www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
219
başladı hər yerdən material toplamağa ki, Heydər Əliyev
Azərbaycanda işləyəndə nə kimi "günahlar" edibdir. O
vaxt Heydər Əliyev artıq istefaya getmiş bir adam idi,
Moskvada adi vətəndaş kimi yaşayırdı. Nə istəyirdin sən
bu Heydər Əliyevdən? Sən gərək o ermənilərlə mübarizə
aparaydın.
Amma tək bir o dövr deyil. Elə sonrakı illəri - 1990,
1991, 1992-ci illəri, 1993-cü ilin iyun ayını xatırlayın.
Dörd il bundan öncə Azərbaycanda vətəndaş müharibəsi
qalxdı. Nə üçün? Çünki hakimiyyət uğrunda mübarizə
gedirdi. Necə ki, o vaxtlar xanlar birləşə bilmirdilər ki,
kim şah olacaqdır, burada da o dedi ki, Azərbaycanda
mən hakim olmalıyam, o birisi dedi ki, mən olmalıyam,
bir başqası dedi ki, yox, mən olmalıyam. Hərənin əlində
bir silahlı dəstə, biri Gəncədən, biri Lənkərandan, biri
ordan, biri burdan qalxdı, Azərbaycanı vurdular,
dağıtdılar. Vətəndaş müharibəsi getdi.
İndi dörd ildir ki, addım-addım, necə deyərlər, qarış-
qarış yol gedirik ki, xalqımızı həmin vəziyyətdən çıxaraq.
Bax, bunlara görə də mən hesab edirəm ki, bu əsər çox
aktualdır. Hesab etmirəm ki, Azərbaycanda bu
çəkişmələrə son qoyulub, insanlar daha bunları unudublar
və
yenidən
belə
şeylər
cücərməyəcək.
Yox,
Azərbaycanda təhlükə həmişə var. Ona görə də xalqımızı
bundan sonra da bu təhlükədən qorumaq, birləşdirmək və
həmrəy etmək üçün, Azərbaycanın bu ağır dövründə
hamının müstəqilliyimizi qoruyub saxlaması üçün bu
əsərin çox böyük əhəmiyyəti var - həm pyesin, həm də
sizin bu səhnədə yaratdığınız bu tamaşanın. Ona görə də
çox həyəcanlıyam. Doğrusu, əsər haqqında eşitmişdim,
məzmununu bilirdim, lakin bu dərəcədə təsəvvür
etmirdim.
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
220
Bu gün çox böyük təəssüratlar altındayam. Hesab
edirəm ki, bu, bizim mədəni həyatımızda çox əlamətdar
bir hadisədir. Bu əsəri geniş təbliğ etmək lazımdır. Bizim
gəncləri bu tamaşaya mütləq göndərmək lazımdır -
universitetlərdən, məktəblərdən gəlsinlər, baxsınlar.
Tamaşanı tez-tez qoymaq lazımdır və çalışmaq lazımdır
bəstəkarı, aktyorları da ictimaiyyətimizə geniş tanıdaq.
Çox gözəl oynadınız. Çox sağ olun, təşəkkür edirəm.
Mən sizin hamınıza yeni-yeni uğurlar arzulayıram və çox
məmnunam ki, mənim dostlarım da burada oldular,
tamaşanı gördülər.
İhsan bəy Doğramacı: Mən də çox həyəcanlandım.
Əlbəttə ki, bu əsəri tez-tez təkrarlamaq lazımdır. Təklifim
budur ki, tamaşanı videolentə çəkmək, heç olmasa ayda
bir dəfə televiziya vasitəsilə xalqa göstərmək lazımdır.
Əsər çox mühüm mövzuya həsr olunub, Azərbaycanın
müstəqilliyi baxımından çox ibrətamiz əsərdir.
Polad Bülbüloğlu: Təklif edirəm ki, tamaşa
Türkiyəyə aparılsın, orada da göstərilsin.
Heydər Əliyev: İhsan bəyin dediyi ilə Polad
Bülbüloğlunun təklifi arasında ziddiyyət yoxdur.
Azərbaycan üçün bu tamaşanın videolentə çəkilməsi
lazımdır. Ancaq mən salonda oturarkən fikirləşdim ki, bu
mövzuda tarixi bir kinofilm yaratmaq lazımdır.
Doğrudur, vaxtilə biz tariximizi əks etdirən "Nəsimi",
"Babək" kimi çox gözəl kinofilmlər yaratmışıq. O vaxt
vəsaitimiz çox idi, indi yoxdur. Amma mən bu barədə
düşünürəm. Eyni zamanda bir videofilm çəkmək olar ki,
bunu vaxtaşırı versinlər. Ancaq mən hesab edirəm ki,
İhsan bəy də Türkiyədə bizim bu böyük tamaşamızı
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə
221
təbliğ edər, Ankarada, İstanbulda göstərər. Qoy
görsünlər.
Sağ olun, gecəniz xeyrə qalsın. (Bax: "Heydər Əliyev:
Müstəqilliyimiz əbədidir" (çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar,
müsahibələr, məktublar, müraciətlər, fərmanlar) - 12 cild,
Azərnəşr, Bakı - 2004, səh.156.)
Ulu öndər Heydər Əliyevin bu tarixi sözlərində
Azərbaycan mədəniyyətinə, ədəbiyyatına, keçilən tarixi
mərhələlərə, milli siyasi özünüdərkə, xüsusən də İlyas
Əfəndiyev yaradıcılığına və şəxsiyyətinə aid olduqca
böyük və dəyərli fikirlər var. Bu fikirlər əhatəsində və
işığında İlyas Əfəndiyev yaradıcılığını, ümumiyyətlə
sovet dövrü ədəbiyyatını yenidən, irəli sürülən
metodologiyaya uyğun tərzdə müasir dövr ədəbi
tənqidində və ədəbiyyatşünaslığında öyrənilməsi mühüm
əhəmiyyət kəsb edir.
****
İ.Əfəndiyev yaradıcılığı öz mənəvi əsasları ilə qədim
tarixə malik Azərbaycan ədəbiyyatına bağlı olmuş, onun
əsərlərində mifik təfəkkürün, folklor ədəbiyyatının,
klassik şairlərin, sənətkarların həmişəyaşar ruhu duyulur,
milli kökə, milli qaynağa əsaslanmaqla, həm Azərbaycan,
həm də dünya ədəbiyyatının ən yaxşı ənənələrinə
müraciət də burada aşkar hiss edilir...
Bu cəhətdən də İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı
öyrənilib, ədəbi tənqiddə vurğulanıb və ədəbi tənqidin bu
istiqamətdə irəli sürdüyü ideya, sonunda tədqiqat
mövzularına çevrilibdir.
Dostları ilə paylaş: |