Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin

Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 3: 

Təsirin Qiymətləndirilməsi üzrə Metodologiya 

 

Dekabr 2011 

3/8 

Yekun variant

 

 

Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):  

 

1 - Dəyişiklik, yaxud narahatlıq doğuran amil müqabilində az zəif olan insanlardan 

(yəni  ətraf  şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti, səs-küy) qüvvədə olan 

qanunvericilikdən və beynəlxalq təlimatlardan olduqca aşağı səviyyədədir); 

2 - Dəyişiklik, yaxud narahatlıq doğuran amil müqabilində müəyyən dərəcədə zəif 

olan insanlara (yəni  ətraf  şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti, səs-küy) 

qəbul olunmuş standartlardan aşağı səviyyədədir); 

3 - Çox zəif olan qruplara (yəni ətraf şərait üzrə göstəricilər (havanın keyfiyyəti, 

səs-küy) qəbul olunmuş standartlar səviyyəsində, yaxud onlardan yuxarı 

səviyyədədir) qədər dəyişir. 

 

 

Fiziki Reseptor/Xüsusiyyət:  

 

 

Mövcudluq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):  

 

3 – Milli və ya beynəlxalq  əhəmiyyətə malik hər hansı növ (əks ardıcıllıqla) 

xüsusiyyətin mövcudluğundan (məsələn: dövlət tərəfindən mühafizə olunan 

abidə);  

2 – yerli  və ya regional əhəmiyyətə malik olan və narahatlıq törədən amillərə 

qarşı həssas olan xüsusiyyətə; və 

1 – Yuxarıdakılardan heç birinə aid olmayan xüsusiyyətə qədər dəyişir.   

 

 

Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):  Aşağıdakı kimi 

dəyişir: 

 

1 – Xüsusiyyət/reseptor təsirə məruz qalmır və ya minimal dərəcədə təsirə məruz 

qalır, yəni dəyişməyə meylli; 

2 – Orta dərəcədə, lakin davamlı surətdə  dəyişikliyə  məruz qalır ki, bu da təsir 

mənbəyinin sabit mövcudluğu çərçivəsində sabitləşir və fiziki bütövlüyünü 

qoruyub saxlayır; və 

3 – Yüksək dərəcədə həssas, yəni əhəmiyyətli ziyan və ya fiziki bütövlüyün itməsi 

potensialı. 

 

 

Torpaq, Qrunt Suyu və Səth Suyu  

 

 

Mövcudluq: Aşağıdakı kimi dəyişir: 

 

3 – Reseptor yüksək əhəmiyyətə malikdir, məsələn: geniş şəkildə kənd təsərrüfatı 

üçün istifadə edilir, su təchizatı sistemi kimi istifadə olunur; 

2 – Reseptor orta dərəcədə  əhəmiyyətə malikdir, məsələn: kənd təsərrüfatı 

məqsədilə az dərəcədə/təsadüfi istifadə. 

1 – Reseptor məhdud dərəcədə  əhəmiyyətə malikdir və ya heç bir əhəmiyyətə 

malik deyil. 

 

 

Davamlılıq (müəyyən edilmiş stress yaradıcı amilə qarşı):  Aşağıdakı kimi 

dəyişir: 

 

1 – Mövcud çirklənmənin olmaması və ya cüzi səviyyələrdə olması (qəbul edilmiş 

standart göstəricilərdən xeyli aşağı) və reseptor təsirə  məruz qalmır və ya 

minimal təsirə məruz qalır, yəni dəyişikliyə meylli; 

2 – Fiziki narahatlığa qarşı həssas olmaqla səyyar çirklənmənin orta səviyyələrdə 

olması; və 

3 – Fiziki narahatlığa qarşı yüksək dərəcədə həssas olmaqla səyyar çirklənmənin 

yüksək səviyyələrdə olması. 

 

Bundan sonra, reseptorların ümumi həssaslığı ayrı-ayrı parametrlər üzrə qiymətləri 

toplamaqla aşağıdan (1) yuxarıya (6) doğru spektr üzərində qiymətləndirilir: 

 

---

Şahdəniz 2 İnfrastruktur Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 3: 

Təsirin Qiymətləndirilməsi üzrə Metodologiya 

 

Dekabr 2011 

3/9 

Yekun variant

 

 

Cədvəl 3.2-də həssaslığın “Aşağı”, “Orta” və “Yuxarı” kateqoriyaları üzrə qiymət diapazonları 

təqdim olunur. 

 

Cədvəl 3.2  Reseptorlar üzrə həssaslıq kateqoriyaları 

Reseptor həssaslığı 

Qiymət (parametrlər üzrə cəmlənmiş 

göstəricilər) 

Aşağı 

2 

Orta 

3-4 

Yuxarı 

5-6 

 

Ətraf Mühitə Təsirin Dərəcəsinin Müəyyənləşdirilməsi Metodu  

 

Daha sonra isə, hadisənin miqyası  və reseptor həssaslığının bir funksiyası olaraq təsirlərin 

dərəcəsi aşağıdakı  Cədvəl 3.3-də  təqdim olunduğu qaydada “Cüzi”, “Az”, “Orta”, yaxud 

“Böyük” kateqoriyalarına bölünür. Təsirlər “müsbət” və ya “mənfi” ola bilər. 

 

Cədvəl 3.3  Təsirin Dərəcəsi  

Reseptor həssaslığı 

 

Aşağı 

Orta 

Yuxarı 

Az 

Cüzi 

Az 

Orta 

Orta 

Az 

Orta 

Böyük 

Hadis

ənin Miqyas

ı 

Yüks

ək 

Orta 

Böyük 

Böyük 

 

“Böyük” kimi təsnif edilmiş  hər hansı  təsir  əhəmiyyətli dərəcəli hesab olunur və  təsir mənfi 

olduğu hallarda əlavə  təsirazaldıcı  tədbirlər tələb olunur. Cüzi, az, yaxud orta əhəmiyyətə 

malik təsirlər mümkün və lazım olduqca azaldılan təsirlər hesab olunur və ona görə də əlavə 

təsirazaldıcı tədbir tələb etmir. 

 

3.2.6 Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirlər 

 

Sosial-iqtisadi sahəyə təsirlərin qiymətləndirilməsi ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi ilə bağlı təsirlərin 

dərəcəsini müəyyənləşdirir və qiymətləndirir, o cümlədən: 

 

 

ŞD2 İnfrastruktur Layihəsi ilə bağlı olan bütün sosial-iqtisadi sahəyə təsirlərin (birbaşa 

və dolayı, müsbət və mənfi) müəyyənləşdirilməsi. 

 

 Sosial-iqtisadi 

sahəyə  təsirlərin, o cümlədən aşağıdakıların ölçülməsi (və mümkün 

olduğunda, monetarizasiya): 

 

 

Təsirə  məruz qalan insanların sayı  və xarakteristikası  (əmlak sahiblərinin sayı, 

təsirə  məruz qalmış insanlar və/və ya öz sosial-iqtisadi vəziyyətlərində  və 

yaşayış mühitində dəyişikliyə məruz qalmış şəxslər); 

Aşağı 

Yuxarı

---