www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
204
əsasında nəşr olundu. İlyas Əfəndiyevin "Hökmdar və
qızı" tamaşası əsasında ikiseriyalı film çəkildi və
göstərildi.
Bundan sonra İlyas Əfəndiyevin doxsan illiyi gəldi və
doxsan illiyi ilə bağlı hörmətli Prezidentimiz İlham
Əliyev xüsusi sərəncam verdi. 2004-cü ilin oktyabr
ayında İlyas Əfəndiyevin doxsan illiyi həqiqi bir
ədəbiyyat, teatr bayramına, sənət bayramına çevrildi.
Bütün bu müddət ərzində İlyas Əfəndiyevin kitabları çap
edildi, seçilmiş əsərləri müxtəlif nəşriyyatlarda, o
cümlədən doxsan çap vərəqi həcmində ikicildlik seçilmiş
əsərləri nəşr olundu. Türk dilində "Geriyə baxma, qoca"
romanı çap olundu. Onun pyesləri respublikanın müxtəlif
teatrlarında tamaşaya qoyuldu. Bütün bunlar, mən hesab
edirəm ki, xalqımızın, o cümlədən sizlərin dərin
məhəbbətinizin nəticəsidir. Əgər İlyas Əfəndiyev
yaradıcılığı, şəxsiyyəti sevilməsəydi, bu kitablar da çap
olunmazdı, əsərləri tamaşaya qoyulmazdı.
Onun yaradıcılığının doxsan beş faizi sovet dövründə
yaranıb. Amma baxın, sovet hökuməti çökdü, Sovet
İttifaqı dağıldı, o ideologiya getdi, özüylə çox əsərlər
apardı, yalnız Azərbaycanda deyil, postsovet məkanında
çox ədəbiyyat generalları o sistemlə birgə getdi, amma
İlyas Əfəndiyevin əsərləri müstəqil Azərbaycan
vətəndaşlarının sevimli əsərləri olaraq qaldı. Tamaşaları
da eləcə.
Burada vurğulandı ki, İlyas Əfəndiyevin ruhu bu gün
şaddı. Bu, şübhəsiz ki, belədi, ailə üzvləri, dostları,
sevdiyi sənətçilər buradadı. İlyas Əfəndiyev bu
sənətkarları öz ailəsinin üzvlərindən biri hesab edirdi.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
205
Bunlar hamısı öz yerində, şübhəsiz ki, bunlara görə onun
ruhu şaddı.
Amma eyni zamanda, demək istəyirəm ki, İlyas
Əfəndiyev bütün qanıyla, canıyla Azərbaycana bağlı bir
insan idi. Və Azərbaycanın içində Qarabağa bağlı bir
insan idi. İlyas Əfəndiyevdə ki, o daxili səliqə-sahman
var idi, o daxili nizam-intizam, səfərbərlik var idi, o,
xəstəliklərə baxmayaraq, bəlkə də bu günə kimi,
yaşayardı. Amma Qarabağ hadisələrinin onun dünyasını
dəyişməyində çox böyük rolu oldu. Və İlyas Əfəndiyevin
ruhu o zaman son dərəcə şad olacaq ki, Azərbaycan öz
ərazi bütövlüyünü bərpa edəcək, Qarabağ düşmənlərdən
xilas olacaq."
Mərasim Yazıçılar Birliyinin Natəvan klubunda
davam etdirildi. AYB-nin sədri Anar vurğuladı ki, İlyas
Əfəndiyev səhnə tariximizdə böyük dönüm yaradan
sənətkardı, "Sən həmişə mənimləsən" əsəri tamaşaya
qoyulandan sonra həmişə "siz"lə danışan teatrımız
"sən"lə danışmağa başladı: "Onun əsərləri demək olar ki,
sovet dövründə yazılıb, lakin bu əsərlərin üzərində sovet
damğası yoxdu. "Geriyə baxma, qoca", "Üçatılan"
əsərləri bu gün daha aktual səslənir, çünki bizi müvəqqəti
itirdiyimiz Qarabağa, onun ab-havasına qaytarır".
Mədəniyyət və Turizm naziri Əbülfəs Qarayev də
böyük sənətkarın yaradıcılıq özəlliyindən söz açdı: "İlyas
Əfəndiyev yaradıcılığının əsas cizgisi, sütunu onun
vətənpərvərliyində,
insanpərvərliyindədi.
Bu, İlyas
müəllimin daxili dünyasından, insana sevgisindən irəli
gəlirdi. Onun əsərlərində xalqımızın tarixi kökləri,
müstəqillik savaşımız əsas yer tutur. Mənə çox əzizdi ki,
Elçin müəllim məni o görkəmli yazıçıyla şəxsən tanış
etmişdi. Mən onun gözlərində bir nikbinlik və vüqar
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
206
gördüm. Baxmayaraq ki, çox itkilər yaşadıq, ancaq mən
onun gözlərində gördüyüm o nikbinliyə yenə də
inamlıyam."
Xalq şairi, AYB-nin birinci katibi Fikrət Qoca
vurğuladı ki, İlyas Əfəndiyev böyük, ölməz bir irs qoyub
gedib. "Onun ən şah əsərlərindən biri də övladları - gözəl
yazıçımız
Elçindir,
görkəmli
mədəniyyət
işçisi
Timuçindi…"
Xalq artisti Amaliya Pənahova bildirdi ki, hər bir
əsər müəllifinin bir parçası olur: "Bu mənada, İlyas
müəllimin əsərləri onun xarakterini, təbiətini, istəyini
özündə
yaşadır…
Mənim
gündəlik
həyatımda,
fəaliyyətimdə İlyas Əfəndiyev həmişə var, yaşayır."
Xalq şairi Zəlimxan Yaqub bir daha İ.Əfəndiyev
sənətinin ölməzliyindən söz açdı: "O, ədəbiyyata
"Kənddən məktublar"la gəlmişdi. Özüylə bərabər kəndin
nəfəsini, etnoqrafiyasını da gətirmişdi. Ancaq bununla
kifayətlənmədi. Ardıcıl mütaliəsi, marağı ilə bu dünyanı
genişləndirdi… İlyas Əfəndiyevə qayıtmaq kökə
qayıtmaqdı. O, mənim üçün həmişə sağdı - dünən atamın,
bu gün mənim, sabah nəvə-nəticəmin sevimli yazıçısı
olaraq həmişə yaşayacaq."
Tanınmış şair Fikrət Sadıq İ.Əfəndiyev yaradı-
cılığındakı saflıqdan, təmizlikdən söz açdı: "Onun məzarı
Heydər Hüseynovun son mənziliylə yanaşıdı. Bu da bir
tale seçimidi. Ona görə ki, hər ikisi eyni amalın
daşıyıcıları idi."
AYB-nin xarici əlaqələr şöbəsinin müdiri, şair Abbas
Abdulla yubilyarın nadir şəxsiyyətindən bəhs edərək
dedi: "İlyas müəllim haqda xatirələrimi danışmaq bir az
özümü tərifləməyim olar. O, mənim xətrimi çox istəyirdi.
Dostları ilə paylaş: |