www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
210
şəxsiyyətinə, sənətkarın ölməz ruhuna xalqın böyük
məhəbbətinin ifadəsidir.
Göründüyü kimi, burada da müasir ədəbi mühitimizin
cox görkəmli şəxsiyyətləri iştirak etmiş, maraqlı fikirlər
söyləmişlər ki, bunun özü də ədəbi mühitin yazıçıya olan
münasibətini, hörmətini, məhəbbətini, fikrini və qənaətini
ehtiva edir...
İ.Əfəndiyevin nəsri sovet nəsrinin şosioloji şablon-
larını dağıtdı, sosialist realizminin estetik ehkamları ilə
düz gəlməyən, xalq həyatının milli-mənəvi mənafeləri
baxımından təcəssüm etdirən nəsr təmayülü yaratdı və
ədəbiyyatımıza lirik-psixoloji üslub gətirdi. Xalq
yazıçısının dram əsərləri ilə yeni rejissor, aktyor, bəstəkar
və rəssam nəsli formalaşdı. «İlyas Əfəndiyev teatrı»nın
fəlsəfi-estetik və fikri-bədii təravəti bu gün də oxucuların
və tamaşaçıların vətənpərvərlik hissinin və estetik
zövqünün formalaşmasına öz təsirini göstərir.
İ.Əfəndiyev özünəməxsus cəsarətlə bədii əsərlərində
və müsahibələrində azadlığımızı, milli müstəqilliyimizi,
xalq həyatını azərbaycançılıq və türkçülük məfkurəsi ilə
təcəssüm etdirərək XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının
klassikinə çevrildi.
İ.Əfəndiyev qüdrətli şəxsiyyəti, fenomenal bütövlüyü
və zəngin yaradıcılığı ilə müasirlərinə, xüsusilə ədib və
şairlərə,
ümumiyyətlə
ziyalılara
milli
sənətkar
mədəniyyətinin nümunəsini göstərdi. Onun həyatı və
şəxsiyyətinin özü bütöv bir ədəbi-tarixi epoxadır.
****
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
211
İlyas
Əfəndiyevin şəxsiyyəti və yaradıcılığı
ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin görüşlərində və
nəzərində həmişə diqqət mərkəzində olmuş ona xüsusi
rəğbət bəsləmiş, yüksək və dəyərli fikirlər söyləmişdi.
Biz yuxarıda bu məsələyə yeri gəldikcə toxunsaq da,
burada bir az ətraflı danışmaq niyyətindəyik.
Ümummilli lider ədibin bütün yubileylərində ona
təbrik məktubları göndərmiş, əsərlərini oxumuş, teatr
tamaşalarına getmiş və yerindəcə onları qiymətlən-
dirmişdi. Böyük liderin yazıçının şəxsiyyətinə və
yradıcılığına verdiyi böyük qiyməti təsəvvürə gətirmək
üçün yazıçıya ünvanladığı məktublardan birini və
tamaşadan sonra söylədiyi bir çxışını olduğu kimi təqdim
edirik.
Azərbaycanın ədəbi ictimaiyyəti 1994-cü ilin may-
iyun aylarında Xalq yazıçısı İ.Əfəndiyevin anadan
olmasının 80 illiyini təntənəli surətdə qeyd etdi.
Ədəbiyyatın inkişafında xidmətlərini nəzərə alan
müstəqil Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yazıçını
«Şöhrət» ordeni ilə təltif etdi. Respublikamızın sənət
adamları arasında İ.Əfəndiyev birinci sənətkar idi ki,
həmin ordenlə mükafatlandırılmışdı.
Ulu öndər Heydər Əliyev cənabları yazıçıya göndər-
diyi təbrik məktubunda ədibin yaradıcılığına yüksək
qiymət verərək yazmışdı: «Sizi – Azərbaycanın görkəmli
dramaturq və nasirini 80 illik yubileyiniz münasibətilə
ürəkdən təbrik edirəm. Dünya mədəniyyətinə ölməz
dahilər bəxş etmiş qədim Odlar yurdunda xalqın
məhəbbətini qazanmaq, sənət zirvəsinə ucalmaq olduqca
çətin və şərəflidir. Siz fədakar əməyiniz sayəsində bu
şərəfə nail olmuşsunuz.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
212
Oxucuların sevə-sevə mütaliə etdiyi nəsr əsərləriniz,
Milli
teatrımızın
səhnəsində
tamaşaya
qoyulan
pyesləriniz bunu parlaq şəkildə sübut edir... Sizin
yaratdığınız obrazlar xalqımızın övladlarına mənəvi
saflıq və vətənpərvərlik aşılanması işinə xidmət etmişdir.
Əminəm ki, müstəqil Azərbaycanımızın hələ neçə-neçə
nəsli bu zəngin mənbədən faydalanacaqdır». (Bax:
Əliyev Heydər. Səmimi təbrik. (Anadan olmasının 80
illiyi) //Azərbaycan. – 1994. - 26 may.)
Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin İlyas Əfən-
diyevin "Hökmdar və qızı" tamaşasına baxdıqdan sonra
teatrın yaradıcı kollektivi ilə görüşdə çıxışı - Azərbaycan
Milli Dram Teatrı, 20 sentyabr 1997-ci il.
―Mən ilk əvvəl belə bir əsəri hazırlayıb xalqa çat-
dırdığınıza görə sizə təşəkkürümü bildirirəm. İhsan bəy,
sizə müraciət edirəm, buyurun, Azərbaycan mədəniyyəti
ilə tanış olun. (İhsan bəy Doğramacı (1905-2010) —
Türkiyə Cümhuriyyəti Ali Məktəb Rektorları Şurasının
ilk sədri, dünya şöhrətli pediatr olub. Ulu öndərin
türkiyəli yaxın dostlarından idi.
Kökən olaraq İraq
türkmanlarındandır.
Dünyanın bir sıra ölkələrinin və
beynəlxalq təşkilatların nüfuzlu mükafatlarını almış İhsan
Doğramacı 2000-ci ildə Azərbaycanın "İstiqlal" ordeni
ilə, 2005-ci ildə isə Azərbaycanın ən ali mükafatı olan
"Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif olunub. 2000 və 2005-ci
illərdə İhsan Doğramacının 80 və 85 illik yubileyləri
Bakıda qeyd olunub – J.Q.)
İhsan bəy Doğramacı: Bu əsər böyük bir tarixi ta-
blodur və mən inanıram ki, Allah-təala Azərbaycanı
əbədi müstəqil və payidar edəcəkdir.
Dostları ilə paylaş: |