Microsoft Word Dinler cap doc
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 8. Adət və mərasimlərin dəyişdirilməsi
272 Bütün dinlərin çox mənasız və qaranlıq bir məfhum kimi tanıdıl- ması sahəsində çox işlər görülüb. 1 Dinlər insanları müxtəlif dərəcədə tərki dünya olmağa dəvət edir və rahiblik həyatı yaşamaq bu dinlərin hamısında gözə çarpır. İslamda rahiblik anlamı yoxdur 2 , amma qədim zamanlarda yaşamış müsəlmanların bəziləri rahibliyə tərəf getdilər və məsum İmamlar və din alimləri onları tutduqları səhv yoldan geri döndərməyə çalışdılar. 3 Bildiyiniz kimi xristyanlıqda şəriət anlamı mövcud deyildir. Bü- tün dinlərin, istər xristyanlıq, istərsə də digər dinlərin insan öldür- mək, oğurluq etmək, zina etmək, yalan danışmaq, qiybət etmək, böh- tan atmaq və buna bənzər başqa məsələlərə icazə vermirlər. Amma digər ibadətə aid olan şəriət məsələləri xristyanlıqda gözə çarpmır. Məsələn, donuz ətininin yeyilməsinə icazə verilməsi başqa İbrahimi dinlərdə mövcud deyildir, amma xristyanlıqda bu sahədə heç bir problem yoxdur. Həzrət İsa Məsihin (ə) da bəşəriyyət uğrunda qurban edilməsi də insanların günah etməsinə icazə verməməlidir. Eləcə də, İslam dinin- də də Allahın mərhəmətli və Allahın seçdiyi bəndələrin şəfaətçi ol- ması müsəlmanlara günah etməmələri üçün icazə kimi qəbul edilmə- məlidir. Əxlaqi günahlardan çəkinmək məfhumu xristyanların bəzilərini qeyri-adi şəkildə mənəvi paklanmağa sövq etdi. Şəhid Mütəhhəri çıxışlarının birində xristyanların və xristyan keşişlərinin təqvalı olduqlarını bildirərək onların cənnət əhli olacaqlarını belə bildirdi: “Əgər siz təhrif olunmuş və dəyişdirirlmiş xristyan dininə diqqət yetirsəniz, onların kənd və şəhərlərinə getsəniz onların hamısının pis 1 Eyni zamanda tarixin bütün dönəmlərində dinlərdən məqsədlərə və maliyyə mən- bələrinə çatmaq üçün istifadə edilib. Əldə olunmuş maliyyə mənbələrindən isə xü- susi istəklərə uyğun olaraq istifadə edilib. Ən maraqlısı budur ki, insanlar hər hansı bir din üçün pul verdikləri təqdirdə ona olan bağlılıqları daha da artır və ümumilikdə insanlardan daha çox pul yığa bilən din daha böyük uğurlar əldə edə bilir. 2 “Mənim ümmətimin rahibliyi Allah yolunda cihad etməsidir” (Peyğəmbərin hədis- ləri, Biharul Ənvar, cild 8, səh 170 3 Nəhcül Bəlağə, xütbə 209 273 və fasid adam olduğunu düşünməməlisiniz. Allaha and olsun ki, onla- rın arasında yuzlərlə, minlərlə elə insanlar var ki, iman, təqva və paklıqları ilə Məsih və Məryəmin adı ilə insanlara nə qədər düz- günlük, paklıq, təqvalılıq öyrədirlər. Elə insanlar müqəssir deyillər və onlar cənnətə daxil olacaqlar, Onların keşişləri də cənnətə daxil olacaqlar.” 