Metallurgiya və metalşÜnasliq kafedrasi fənn haqqinda məlumat. Metallarin

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
çoxlu xırda dənələrin bir iri dənədə birləşməsidir.Birinci rekristallaşmdan sonra yeni kristal
mərkəzlərinin yaranma ehtimalı energetik cəhətcə azdır.Ona görə “özəkli” prosesə az təsa-
düf olunur.
Dənələrin bir-birinə qovuşması ilə böyüməsi onların ayrılma sərhədlərində gedir.
Dənələrin sərhəddlərində müxtəlif qüsurlar əsasən dislokasiyalar toplanır.Bu dislokasi-
yaların anniquliyasıyası nəticəsində dənələrin sərhədi yox olur və xırda dənələrdən çox bö-
yük dənələr alınır.Bu proses miqrasiya prosesinə nisbətən xeyli aşağı temperaturda ge-
dir.Strukturu müxtəlif ölçülü dənələrdən ibarət olan metalda yüksək xassələr almaq ol-
mur.Bu səbəbdən qovuşma prosesi metalın quruluş və xassələrinə zərərli təsir edir.
Qovuşma prosesinin inkişafına üstünlük verən və metalı yenidən qızdırarkən çox
iri ölçülü dənələrin əmələ gəlməsinə səbəb olan deformasiya dərəcəsinə
deformasiyanın
böhran dərəcəsi
deyilir.
Yüksək deformasiya dərəcəsində rekristallaşma özəklərinin yaranma sürəti onla-
rın böyümə sürətindən çox olduğundan xırda dənələrin əmələ gəlməsi təmin edilir.

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Şəkil.2 Rekristallaşma diaqramı

---

METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
Dənələrin ölçülərinin deformasiya dərəcəsindən və temperaturdan asılılığını çox
vaxt rekristallaşma diaqramı ilə təsvir edirlər (Şəkil 2).Bu diaqramlar rekristallaşma yum-
şaltma rejiminin seçilməsinə imkan verir.
Diaqramdan görünür ki, kiçik deformasiya dərəcəsində dənələrn ölçüləri böyük
olur.Burada dənənin böyüməsi kristal özəklərin yaranması və böyüməsi hesabına deyil, de-
formasiyaya qədər olan dənələrin böyüməsi hesabına gedir.
İlkin deformasiyadan sonra ikinci mərhələ rekjristallaşma prosesində tekstura ya-
ranır.Buna