biz. Çünki o,
ba k sdi, soyuqluq etdi, Busa ki i kimi ba lar dik ltdi. Göz l
af t is uzaqda bu d m Gülürdü ki, tapmı n yax ı h md m. Ceyran gözlü gec öz
naf sind n Qaliy saçanda al m n- n, O dilb r ucaltdı aqrat s sini, Ay özü
ç kirdi k cav sini. Uca da ba ında h r çapdı, Q sr onu gör nd ükuf tapdı.
Açıldı atası qızıl gül kimi, Qız öz adlı ını heç gizl tdimi? Yax ıdan, yamandan
n varsa dedi, Bütün bildiyini b yan eyl di. - N q d r atlılar yolda sürü dü,
Qazdılar... quyuya özl ri dü dü. Adımı çox ç kdi irl r, arslanlar, "M n m!
M n m!" deyib aciz qalanlar. Qırdı min tilsimi yalnız bir cavan, Yatdı ür yim ,
sevindim yaman. Dönm di, dir ndi yer da kimi, Nec parçaladı, qırdı tilsimi.
K m ndi qalanı az qala uddu, Qoyulmu rtl ri göz üst tutdu. Dörd rtin
üçünd n m rd çıxdı qoçaq, Gör k dördüncüsü nec olacaq? - N dir dördüncüsü? De,
bil k az-çox. Göz l bir rt k s r, llisini yox! - Ç tin m s l dir dördüncü
sual, Ondan soru acam n dir b xt, iqbal? g r bu mü gül ed rs lac, Ona halal
olsun bizim t xtü-tac. Batıb yolda qalsa uzunqula ı, Seçsin çadır üçün bizd n
uza ı. Sabah taxt üstünd yl
nd siz, Onu qonaq kimi d v t ediniz. M n p rd
dalına ç kilm liy m. Ona ba ı ba lı söz dem liy m. M n cavab versin qoy sor u
vaxtı, Gör k n göst rir taleyi, baxtı. - Bel c yax ıdır, - ah dedi min, -
M nim m limdir s nin m lin. Bununla bitdi söz. Qanadlandılar, H r öz yerind
rahatlandılar. Da a yaqut tozu, qızıl saçaraq, S h r öl verdi mina r ngli ta .
Bu altı xan li yeddi n rdin d Sünbüll r saraldı h r t r find . ah Keyl r
d binc bir m clis qurdu, B xti k m r ç kib qulluqda durdu. Yı ı dı m clis
adlı-sanlılar, m li salehl r, pak vicdanlılar. T nt n . n böyük q bul sarayı,
rl r, s rk rd l r, m rdl r alayı. ah qonaq ça ırmı g nc q hr manı, Ba ından
tökürl r dürr - ulduz sanı. Süfr l r açılmı , z rli süfr l r, Xör kl r, meyv l r
görün n q d r. Bu ki süfr deyil, bir dil k ba ı, Al m haçan görüb bu
t mt ra ı? Gözl r nu el di növ-növ nem ti, Yey nl r içdil r reyhan rb ti.
Süfr ni yı anda kims söyl di: - ndi ba lanacaq söz ziyaf ti. Xudmani m clisd
ah buyurdu ki, ndi xalis qızıl görsün m h ki. Özü m kan tutdu bir az d rind ,
Qona ı yl di qonaq yerind . Qızıyla üz-üz yer tutmu du ah Ki, olsun n rd
vuran g ncl rd n agah. T raz qızlarına d rs ver n af t, P rd arxasında oynadır
l b t. Açdı qula ından cüt löl sır a, Uzatdı xazin : - Çatdır qona a. Versin
cavabını, m n tez yetir. Qona ın ovcunda iki c vahir. Götür-qoy el di, bildi
v znini, Çıxartdı cibind n üç mirvarini, O iki sır anın üstün qoydu. Dilb r
yara an bir s rv tdi bu. Al m nur saçan cavahirl ri, Qasid ovcundaca g tirdi
geri. ahzad dilind zümzüm , n m , Nam g tir n vermi di nam . Da ür kli
dilb r gördü be di dürr, Qoydu t r ziy , ç kdi birb bir. Öyr ndi v znini,
yarını da, T r zi da ıyla zdi axırda. Üstün bir ovuc k r tök r k, Dürr il
k ri ovdu mü t r k. - Buyur! Çatdır! - dedi, - qona a, qasid, nc m tl bl ri
tez duyan igid Bir cam süd ist di qulluqçu qızdan, Südü qarı ırdı a tozla lan.
