Maşınqayırmanın tarixinə dair
Yüklə 20,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması
Şəkil 3.24. Diyircəklərdə oturan sürüşmə yastığı.
Dəzgahlarda tətbiq olunan güclü ötürmə sistemləri dəzgahın bütün komponentlərinin statik, dinamik
və termiki
xassələrinin yaxşılaşdırılmasını tələb edirdi. Bundan əlavə, yonqar nəql edən mexanizmin yaxşılaşdırılması, müxtəlif soyuducu-yağlayıcı mayelərin tətbiqi və ölçü-nəzarət sistemlərinin tam izolə olunması vacib məsələlərdən idilər.
İdarə sistemlərinin inkişafı dəzgahların texniki imkanlarını artırmaqla bərabər, yeni texnoloji imkanlara malik dəzgah funksiyaları da yaratmışdır. Beləliklə, 50-ci illərin sonunda emal mərkəzləri yaradılır və 1960-cı ildə ilk dəfə olaraq Çikaqo dünya sərgisində nümayiş etdirilir. Bu yeni dəzgah konstruksiyasında inteqrasiya olunmuş alət seçimi sistemi, alət maqazinindən avtomatik alət və pəstah dəyişdirilməsi kimi yeni funksiyalar mövcud idi. Yeni tipli dəzgahda torna, frez və burğulama əməliyyatları avtomatik olaraq aparılırdı [3.14].
Sərgidə mütəxəssislərin böyük marağına səbəb olan emal mərkəzi, idarəetmə sistemləri və dəzgahların hazırlanması ilə məşğul olan firmaları öz tətbiq sahələrinin genişləndirməsinə həvəsləndirmişdir. Avtomatlaşdırmanın yayılması 483 Sonralar hər hansı kiçik bir əlavə funksiyaya malik olan NC dəzgahı emal mərkəzi adlandırılmağa başlayır.
1967-ci ildə Hannoverdə keçirilən sərgidə nümayiş etdirilən emal mərkəzlərindən, artıq Avropa istehsalçılarının hazırladıqları NC dəzgahlarının ABŞ-da istehsal olunanlarla eyni səviyyədə, bəzi sahələrdə isə hətta müəyyən texnoloji üstünlüyə malik olmaları aydın görünürdü [3.15]. Buna misal olaraq, alət dəyişdirilməsinin mexaniki aparılmasını göstərmək olar (şəkil 3.25).
Şəkil 3.25. CNC-emal mərkəzi.
Bir çox dəzgahlar pəstahların mexaniki dəyişdirilməsinə imkan verən tərtibatlara malik idilər. Dəzgahdan kənarda, diyircəkli stolun üzərində yerləşdirilmiş müxtəlif hissələrin hər biri ayrılıqda kodlara malik idilər. Pəstah dəzgaha verildikdən sonra idarəetmə sistemi koda uyğun olaraq rəqəmli proqramlardan istifadə edirdi.
Rəqəmli idarəetmə sistemindən geniş istifadə olunması robotların inkişaf etdirilib, sənayedə tətbiqinə imkan yaratmışdır. Əvvəllər yalnız mövqe idarəetməyə malik olan robotlar əl ilə yerinə yetirilən birdəfəlik Avtomatlaşdırmanın yayılması
hərəkətləri təkrar-təkrar yerinə yetirirdi. Rəqəmlə idarə olunan köməkçi avtomatların tətbiqi çevik istehsal sistemlərinin yaranmasında ilk addım idi.
avtomatik emal olunması üçün emal mərkəzlərinin texniki imkanları hələ kifayət etmirdi. Bu məsələnin həlli istiqamətində ilk addım 60-cı illərin ortalarında atılaraq, transfer xətlərində bir-birinin ardınca qoşulmuş dəzgahlar tətbiq olunur. Bu, ilk dəfə olaraq ABŞ-da fəaliyyət göstərən İnternational Harvester şirkətində tətbiq olunur. Pəstahların ayrı-ayrı yerlərdə emalı bir mərkəzi kompyüter tərəfindən nəzarət olunurdu.
İri seriyalı istehsalda böyük sayda pəstahın hazırlanması avtomatlaşdırılmış texnologiya ilə uğurla həyata keçirildiyi halda, kiçik seriyalı istehsalda bu texnologiyaların tətbiqi əlverişli deyildi. Kiçik seriyalı istehsalda avtomatlaşma dərəcəsini artırmaq üçün emal mərkəzləri və transfer xətlərinin sintezindən ibarət texnoloji prosesin əsasları işlənməli idi.
Kiçik və orta seriyalı istehsalda proseslərin avtomatlaşdırılması üçün 1970-ci ildə Ropol və Doletsalek yeni çevik istehsal sistemlərinin işlənməsini təklif edirlər.
Onlar yeni istehsal sistemində avtomatlaşdırılmış emal prosesini yerinə yetirmək məqsədilə informasiya, enerji və material axınının maşın sistemində cəmləşdirilməsini nəzərdə tuturdular. Bu, o demək idi ki, ayrı-ayrı dəzgahlar ümumi texnoloji sistemin tərkib hissəsi olub, prosesin ümumi informasiya və material axınına inteqrasiya olunur. Emal mərkəzlərindən fərqli olaraq, burada tətbiq olunan dəzgahlardan yalnız öz imkanlarını mövcud texnoloji prosesdə iştirak edən başqa dəzgahlara uyğunlaşdırılması tələb olunurdu [3.16].
İnteqrasiya olunmuş çevik istehsal sistemləri bir neçə emal mərkəzindən ibarət olub, həm də ölçü və təmizləmə maşınları və termiki emal avadanlıqlarını özündə cəmləşdirir. Avtomatik nəqledici sistemlər emal olunan hissələri bir əməliyyat yerindən başqasına aparır. Prosesin
Yüklə 20,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|