aylanishi jarayonida vaqtincha bo'shagan moliyaviy mablag‘lar hisob-
lanadi. X o ‘jalik subyektlari pul m ablag‘larining kelib tushishi va
ishlatilishi o'rtasidagi vaqt b o ‘yicha farq faqatgina ortiqcha mabalag‘lar
hajm ini emas, balki moliyaviy mablag'larning yetishmovchiligini h a m
aniqlab beradi. Shuning uchun korxona va tashkilotlarning o ‘z aylanma
m ablag‘larining vaqtinchalik yetishmovchiligini to ‘ldirish uchun ssu-
dalar olish keng tarqalib borgan.
Kapital t o ‘p lan ishin ing jadallashuvi va k onsen tratsiyalash u vi
fu n k siy a si.
K a p ita l toManishi jara y o n i iq tiso d iy rivojlan ishn ing
barqarorlashuvi va x o ‘jalik yurituvchi har bir subyektning o ‘z maqsadiga
erishishning m uhim sharti hisoblanadi. Bu ishlab chiqarishni kengay-
tirishga, shu bilan birga q o ‘shimcha foyda olishga qarz m ablag'laridan
foydalanish imkonini yaratadi. Shuni ta ’kidlab o ‘tish zarurki, iqtisodiy
inqiroz davrida bu resurslarning qimmatliligi k o ‘pchilik xo'jalik
faoliyati
jabhalarida kapital t o ‘planishini jadallashtirish masalasini hal qilishda
t o ‘sqinlik qiJadi. Shunga qaramasdan, k o‘rib chiqilayotgan funksiya
hozirgi sharoitda rejali iqtisodiyot davrida rivojlanmagan va mablag'lar
bilan t a ’m inlanm agan faoliyat jabhalarini moliyaviy mabalag'lar bilan
t a ’minlash jarayonini sezilarli tezlashtiradi.
M uom ala t o ‘lov vositalarini chiqarish funksiyasi.
Bu funksiyaning
am alga oshish ja r a y o n id a kredit faqatgina to v ar emas, balki pul
m uom alasining jadallashuviga, undan naqd pullam i siqib chiqarib,
to io v la r aylanishining tezlashuviga ijobiy ta ’sir ko‘rsatadi. Kredit tufayli
pul m uom alasi doirasiga veksellar, chek, kredit kartochkalari kabi
vositalar kiritilib, naqd pulli hisob-kitoblarni naqd pulsiz operatsiyalar
bilan alm ashtiradi. Bu esa ichki va xalqaro bozordagi iqtisodiy m u n o -
sabatlar m exanizm ini osonlashtiradi va tezlashtiradi. Bu masalani hal
etishda tijorat krediti zamonaviy tovar almashishining kerakli elem enti
sifatida m uhim o ‘rin tutadi.
Fan-texnika taraqqiyotining jadallashuvi h a m kxedit orqali samarali
amalga oshirilishi mumkin* U rushdan keyingi yillarda fan-texnika
taraqqiyoti h ar bir inam lakat yoki alohida x o ‘jalik yurituvchi subyekt
iqtisodiy rivojining hal qilavchi omiliga aylangan. Kreditning fan
texnika ta r a q q iy o tin i jadalJashtirishdagi ro lini fan -tex n ik a bilan
shug‘ullanuvchi tashkilotlarnmg faoliyatini moliyalashtirishda kredit
resurslari ishlatilishi m um km . Umiy tadqiqot ishlarini olib boruvchi
markazlarning norm al ishlab turishini t a ’minlash uchun ham, ular
faoliyatini m oliyalashtirishda kredit resurslari ishlatilishi m um kin.
Shuningdek, kredit innavatsion jarayonlarda ishlab chiqarishga ilmiy