- Apar, ver xanıma! Apardı k niz Xanım da süd kimi a üzlü, t miz. Fincanda
bu lanan südü nu etdi, Dibd qalanından x mir düz ltdi. Yen t r zid ç kdi,
yoxladı, Birc tük q d r d skik olmadı. Aldı barma ından üzüyü d rhal, Yolladı
qasidl , üstünd sual. ahzad üzüyü aldı k nizd n, Taxdı barma ına f r hl ,
n- n. Ona bir i ıqlı, yetim dürr verdi. Gec çıra ı t k öl l nirdi. K niz o
t k dürrü verdi t k l l - Al md misilsiz, e siz göz l . Qız ovcuna tutdu nur
çıra ını, Qırdı boynundakı boyunba ını. O dürr tay olan bir dürrü seçdi, Gec
çilçıra ı, dan ülk riydi. Düzdü bir a sapa h r ikisini, N artıq, n skik.
kisi d eyni. K niz qo a dürrü d ryaya verdi, El bil Gün
Sür yya verdi.
ahzad ha baxdı, r y g lm di, Dürrü bir-birind n seç bilm di. Tükc d yoxdu
f rq aralarında, N r ng süsl rind , n sularında. Göy muncuq ist di öz
qulamından, Dürr tu g lm di aldı ı m rcan. M rcanı cüt dürrün qoydu üstün ,
Verdi qasid ki, aparsın yen . Dilb r o muncu u, m rcanı gördü, Yumdu qönç sini,
f r hl güldü. Taxdı, üz-gözünd n nur ya a-ya a, Muncu u barma a, dürrü qula a.
Atasına dedi: -
ba la s n, B sdir, öz b xtim naz el dim m n. Gör hansı
s ad t üz verib m n , Gülüm qism t olub bu cür gül n . Özüm el bir yar
tapmı am ki, Yoxdu yer üzünd misli, b nz ri. S rraf q dri bil n s rraf olsaq
da, Ondan a a ıyıq, a a ı, ata! ah ata ad oldu bu vaqe d n, - Ey m l k, ey
p ri! - söyl di, - yl n. Cavab n cavabdı, sual n sual? Suallar da laldı,
cavablar da lal! Bu gizli söhb ti bir r-bir r s n G r k rh ed s n, çıxsın
p rd d n. Naz il götürdü o ux gülb d n, R mz p rd sini sirrin üstünd n. - Önc
itil yim qlimi bir an, Çıxardım sır anı qulaqlarımdan. Dedim: - Bu gec li,
gündüzlü ömür ki öl s d , heyif, tez ötür. Qoydu üçünü d onun üstün , Dedi:
- Be güns d tez keçir yen . M nd qarı dırdım k ri dürr , z r k gönd rdim
o dilav r . Dedim ki, hv tl qarı ıb ömür, Dürl k r kimi kiz görünür.
fsunçu, kimyag r olsa da g r, Onu bir-birind n kim ayırd ed r? Süd il islatdı
dürr il q ndi, Biri çökdü dib , biri ridi. Dedi ki, dürr il qarı an k r,
Bir içim süd il aradan ged r. M n onun camından içdim k ri, Kim içdi? Süd m r
çocu un biri. Bu eyhamla ona üzük gönd rdim, Dem k, nigahıma razılıq verdim. O
gövh r yollayıb dedi: - Mübar k! S n d misilsizs n bu gövh rim t k. Taxdım
gövh rini boyunba ıma, Y ni arvadınam, buyur ba ıma! O, iki gövh r misilsiz
dedi, Cahanda bunlara yox v z! - dedi. Qo du göy muncu u o iki dürr , Y ni göz
d ym sin sevi nl r . M n o göy muncu u üstüm taxdım, Y ni s ninkidir taleyim,
baxtım. X zin möhrüdür x zin m üst , Sevgisi ya asın qoy sin m üst . Be sirri
açmaqla qalxıb ucaldıq, Sultan qapısında be t bil çaldıq. ah baxdı, gördü ki,
yum alıb xam at, ıllaq atmır daha, olmu fara at. Evl nm busatı qurdu, n
qurdu, R qsl r, çal ılar bürüdü yurdu. Zöhr Süheyl il k sdirdi k bin, yl di
ba ında ah bu nliyin. M clisi b z di nur piyal si, Mi gin rayih si, udun
nal si. G lin m
at min b z k vurdu, Güll s rv oturdu, ah gend durdu.
Ortadan götürdü a ırlı ını, Bir az yüngül etdi iki yaxını. L l m d ni qazan son
laya çatdı, Qızın da qızması haraya çatdı. ahzad gördü ki, quca ındakı C nn t
hurisidir, yedi bal t ki. Öpdü doda ından, döndü bir oda, Di l di narını,
xurmasını da. Almazı t z d n dürr toxundu, K kliyin üstün laçını qondu. Gördü
göy muncu u a qolundadır, N rgiz gözl rind xumarlıq yatır. Möhürlü qoymadı
onun dürrünü, Açdı x zin d n qız möhürünü. Nazından kam aldı, özünd n vüqar,
Geyindi ynin qırmızı paltar. B xtin seç nd döyü ü, c ngi O, bir fal tutmu du
qırmızı r ngi. Çıxdı qara günd n qırmızı r ngl , Odur ki, b z nir bu al b z kl .
Qızıl bir ya ayı yar oldu ona, "Qızılba " dedil r bizim xaqana. Qırmızı n
göz l r ngdir, b z kdir, Qırmızı gövh rl r bahalı, nadir. Qızılın geyimi
qırmızıdandır, "Qızıl kükürd" sözü ona ünvandır. Canın cövh ridir ruh qarı ıq
qan, Qan da r ng alıbdı qırmızılıqdan. Qırmızı adamlar sözü düz deyir, Haqqa
qüvv t verir, nahaqqı yir. Qırmızı f ryadı, qırmızı ahı, Etdi qızıl gülü
güll rin ahı. Bu göz l hekay t yet rk n sona, Qızıl gül trini yaydı h r yana.