Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
Yüklə 3,14 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İlham Əliyev
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 8 İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı 2014-cü ilin may ayında Azərbaycanın xalq yazıçısı, respublika Dövlət mükafatı laureatı, görkəmli dramaturq İlyas Məhəmməd oğlu Əfəndiyevin anadan olmasının 100 illiyi tamam olur. İlyas Əfəndiyev klassik ədəbi fikrin böyük ənənələri zəminində öz üslubunu yaradan sənətkar kimi xalqımızın söz sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr vermişdir. Yazıçının bədii nailiyyətlərlə zəngin irsi ədəbiyyatımızda yeni mərhələnin təşəkkülünə səmərəli təsir göstərmişdir. Azərbaycan teatr səhnəsinin müasir simasının formalaşmasında İlyas Əfəndiyev dramaturgiyası özünəməxsus əhəmiyyətli yer tutur. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu mad- dəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, milli ədəbiyyatın inkişafında mühüm xidmətləri olan İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyinin keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram: 1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyi və Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası ilə birlikdə, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin. 2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin. İlham Əliyev, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Bakı şəhəri, 16 yanvar 2014-cü il. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 9 R E D A K T O R D A N – İlyas Əfəndiyev yaradıclığının tənqiddə ədəbi-estetik dərkinin tədqiqi Azərbaycanın xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev Azərbaycan ədəbiyyatına zəngin və rəngarəng bir yaradcılıq bəxş etmişdir. Onun nəsri, dramaturgiyası XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının ən dəyərli hadisələrindən biridir. İlyas müəllim ədəbiyyata gələn gündən bu günlərimiz də daxil olmaqla həmişə ədəbi tənqidin maraq dairəsində olmuş, ədəbi tənqidimizin, demək olar ki, bütün nəsilləri, yazıçının qələm dostları, teatr xadimləri, ədəbiyyatşünaslar, tənqidçilər, həmçinin zövqlü oxucular belə, İlyas müəllimin yaradıcılığı, əsərləri barədə, müxtəlif ədəbi janrlarda fikir söyləmiş, haqqında yüzlərlə məqalələr yazılmış, xeyli tədqiqatlar aparılmış, monoqrafiyalar cap edilmişdir. Qurban Bayramov və Jalə Qurbanqızının ―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə‖ tədqiqatı bu materialların ümumi istiqamətlərinin təsnifatını vermək, yazıçının yaradıcılığı ilə qarşılıqlı şəkildə araşdırmaq, dəyərləndirmək baxımından əhəmiyyətlidir. Məlumdur ki, xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyev keçən əsrin 30-cu illərindən ömrünün sonuna qədər zəngin və dəyərli yaradıcılıq yolu keçmişdir. Bu 57 illik bir yaradıcılıq yoludur. Buraya ədibin onlarca hekayələri, povestləri, romanları, dram əsərləri daxildir. Bu illər ərzində İlyas Əfəndiyev altı roman («Söyüdlü arx» – 1958; «Körpüsalanlar» – 1960; «Dağlar arxasında üç dost» – 1963; «Sarıköynəklə Valehin nağılı» – 1976; www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə 10 «Geriyə baxma, qoca» – 1980; «Üçatılan» – 1981; bu romanların bəzisi povest kimi də təqdim olunub), beş povest («Kənddən məktublar» – 1939; «Aydınlıq gecələr» – 1941; «Torpağın sahibi» – 1952; «Qaçaq Süleymanın ölümü» – 1993; «Xan qızı Gülsənubərlə tarzən Sadıqcanın nağılı» – 1996), böyüklü-kiçikli qırx yeddi hekayə, 27 pyes, bir çox oçerklər və xatirələr yazmışdır. İlyas Əfəndiyev nəsri və İlyas Əfəndiyev dramaturgiyası daima bir-birini əvəz və davam etdirmişdir. Buna görə də, müəlliflər tədqiqat apararkən, yazıçının təkcə nəsrinin yox, dramaturgiyasının da ədəbi tənqiddə dərkini araşdırmışlar. Q.Bayramov və J.Qurbanqızı ədəbi tənqidimizin bütün nəsillərinin İlyas Əfəndiyev yaradıcılığına həsr etdikləri əsərləri əsasən nəzərdən keçirmiş, ümumiləşdirmiş, maraqlı nəticələr əldə etmiş, İyas Əfəndiyev yaradıcılığının ədəbi tənqiddə dərki barəsində ümumi təsəvvür yaratmağa nail olmuşlar. İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı Azərbaycan mədəniyyətinin çox qiymətli tərkib hissəsi olmaqla bərabər, həm də milli tariximizin müəyyən dövrünün mükəmməl bədii salnaməsi səciyyəsini daşımaqdadır. ―Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə‖ araşdırmasının başlıca əhəmiyyəti ondadır ki, ədibin yaradıılığı bu və ya digər münasibətlə, ayrı-ayrı problemlər hüdudunda təhlilə cəlb olunsa da, bütöv şəkildə ədəbi tənqidin hüdüdlarında hələ ki, öyrənilməmişdi, sistemli tədqiqat hədəfınə çevirlməmişdi. İlk dəfədir yazıçının yaradıcılığı bu istiqamətdə, özü də bütöv şəkildə öyrənilir. 1930-cu illərin axırlarından etibarən nəsr yaradıcılığına başlayan ədibin ilk əsərlərindən tutmuş sonrakı bütün əsərləri həmişə ədəbi - elmi ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olmuşdur. Yüklə 3,14 Kb. Dostları ilə paylaş:
|