a  m əlu m   ittih a m - 
n a m ə n i  oxudu.
H eç kəs danışm aq  istə m ə d iy i  ü çün B aş  Q azı ü zü n ü   D im n əy ə  ç e v i- 
rə rə k   dedim :  -   B ura y ığ ıla n la r su sm aq la  s ə n ə   k ö m ə k   e ts ə k  r də,  ü rə k - 
lə rin d ə   sənin x ə y a n ə t e td iy in ə   inanırlar.  B u  g ü n ah  v ə  tə q sirlə   sən in   bıı 
c am aat  içərisində  y a şa m a ğ m ın   n ə   fay d ası?  İndi  sə n in   üçün  ə n   d o ğ ru  
v ə   dü zg ü n   yol  b u d u r  ki,  g ü n a h ım   b o y n u n a  alıb   tö v b ə   e d ə sə n   vo  b e lo - 
lik lə,  heç  olm asa  o  d ü n y an m   ə z iy y ə tin d ə n  h ə m   ö zü n ü ,  h əm   d ə  b a ş q a - 
larını  xilas  edəson...  B unun  s ə n ə   iki  xeyri  o la r  v ə   d e d ik lərin   d ü n y ad a 
ə b ə d i  qalar:  birinci  -   x ə y a n ə tin i  e tira f e tm ə k lə   o  d ü n y ay a  üzüağ  g e -  
d ə rs ə n  v ə  o dünyam   bu d ü n y ad an   üstün tu td u ğ u n  m e y d an a çıxar;  ikinci
-   e d ilə n   so rğ u -su a lla r  zam an ı  v erd iy in   c a v a b la r  v ə   g ətird iy in   in a n d ı- 
rıcı  b ə h a n ə lo rd ə   sən in   n ə  q ə d ə r   m ah ir  b ir  sö z  ustası,  bilikli  bir  natiq 
o ld u ğ u n   sübut ed ilm iş  olar.  O n u   d a bil  ki,  rü sv ay çılıq   ilə   y aşa m a q d a n - 
sa,  m ə rd lik lə   ö lm ə k   yaxşıdır.
D im n ə  dedi:  -  Q azı  öz e h tim a h n a  v ə   c a m aatın   şü b h ə sin ə  g ö rə,  a y - 
dın  sü b u t,  aşkar d ə lil  o lm a d a n  h ö k m   ç ıx a n u a m a lıd ır...  Ə g ə r sizdə  b e lə  
bir  şü b h ə   varsa  v ə   h am ı  öz  q ə lb in d ə   m ə n im   g ü n a h k a r  olduğum   q ə r a -  
rın a  g ə lib sə ,  h ə lə   bu,  m ə n im ,  d o ğ ru d a n   da,  tə q sirk a r  olduğum   d e m ə k  
d ey il.  Ç ünki  m ən   ö z ü m -ö z ü m ü   h a m ıd a n   y ax şı  ta n ıy ır  v ə   n ə  edib,  n ə 
etm ə d iy im i  ham ıdan  yaxşı  b ilirə m .  Ö z  b ild iy in   h ə q iq ə ti  b aşq aların ın

---