Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Cu
3
–Au
Cu-Au
Cu
Au
Şəkil 4. Cu-Au sistemində nizamlanmış bərk məhlulun kristal qəfəsləri
KİMYƏVİ BİRLƏŞMƏ
Metallik ərintilərdə kimyəvi birləşmələr və bunlara oxşar fazlar olur.Kimyəvi bir-
ləşmələrin aşağıdakı xarakterik xüsusiyyətləri vardır:
1).
Kimyəvi birləşmədə elementlər müəyyən sabit nisbətdə olub, sadə düstur
A
n
B
m
şəklində
yazılır, Burada A və B münasib elementlər, n vəm isə adi rəqəmlərdir.
2).
Kimyəvi birləşmə onu əmələ gətirən elıementlərdən fərqi olaraq komponentlərin atomları
nizamlanmış, yeni kristal qəfəsə malik olurlar.

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
3).
Birləşmənin xassələri onun əmələ gətirən komponentlərin xassələrindən kəskin fərqlənir
4).
Kimyəvi birləşmə müəyyən ərimə temperaturuna və tərkibi dəyişildikdə sinqulyar (sıçra-
yışlı) xassəyə malik olurlar.
5).
Kimyəvi birləşmənin yaranması müəyyən istilik effekti ilə əlaqdardır.
Metallarda kimyəvi birləşmənin iki qrupu mövcuddur:
Birinci qrupa-
normal valentlikli birləşmələr aiddir.Burada metallar qeyri-metallarla
O, S,
Cl
və s. birləşib, oksidlər, sulfidlər, xloridlər əmələ gətirirlər.Belə birləşmələr ərintidə qeyri-
metal birləşmələr şəklində olur. Normal valentlikli birləşmələrə misal olaraq dövrü sistemin
IV-VI qrup elementləri ilə maqneziumun əməl gətirdiyi birləşmələri də misal göstərmək olar.
İkinci qrupa-
metallik birləşmələr aiddir.Bu qrupda daxilolma fazaları və elektron birləş-
mələri də ən əhəmiyyətli sayılır.
Metallik birləşmələrdə atomlararası əlaqənin növləri (metallik, kovolent, ion) müx-
təlif olsa da metallik əlaqə üstünlük təşkiul edir. Ona görə də metallik birləşmələr parıltılı və
elektrikkeçiriciliyi ilə xarakterizə olunur.Metallik birləşmələ adi temperaturda bərk və kövrək
olurlar. Lakin onlar ərimə temperaturunun
70-90%-i
qədər qızdırıldıqda, atomlar arasında
metallik əlaqənin artması nəticəsində, yüksək plastikliyə malik olurlar.
Bir metalın digər metal ilə birləşməsinə