METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Təşkil edən komponentlərinbir-birləri ilə necə qarşılıqlı əlaqəyə girmələrindən asılıdır.Ərintini
təşkil edən komponentlərlristallaşma prosesində mexaniki qatışıq, bərk məhlul və kimyəvi
birləşmə əmələ gətirirlər
MEXANİKİ QATIŞIQ
Iki komponent (
A
və
B
) maye halda biri-birində istənilən qədər həll olub, bərk halda
– qarşılıqlı həll olmayıb və ya kimyəvi birləşmə yarada bilmədikdə, mexaniki qatışçıq əmlə
gətirirlər.Bu halda ərintinin strukturu mikroskop altında aydın seçilən
A
və
B
-nin kristallarından
ibarət olur
Ş
əkil 1.Mexaniki qatışığın mikrostruktur sxemi
Ərintinin rentgenoqramması göstərir ki, oradakı atom kristallik qəfəslərin quruluşu
METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
A
və
B
komponentlərinin atom kristallik qəfəslərinin quruluşuna uyğundur.Burada
A
və
B
kristallarının xassələri müvafiq
A
və
B
metallarının xassələrinə uyğun olur.
BƏRK MƏHLULLAR
Iki və daha bçox komponenet maye halında biri-birində istinilən qədər həll olaraq,
bircinsli maye məhlul əmələ gətirərsə və maye məhlulun bircinsliliyi kristallaşmadan sonra da
bərk fazada qalarsa buna
bərk məhlul
deyiliur.
Mexaniki qatışığa nisbətən bərk məhlul birfazalı quruluşdur və bir kristal növünə və
bir atom kristallik qəfəsə malikdir.Kimyəvi birləşmədən fərqli olaraaq bərk məhlulda kompo-
nentlərin miqdarı, onların bir-birində həllolma dərəcəsi arasında götürülür.
a)
b)
c)
A
B
C
Şəkil 2. a - təmiz metal; b - əvəzetmə bərk məhlulu; c - daxilolma bərk məhlulu
|
