Qonaqpяrvяrlik tяdqiqatlarы Beynяlxalq jurnal
Motivasiya və məhsuldarlıq
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Motivasiya və məhsuldarlıq
Motivasiya və məhsuldarlıq Bir işi etməyə məcbur edilən fərd o işi həvəslə etməyə məcbur edilə bilməz. Bir işi sevərək etmək daxildən gələn istəklə olur və bu istəyi yarat- maq üçün fərdi müxtəlif üsullarla motivasiya etmək lazımdır. Məhsuldarlığın işçilər baxımından daşıdığı dəyər iki istiqamətli olaraq araşdırıla bilər: birincisi, məhsuldarlıq artımı nəticəsində işçilərin əldə edəcəkləri əlavə məvacib, ikincisi, işçilərdə meydana gələn məhsuldarlıq artışının onlarda işdən zövq alma duyğusuna yol açması və onların motivasiyasını artırması.(8) Motivasiyası olmayan işçinin effektiv perfor- mans göstərməsi və məhsuldar çalışması gözlənilməməlidir. İşçi bacarığına uyğun bir iş etmirsə, bu vəziyyət onda məmnunsuzluq və narahatlıq yaradır. Qabiliyyətlərinə uyğun olmayan, mənasız işlərlə məşğul olan istedadlı işçidə bezginlik, həyatla olan əlaqələrində boşalma, fiziki-zehni gərilmə kimi əlamətlər görülə bilər. Hər insanın sahib olduğu müəyyən bir potensial vardır. Əsas olan bu potensialın menecerlər tərəfindən aşkar edilməsi və təşkilat məqsədlərini reallaşdırmağa istiqamətləndirilməsidir. İşçilərin gördükləri işlər haqqında məlumata sahib olmaları təşkilatda pərformansın yaxşılaşmasına səbəb olur ki, bu da nəticədə məhsuldarlığın və keyfiyyətin artımına gətirib çıxarır. Məhsuldarlıq artımı işçinin etdiyi işi həvəslə, yəni yüksək motivasiya ilə etməsinə bağlı olaraq reallaşır. Təşkilatların əsas məqsədi səmərəliliyi və məhsuldarlığı artırmaqdır. Buna nail olmaq istəyən təşkilatların əvvəlcə fərdlərin motivasiya və per- formans səviyyəsi artırmaları lazımdır. Təşkilatlarda məhsuldarlığın artması üçün menecerlər lazımi səviyyədə rəqabəti dəstəkləməlidir. Çünki rəqabət, işlərin edilmə sürətini artıran, işçiləri həvəsləndirən, onları daha çox işləməyə itən bir vasitədir. İşçilər üçün rəqabət məhsuldarlığı artıran və motivasiya yüksəldici bir ünsürdür. Bunun səbəbi də rəqabətin olduğu bir şirkətdə işçilərin daha müvəffəqiyyətli olmaları və sonrasında ehtiram görmə, prestij sahibi olma və özünü reallaşdırma motivlərini təmin etmələridir (5). Hansı iş sahəsində olursa olsun, bütün təşkilatlarda rəhbərlərin təməl siyasətlərindən biri işçilərin işlərini yüksək motivasiya ilə etmələrini, bacarıq və məlumatlarını ən üst səviyyədə istifadə etmələrini və ortaq məqsədi reallaşdıra biləcək səylərə istəklə qatılmalarını təmin etməkdir. İşçilərin əhval-ruhiyyələrinin yüksək tutula bilməsi üçün ünsiyyət kanallarının daima açıq saxlanılması vacibdir. İşçiyə önəm və dəyər vermək, diqqət yetirmək, müasir idarəetmədə məh suldarlığın təməlini təşkil edir. İnsan düşüncələri və duyğuları ba xı - mın dan mürəkkəb bir yaradılışdır. Onun bu mürəkkəb quruluşu fərqli göz - lən tilərin ortaya çıxmasına səbəb olur. Təbii olaraq gözləntilərə təsir edən 135 İşçi məhsuldarlığının əldə edilməsində təşkilati davranişda