Maşınqayırmanın tarixinə dair
Yüklə 20,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması
Şəkil 3.15. Səs əsasında torna dəzgahının idarə olıunması.
elektronika hissələrinin, kifayət qədər ixtisaslı işçilərin və praktiki təcrübənin olmaması nəticəsində sənayeçilərin marağı aşağı idi.
II dünya müharibəsindən sonra sərt proqramlarla- yumrucuqlarla işləyən seriyalı istehsal özünü doğrultmuş və onun tətbiqi artıq bütün sa- hələri əhatə etmişdir. Yumrucuqların dəyişilməsi universallaşdırılmış və prosesin aparılması üçün kifayət qədər işçi qüvvəsi var idi.
Avtomatlaşdırmanın yayılması 469
Avropada NC sistem ilə işləyən dəzgahların inkişafında İngiltərə maşınqayırması qabaqcıl idi. 1955-ci
ildə ilk
dəfə olaraq
Laurence&Electromotors firmasının, tam perfokartlarla proqramlaşdırıla bilən və idarə olunan dəzgahı nümayiş etdirilir. Bu dəzgahda EMI Electronics firmasının idarəetmə sistemi quraşdırılmışdır [3.12]. İngiltərədə də ABŞ-da olduğu kimi NC texnologiyasının inkişafına təyyarəqayırma sənayesi təkan vermişdir. Bu sahədə çalışan mühəndislər, texniki tərəqqinin tələbləri ilə səciyyələnən mürəkkəb hissələrin hazırlanmasında yeni texnologiyanın tətbiqi ilə irəliləyiş əldə etmək məqsədi daşıyırdılar. 1958-ci ildə NC idarə olunan, böyük üç koordinatlı frez dəzgahının hazırlanması haqqında xəbər verilir. Bu sahədə Ferranti, EMI, EMCO Electronics və British Thomson şirkətləri fərqlənirdilər [3.13]. 1959-cu ildə İngiltərədə ilk dəfə olaraq frez dəzgahları üçün rəqəmli idarəetmə sisteminin yaradılması üzrə ingilis- amerikan birgə Coint-Venture yaradılır. Burada Cincinnati və EMI firmalarının birgə işi böyük bəhrə vermişdir.
Bu ərəfədə Almaniyada da NC sistemlərinin yaradılması istiqamətində işlər aparılmağa başlayır. Darmştadt Ali Texniki Məktəbində rəqəmli idarəetmə sisteminə malik torna dəzgahının prototipi düzəldilir (şəkil 3.16). Emal texnologiyası haqqındakı informasiyalar maqnit lentində yaddaşa verilir və düymənin basılması ilə həyata keçirilirdi.
NC dəzgahları ilə aparılan ilk sınaqlar iqtisadi səmərəlik yolunda qarşıya çıxan problemləri göstərmişdir. Bu problemlər əsasən, ənənəvi dəzgahların yeni idarəetmə sistemləri ilə təchizi zamanı yaranan konstruktiv tələblərlə ifadə olunurdu. Dəzgahın hissələrinin dəqiqliyi, yeyilmə, rezonans rəqslər, elastiki yerdəyişmələr kimi parametrlər dəqiqliyin idarə edilməsində böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir.
1950-ci illərin sonunda dəzgahların rəqəmli proqramla idarə olunması yalnız perfolent və maqnit lentlərinin bazasında aparılırdı. Rəqəmli idarə olunmanın yaranmasından 10 il keçsədə bu sahədə sənayedə elə də böyük canlanma hiss olunmurdu. Mütəxəssislər bu
Avtomatlaşdırmanın yayılması
texnologiyanın ləng yayılmasının səbəbini qiymət-səmərə nisbətində görürdülər. Dəzgahların və idarəetmə sisteminin baha başa gəlməsi ilə bərabər idarə proqramlarının hazırlanması və onların informasiya daşıyıcılarına köçürülməsi böyük maneə olaraq qalırdı. Bu problem əlverişli idarəetmə sxemlərinin yaranması ilə aradan götürülə bilmişdir.
Şəkil 3.16. Bir oxlu rəqəmli torna dəzgahının prototipi, 1958.
1960-cı illərin əvvəlində rəqəmli idarə olunan dəzgahların inkişafında əsasən üç istiqamət nəzərə çarpır. İdarəetmə texnikasının daha da inkişaf etdirilməsi, yeni proqramlaşdırma üsullarının işlənməsi və dəzgahların NC texnikasının tələblərinə uyğunlaşdırılması bu tərəqqinin əsasında dururdu.
Almaniyada ilk NC dəzgahı 1960-cı ildə AEG firmasının hazırladığı, interpolyator və deşikli lentlərlə işləyən dəzgah idi. Proqram bu dəzgahda 5 sətirli perfolentin köməyi ilə yerinə yetirilirdi. Proqram bəzi həndəsi elmentləri (düzxətt, çevrə) hazır tsikl şəklində tətbiq edirdi (şəkil 3.17). Bu, proqramlaşdırmaya sərf olunan əməyi kəskin azaltmağa imkan yaratmışdır. Sonralar rəqəmli proqramların dəqiqliyini yoxlamaq üçün xüsusi oxuyucu qurğulardan istifadə olunurdu. Qurğular proses Avtomatlaşdırmanın yayılması 471 dəzgahda aparılmazdan əvvəl proqramda olan səhvləri aşkar etməyə imkan verirdi.
hazırlanmasına başlamış və 1960-cı ildə dəzgahlar üçün öz ilk məhsulunu bazara çıxarmışdır. Bu sistem, idarəetmə sistemlərinin birinci nəslinin əlamətlərini özündə əks etdirirdi.
Şəkil 3.17. Analoq idarəemə sisteminə malik profil frez dəzgahı.
Az sonra Simens firması yeni NC sistemini nümayiş etdirir. 1965-ci ildə Simens ilə Fanuc firması birgə NC sistem yaratmağa başlayırlar. Onlar əvvəlcə yüksək elektrodinamik xassələrə malik olan addım mühərrikinin yaradılması ilə məşğul olurlar. 1970-ci ildə Hannoverdə keçirilən sərgidə AEG firması ilə bərabər Simensin 13 dəzgahqayırma müəssisələri ilə birlikdə yaratdığı DNC (Direct Numerical Control- bir başa rəqəmli idarəetmə) sistemi də vardır. 1975-ci ildə Simens Yapon Yüklə 20,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|