1 8. Adət və mərasimlərin dəyişdirilməsi Dinlər və məzhəblər ictimai, siyasi, hərbi və emosional hadisələ- rin hadisələri tarixdə və coğrafiyada yazmış dindarlar okeanından ibarətdir. Bu okeanlardan olan bəzi damlalar isə bəzən başqa okean- lara düşə və yaxud keçə bilirlər. Başqa okeanların yeni damlalarını öz sularında görən hər bir okean onları ən bahalı mirvarid dənələri kimi əzizləyir və belə bir bahalı damlaya sahib olduqlarına görə çox sevinir və fəxr edir. Bu damlalar əslində yeni din seçənlərdir. Yeni din qəbul etmiş insanların keçmişi və əxlaqi dəyərləri barə- sində araşdırmalar apardıqda onların əksəriyyətinin avam insanlar arasından olduğunu və öz dinləri barəsində heç bir elmə sahib olma- dığını görürük. Digər tərəfdən hər hansı bir dini alimin öz ata-baba dinindən imtina edərək yeni bir din qəbul etməsinə nadir hallarda təsadüf olunur. Keşiş Cezuit Tomas Mişel belə yazır: “Tarixi mənbələrdən əldə olunmuş məlumatlar bunu göstərir ki, öz dini və mənəvi aləminə tam qəlbilə bağlı olan hər hansı bir müsəl- man və ya xristyanın öz dinindən üz döndərərək başqa bir dini qəbul etməsi olduqca azdır. Bunu da qeyd etmək lazımdır ki, istər keçmişdə, istərsə də indi bəzi insanların evlilik, peşə seçimi, mədəni göstərici- lərinin yüksəldilməsi və ictimai təzyiqdən yaxa qurtarmaq üçün baş- qa bir dinin sıralarına daxil olmuşlar. Amma yuxarıda qeyd etdiyimiz məsələlərə baxmayaraq öz dininə tam şəkildə bağlı olan insanın baş- 1 Əsərlər toplusu, cild 3, səhifə 439 274 qa bir din seçərək öz dinini tərk etməsinə olduqca nadir hallarda rast gəlmək olar.” 1 Bir şəxsin öz dinini tərk edərək başqa bir din sıralarına daxil ol- ması məsələsi sahəsində verilmiş dinlərarası bu açıqlama kəlam el- mində qəbul olunmaz məsələdir. Kəlam elmində dini dəyişmək pro- sesi yalnız bir yolla mümkündür. Həmən şəxs seçdiyi dinin düzgün və başqa dinin isə səhv olmasını sübut etməlidir. Yeni din qəbul edən şəxslər çox vaxt hansı səbəblər üzündən ye- ni bir din seçmələrini izah edə bilmirlər. Dinini yeni dəyişmiş şəxsin dostları yeni dinin hansı tərəflərinin onu özünə cəlb etməsini soruşur- lar. Amma yeni din qəbul etmiş insanların əksəriyyəti nə əvvəlki, nə də yeni qəbul etdiyi din sahəsində heç bir məlumata malik olmamala- rına görə onların arasında müqayisə aparmaqda aciz qalırlar və onla- rın suallarına heç bir cavab tapa bilmirlər. Bir məsələni də unutmayaq ki, dindarların öz ata-babalarından qalan dinlərinin davamçıları olması üçün səbəbləri olduqları kimi dinlərini dəyişmiş insanların da yeni din seçmələri sahəsində özünəməxsus səbəbləri vardır. Dinlərin əksəriyyəti sıralarına yeni insanları qəbul edirlər. Am- ma, bəzi dinlər həmin dini qəbul etməyən şəxsləri qəbul etmirlər və onları rəsmən bu dinin davamçıları kimi tanımırlar. Belə dinlərə mi- sal olaraq Livandakı Dürziləri, İranda və İraqda olan sabiiləri misal çəkmək olar. Bu din nözteyi-nəzərindən yalnız həmən dinin davamçı- larından ibarət olan ailədə dünyaya gəlmiş uşaqlar qeyd olunmuş di- nin davamçıları ola bilərlər. Öz sıralarına yeni insanlar qəbul edən dinlərdə təbliğ məfhumu mövcuddur. Bəzi dinlərdə təbliğ məfhumu yoxdur, amma hər hansı bir şəxs bu dinin sıralarına daxil olmaq istəsə onu qəbul edirlər. Buna misal olaraq Yəhudiliyi nümunə gətirmək olar. Yarandığı ilk dövründən indiyədək Xristyanlıqda güclü təbliğat məsələsi mövcud olmuşdur. Bu din təbliğatçıları və missionerləri dünyanın bütün yerlərinə gedərək böyük uğurlar qazanmışlar. Onlar 1 Məsihi kəlamı, səh 16-17 Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|