motivasiyanın rolu ən vacib səbəb ehtiyacların aradan qaldırılmasıdır və bu səbəblə də hər bir təşkilatların öncəliklərində insan amili başda gəlir. İşçilərin səlahiyyət və öhdəliklərini artırmaq onların sərbəst bir iş şəraitində daha səmərəli və məhsuldar işləməsini təmin edəcək. İşçilərin üzərində repressiv bir nəzarət etmə mexanizminin olması, onların fikir və istəklərinin nəzərə alınmadığı bir iş mühiti işçilərin məhsuldarlıqlarının azalmasına səbəb olur (7). Motivasiya bütün insan davranışlarında məhsuldarlığı inkişaf etdirmə səylərində təməl təşkil etməkdə və işçilərinin yüksək məhsuldarlığa istiqamətləndirilməsində ən effektiv yol olmaqda davam edir. Moti- vasiyaedici fəaliyyətlər insanlarda uzun müddətli inkişaf arzusu yaradır, insanları maarifləndirir, məhsul və xidmət istehsalında daha yaxşı işləməyə və daha yaxşı yollar tapmağa təşviq edir. İşçi qüvvəsinin effektiv istifadəsində əhəmiyyətli bir məqam olan motivasiya davranış formasının tələb olunan istiqamətdə dəyişməsinə yol açan müsbət bir dəstəkdir. İnsan- lar etdikləri işin, onları tamamladığı hissini verən, peşə biliklərini və kariy- era planlarını zənginləşdirən mühüm bir fəaliyyət olduğunu görmək istəyirlər. Bu baxımdan motivasiya və məhsuldarlıq müəssisədəki inzibati və fərdi inkişafın vahid bir parçası olaraq qiymətləndirilməlidir. Motivasiya və məhsuldarlıq arasındakı artan mütənasibliyin əsas səbəbi fərdin təşkilat üçün istifadə etdiyi güc səviyyəsinin gənişləməsidir. Çox vaxt işçilərdə müxtəlif səbəblərdən ötrü təşkilat məqsədlərinə yönəldilmədiklərinə görə istifadə edilməyən potensial mövcud olur. Moti- vasiya fəaliyyəti bu nöqtədə fiziki və zehni səviyyəsinin daha çoxunu təşkilatın xidmətinə verməsi üçün fərdə əsaslı səbəblər təqdim edir. Moti- vasiya olunmuş işçi potensialının ən çox hissəsini təşkilat məqsəd və mənfəətinə istifadə edən fərddir. İşçilərini motivasiya etməyi bacaran şirkətlərin işçi sayında bir artış etmədən daha çox enerji, daha çox qabiliyyət və daha çox əməyə sahib olduqları görülə bilər. Məvacibləri bir- birinə bərabər olan iki işçidən motivasiya səviyyəsi daha yüksək olan işçi imkanlarının daha çoxunu istifadə edərək daha çox vaxt və güc sərf etməklə digər işçiylə müqayisədə şirkətə daha çox mənfəət gətirir. Bu da birbaşa əmək məhsuldarlığının artması deməkdir (6). İşçiləri motivasiya etmək vasitəsilə məhsuldarlıq səviyyəsini artıran şirkətlərdə əldə edilmiş məhsuldarlıq artışının təşkilata birbaşa töhfə vermiş olan bu işçilərə hansı şəkildə təsir edecəyi və nə kimi faydalar gətirəcəyi nöqtəsi olduqca əhəmiyyətlidir. Çünki, motivasiya prosesinin davam edə bilməsi üçün işçilərdə əldə edilən məhsuldarlıq artışı sonrası yarana biləcək bir sıra gözləntilərin qarşılanması zəruridir. Məhsuldarlıq artımı fərqli şəkillərdə işçilərdə özünü biruzə verdiyi zaman işçilər daha yaxşı imkanlar əldə etmiş olur, onların şirkətə bağlılığı və etibarı artırır və motivasiya yolu Aytac Cəfərli 136 Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|