MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,17 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
126 – Bakıda, hətta sovet dövründə belə dağıdılmaqdan xilas olan sinaqoq yenidən bərpa edilmiş və genişləndirilmişdir.
Respublikada millətlərarası münasibətlərdən danışarkən aşağıdakıları qeyd etmək istərdim.
Etnik dinindən və mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, bütün vətəndaşların bərabərliyini təmin edən milli siyasətin əsas müddəaları Azərbaycan konstitusiyasında göstərilmişdir. Azərbaycan Respublikasının milli siyasət konsepsiyası həmçinin aşağıdakı beynəlxalq sənədlərə əsaslanır: BMT-nin ―İnsan haqları ümumi deklarasiyası‖, Avropa Şurasının ―Əsas azadlıqların və hüquqların qorunmasına dair konvensiyası‖, BMT-nin ―İqtisadi, sosial və mədəni hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktı‖, ―Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq üzrə İclasın Yekun Aktı‖, ―ATƏT-in insan meyarları üzrə Konfransının Kopenhagen sənədi‖, Avropa Şurasının ―Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyası‖, Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzvləri tərəfindən qəbul edilmiş ―Milli azlıqlara mənsub olan şəxslərin hüquqlarının təmin edilməsi üzrə konvensiya‖. Həmçinin Azərbaycan Respublikasının milli siyasətinə həsr olunmuş dövlət sənədi – ―Azərbaycan Respublikasında yaşayan milli azlıqların, azsaylı xalqların və etnik qrupların hüquq və azadlıqlarının qorunması, dilinin və mədəniyyətinin inkişafına dövlət qayğısı haqqında‖ Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı qəbul edilmişdir. Başqa sözlə, milli azlıqların qorunması Azərbaycan rəhbərliyinin apardığı siyasətin əsas istiqamətlərindən biridir. Belə ki, Prezident aparatında milli siyasət üzrə dövlət məsləhətçisinin başçılıq etdiyi xüsusi struktur yaradılmışdır. Analoji struktur Milli Məclisdə də mövcuddur. Konstitusiya və qanunların verdiyi bərabər hüquqlar və imkanlardan istifadə edərək, müxtəlif millətlərin nümayəndələri cəmiyyətin ayrı-ayrı sahələrində məhsuldar işləyərək ölkənin inkişafına layiqli töhvələr verirlər. Belə ki, milli azlıqlar
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu 127
Azərbaycan Respublikasının hökumətində və digər dövlət strukturlarında təmsil olunmuşlar. Respublikanın milli parlamenti – Milli Məclisdə ölkənin bir sıra etnik azlıqları o cümlədən, rus, ləzgi, tat, talış və b. öz nümayəndələri ilə təmsil olunmuşdur. 2010-cu il parlament seçkiləri zamanı ATƏT-in demokratik institutlar və insan haqları üzrə bürosu və müşahidə komissiyası göstərdi ki, Azərbaycanda, dövlət ərazisində yaşayan etnik azlıqların seçkilərdə iştirakı məsələsində heç bir problem yoxdur.
Beləliklə, respublikada müxtəlif etnik qrupların mövcudluğu üçün bütün mümkün şərait yaradılmışdır. Lakin burada, bir daha qeyd etmək lazımdır ki, bizim ölkəmizdə mədəni müxtəliflik etnik azıqların sadəcə cəmlənməsi kimi başa düşülmür, Azərbaycan ümummilli həmrəyliyin inkişafı üçün əlverişli mühitdir. Başqa sözlə, etnik, dini və digər mənsubiyyətindən asılı olmayaraq ərazisində məskunlaşan hər bir vətəndaş Azərbaycanın sərvətidir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Azərbaycan multikultiralizmi Elmi toplu
128 İki dünya arasında mədəni meyllər
―Dünya‖ sözü ontoloji vahid çərçivəsində varlıq məhfumunu ifadə edir. Mədəni nəzəriyyə göstərir ki, hər hansı ontologiya, istənilən quruluş həmişə müxtəlif monoloqlarla fərqli olur. Yenidən bərpa metodu ontologiyanın sabit bir kələyidir. Amma bu yaradıcı ontologistləri onları qiymətləndirməkdən, reallığı başa düşməkdən, özlərinin sosial və mədəni təcrübələri üçün onlara uyğun səddlər müəyyənləşdirməkdən çəkindirir. Ancaq məsələn, heç bir mədəniyyət təbii hüquqları ilə birtərəfli dəyişilməz deyil. Beləliklə, bizim müzakirədə iki qütbümüz var. Bir tərəfdə daimi dəyişikliyin, daimi mübadilənin axıcılığı anlayışı, digər tərəfdə qiymətli mədəni təcrübə və onun ontoloji cəhətdən reallığa uyğunlaşması. Multikulturalizm mənim zənnimcə bu iki aspekt, daha çox da tərcümə arasında əlaqədir. Multi- prefiksi ümumi nəzəriyyələrdə ən azı iki göstərilən anlayışın birgə mövcudluğu anlayışıdır. Terminologiya müəyyən yayılmanı ifadə edir, amma o bir sıra öz anlayışları ilə birgə irəliləyən korlanmış quruluşları nəzərə almır.
Bəs biz mədəni tarixçilər kimi ontologiyanın daxilində qarşısı alına biləcək zərərli qüvvələri müəyyən etmək, bu quruluşların prinsipləri arasında mədəni və yerli mübadilələrin tədqiqi üçün nə edirik? Biz axındakı mübadiləni dağıda və əlaqələrin açıq-aydın tədqiqinə başlayacağıq. Biz belə birgə olduğumuz zaman heç bir problemimiz olmur. Başqa sözlə, bizim məqsədimiz mədəniyyətlər arasında proseslərə nəzər salaraq daha uğurlu multikulturalizmə nail ola bilməni araşdırmaqdır. Mədəni tarixçilərin nöqteyi-nəzərindən bu mədəniyyətlərin həm uğurlu, həm də uğursuz əlaqələri öyrənilməlidir. Mən tərcümə prosesinə də nəzər salmaqla Rusiya ilə Qərbi Afrika Setedalistləri arasında uğurlu mədəni tərcüməni bir nümunə kimi göstərmək istərdim. Mən öz nümunələrimi ədəbiyyat və filmlərdən götürmüşəm. Yüklə 3,17 Mb. Dostları ilə paylaş:
|