MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Drujba narodov” jurnalının təcrübəsi mültukulturalizmin üsulu kimi
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 129
1972-ci ildə Setedalist rejissor Qauli Rusiya mədəniyyətinin məhşur nümunələrindən film hazırlamışdır. Rusiya mədəni tarix nəzəriyyəçisi Yuri Hoffman mədəni dinamikanı izah etmək modelini inkişaf etdirmişdir. Bu mədəni məzmunla bərabər olan problemlərdir ki, onlar da nümunəyə ziddir. Orada əsərin kobud cəmiyyəti islahatlar arasında qalan yeni mədəni nümunə ilə bacara bilmir. Əsas nümunə də budur ki, bu da korlanma ilə nəticələnir. Beləliklə, pyes komediya yox, məqsədlərlə birgə irəliləyən problemlərin aşkar etmə məqsədi olan keyfiyyətli bir mədəniyyətdir. Bunun nümunəsi də tərcümə prosesidir ki, bu da Azərbaycana yalnız mədəniyyətlə yox, həm də zamanla təsir edib. Dəqiq anlayışların yaxşı tərcüməsi unudur ki,
pyes Setedalistcəmiyyətinə zidd ola bilər. Qoqaqın sözlərinə görə korlanmanın problemlərini izah edən filimlər Setedalistlərin Çeri cəmiyyətində və şiddətli mübahisənin olduğu
fransız kolonializmində güclü mübarizəyə səbəb olub. Beləliklə, bizim toxunduğumuz mədəni məzmundan irəli gələ bilən problemlərin aşkar edilməsi üçün uğurlu mədəni tərcümə şəraitimiz var. Bu da göstərir ki, bizim həmişə müxtəlif ifadələrdə əlaqəli elementləri tapa bildiyimiz üçün tərcümə və aşkar edilə bilməyən heç nə yoxdur. Mənim zənnimcə, biz burada bütün problemləri göstərməklə ontoloji cəhətdən müxtəlif məsələlərlə dünyanın mədəni sferasından gələn insanlarla rastlaşırıq. Çox sağ olun.
Dreus-Silla Gezina, Tübingen Universiteti (Almaniya)
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
130 “Drujba narodov” jurnalının təcrübəsi mültukulturalizmin üsulu kimi
Mənim ―Drujba narodov‖ jurnalının baş redaktoru vəzifəsində təqdim olunmağım bizim bu yığıncağımıza mənim nə söyləmək istədiyimi, daha doğrusu, multikulturalizm üsulu dedikdə məhz nəyi nəzərdə tutduğumu qabaqcadan xəbər verir. Mən artıq bir neçə ildir ki, bu dərgiyə rəhbərlik edirəm. Bir vaxtlar bu jurnal şəhər jurnalı kimi məhşur idi və qarşılıqlı mədəni ünsiyyət, yəni multikulturalizmə imkanlar yaratmaq üçün işləyirdi. ―Drujba narodov‖ jurnalı bu dərginin fəaliyyətini müəyyən edən beynəlmiləl məsələlərlə uzun illər məşğul olmuşdur. 72 il ərzində jurnal bu istiqamətdə zəngin təcrübə toplamışdır. Bu görüşün təşkilatçılarının səylərinə və gözəl ideyalarına minnətdarlıq duyğuları ilə, biz bu maraqlı təcrübəni müzakirə olunan problemlər çərçivəsində təhlil edirik. 90-cı illərdə bu iş bir qədər dayandırılmışdı. Təəssüf ki, həmin dövrdə bəzi ağır faktorlar ortaya çıxmışdı. Əgər 1991-ci ildə jurnalın tirajı bir milyon 487 min nüsxə təşkil edirdisə, hazırda – iki min nüsxədən artıq deyil. Tirajın bu ―uçqunu‖ nəşriyyatın praktik fəaliyyəti ilə bağlıdır: istehsalat, kağız, poçt xidməti, göndərilmə və s. bahalaşmışdır. Yüksək səviyyəli ədəbi jurnalın (―Drujba narodov‖ jurnalı məhz belə jurnal idi) nə olduğunu anlamayan, dərk etməyən adamların nəsli peyda olmuşdur. Çoxları hesab edir ki, İttifaq dağılıbsa, əvvəlki birlik yoxdur. Ancaq xoşbəxtlikdən zaman keçir, tədricən cəmiyyətin dramatik və psixoloji vəziyyəti dəyişilir. Ədəbiyyat əvvəlki kimi cəmiyyətdə vacib və mühüm yer tutur, ona görə ki, bu və digər xalqın daxili xarakterini dəqiq verir. Bu məqamlar haqqında danışmaq olar və lazımdır. Mən fikirləşirəm ki, rus multikulturalizminin problemlərinin həllində ədəbiyyatın funksiyası geniş və müxtəlifdir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 131
Və bu funksiyanı beynəlmiləlçilik əsasında yaranmış ―Drujba narodov‖ jurnalı yaranan illərdə olduğu kimi qorumaq və saxlamaq lazımdır. O vaxt böyük və məqsədyönlü iş aparılırdı, məsələn, keçmiş İttifaqa daxil olan xalqların dillərindən bədii tərcümə məktəblərinin yaradılması işi. Bax, burada məktəblərdən birinin nümayəndəsi, müəyyən mənada bu işin məhsulu kimi görkəmli qazax şairi Oljas Suleymenov iştirak edir. Şübhəsiz, tərcümə məktəbinin yaradılması incəsənətə böyük ideoloji və mədəni xəzinə idi. Yeni imkanlar axtarmaq lazım deyil, çünki bu tərcümə məktəbinin yox olması bütün intellektual və mədəni əlaqələrin kəsilməsini bildirir. Buna yol vermək olmaz. Biz dünən Mixail Yefimoviç Şvıdkoyun, hesab edirəm ki, çox emosional çıxışını eşitdik. Dekabr ayında Fəlsəfə İnstitutunda keçirilən Merab Konstantinoviç Mamardaşvilinin – çox maraqlı filosofun yubileyində də o, beləcə parlaq çıxış etmişdi. M.Y.Şvıdkov demişdi ki, belə yüksək intellektual səviyyə – çox istisna haldır. Mixail Yefimoviç dövlət
fondu vasitəsi ilə imkan
tapıb M.K.Mamardaşvilinin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş konfransa sponsorluq etmişdir. İnsan orqanizminin tənəzzülə uğraması və parçalanması üçün orqanizmdə müəyyən miqdarda gümüşün olması zəruri olduğu kimi, ictimai şüurda, cəmiyyətdə də xeyli yüksək səviyyəli başlanğıc iştirak etməlidir. Sosiopsixoloqlar qeyd edirlər ki, cəmiyyətin intellektual səviyyəsi son onilliklərdə, ümumiyyətlə, çox aşağı düşmüşdür. Ədəbi jurnalların işini, peşəkar ədəbi zəmində ədəbiyyatların qarşılıqlı ünsiyyət işini dəstəkləmək lazımdır. Şübhəsiz ki, ədəbiyyat multikulturalizmə, qarşılıqlı anlaşmaya öz ciddi tövhəsini verməkdə davam edir və o, həmçinin də haqqında danışdığım jurnal, həmin funksiyanı bundan sonra da layiqincə yerinə yetirə bilər. Aleksandr Ebanoidze, “Drujba narodov” jurnalı (Rusiya Federasiyası) Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|