Maşınqayırmanın tarixinə dair
Yüklə 20,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması 475 keçirici inteqral sxemlər öz kiçik qabaritləri ilə idarəetmə sistemlərində tətbiq olunaraq yeni sistemlərin yaranması üçün şərait yaratmışdır. Bu yeni elektron sistemi yüksək dayanıqlığa malik olduğundan prosesləri problemsiz aparmaq olurdu.
Getdikcə güclü elektron hissələrin idarəetmədə tətbiqi nəticəsində, bu sistemlərin məhsuldarlığını artırmaqla bərabər, hesablama texnikasının istehsal prosesləri, layihələndirmə, nəzarətetmə və idarəetmədə tətbiqi mümkün olmuşdur. Beləliklə, 60-cı illərin ortalarında Adaptiv Control (AC- adaptiv idarəetmə), Direct Numerical Control (DNC – birbaşa rəqəmli idarəetmə) və Computerized Numerical Control (CNC – kompyüterlə rəqəmli idarəetmə) sistemləri yaradılıb istehsalda tətbiq olunurlar.
1970-ci ildə ilk AC sistemləri tətbiq olunur. Prosesə
təsir edən
çoxsaylı parametrləri ölçmək üçün dəzgahda əlavə
ölçü cihazları quraşdırılmalı idi. Bun- lar əlavə xərclə bərabər, proses zamanı texniki problemlər yaratdı- ğından AC sistemləri praktikada geniş tətbiq tapa bilmir.
Elektronikanın inkişafı nəticəsində hesablama texnikasının gücünün artması bu texnikanın, həm də proqramlaşdırmada tətbiq olunması üçün zəmin yaratmışdır. Bununla əməktutumlu perfolentlərin hazırlanmasını aradan götürmək üçün dəzgahların birbaşa kompyüterdən idarə olunmasına cəhd edilir. 1971-ci ildə Milan sərgisində Jerard Dülen (ingl. Gerard Duelen) tərəfindən nümayiş etdirilən CNC torna dəzgahı ilk mini kompyüterdən idarə olunan dəzgah hesab olunur. Minikompyüterlərin üstünlüyü ondan ibarət idi ki, burada idarə sistemi
Şəkil 3.20. Perfolentləri hazırlayan maşın. Avtomatlaşdırmanın yayılması
çevik olaraq istənilən dəzgah üçün proqramlaşdırma yolu ilə uyğunlaşdırıla bilirdi. Bundan əlavə, bu sistemlərlə təchiz olunmuş dəzgahlarda işçi proqramları düzəliş etmək imkanı ilə insan-maşın dialoquna şərait yaranmışdı. Bu sistemlərin çatışmayan əsas cəhəti onların baha olması idi.
1975-ci ildə mikroprosessorların tətbiqi ilə dəzgahların idarə olunmasında yeni bir texniki mərhələnin başlanğıcı qoyulur. Cəmi bir neçə millimeter ölçüyə malik kiçik mikroprosessorlar minlərlə kiçik tranzistorları özündə cəmləyərək böyük gücə malik idilər (şəkil 3.21).
3.21. Mikroprosessor, Intel firması. Intel firmasının 1971-ci ildə yaratdığı və bazara çıxartdığı ilk mikroprosessor 2300 tranzistordan ibarət olub saniyədə 60000 əməliyyat yerinə yetirə bilirdi. İntel firmasının apardığı sonrakı tədqiqat işlərinin nəticəsində mikroprosessorlar daha da inkişaf etdirilərək, 8 BİT, 16 BİT, 32 BİT mikroprosessorları yaradılmışdır. Bu yeni arxitekturaya malik prosessorlar əvvəlki nəsilə aid olanlardan öz gücü ilə fərqlənirdilər. Prosessorların qiymətinin getdikcə aşağı düşməsi maşınlarda bir neçə prosessorun quraşdırılmasına imkan yaratmışdır. Nəticədə güclü idarəetmə sisteminə malik CNC dəzgahlarda nəinki rəqəmli proqramlara düzəliş etmək, həm də emal prosesi zamanı paralel olaraq yeni proqramların işlənməsi mümkün olmuşdur. Dəzgahların dəqiqliiyi və sürətinin artması sayəsində CNC dəzgahlarında məhsuldarlıq artmışdır.
Mikroprosessorlarla işləyən idarəemə sistemi bu gün CNC dəzgahla- Avtomatlaşdırmanın yayılması 477 rının sənayedə uğurla tətbiq olunması üçün zəmin yaratmışdır.
Kompyüter texnikasının tətbiqi ilə əlaqədar olaraq idarəetmə sistemlərinin proqramlaşdırılmasında daimi inkişaf mövcud idi. Mürəkkəb həndəsəyə malik olan səthlərin emalından məlum olan praktiki təcrübələr göstərmişdir ki,
belə hissələrin emalının proqramlaşdırılması həddindən çox əmək və vaxt tələb edirdi. Ona görə də, mütəxəssislər bu istiqamətdə əsas rasionallaşdırma potensialını, əsasən yeni və məhsuldar proqramlaşdırma üsullarının yaradılmasında görürdülər. Çətin emal olunan deşiklərin açılmasında və mürəkkəb frezləmə işlərinin aparılmasında, bir çox
torna işlərinin proqramlaşdırılmasında böyük hesablama maşınları tətbiq olunurdu. İnsanlar üçün sadə başa düşülən dildə, qısa şəkildə tərtib olunmuş emal proqramlarına ehtiyac getdikcə artırdı.
Proqramların tərtib edilməsi problemyönlü dillərin köməyi ilə yerinə yetirilirdi. Belə hazırlanmış informasiya NC postprosessorlarda dəzgahın idarəetmə sisteminə uyğun şəkildə dəyişdirilirdi. Bu məqsədlə tətbiq olunan, ABŞ-da 1950-ci ildə işlənmiş APT proqramlaşdırma dili mürəkkəb, üçölçülü frezləmə əməliyyatının layihələndirilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. Fortran proqramlaşdırma dilinə əsaslanan bu dilin köməyi ilə istənilən dəzgah üçün idarəetmə proqramının işlənməsi mümkün idi. Çatışmayan cəhəti ondan ibarət idi ki, o alətin kinematikası və kəsmə parametrləri kimi texnoloji informasiyanı özündə əks etdirmirdi. Bu parametrləri əl ilə daxil etmək lazım idi.
Bu problemi aradan qaldırmaq üçün Pittler firması 1963-cü ildə AUTOPİT - dəzgaha uyğunlaşdırılmış proqram dilini işləyir. Perfolentlərin maşınların köməyi ilə avtomatik hazırlanması və texnoloji problemlərin hesablama texnikasının köməyi ilə həll olunması Autopit dilinin tətbiqi ilə nisbətən aradan götürülür. Sistemdə NC dəzgahı texnoloji prosesin layihələndirilməsi və aparılmasında işlədilən informasiya axınının tərkib hissəsi kimi göstərilirdi.
Proqramlaşdırma sistemlərinin getdikcə inkişafı texnoloji prosesləri optimallaşdırmaq imkanı verdiyindən iki istiqamətdə – həndəsiyönümlü Yüklə 20,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|