Xalqaro kapitalni jalb qilish yo’llari

Bu chizmada investitsiyalarning turlari ³ 1.1 3 -chizma
Investitsion loyihalarni amalga oshirish jarayonida investitsiya faoliyati ishtirokchilari o’rtasida vujudga keladiganiqtisodiy munosabatlardir.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida shar bir investitsiya turining o’ziga xos o’rni bo’ladi. Moliyaviy investitsiyalar tarkibiga mashalliy va xorijiy mamlakatlarning pul birliklari, banklardagi omonatlar, depozit sertifikatlar, aktsiyalar, obligatsiyalar, veksel’’lar va boshqa qimmatli qog’ozlar shamda tenglashtirilgan boyliklar kiradi.
Moddiy investitsiyalar tarkibiga asosiy fondlar, ya’ni binolar, asbob-uskunalar, inshootlar, kommunikatsiyalar va boshqa turdagi asosiy ishlab chiqarish fondlarining aktiv va passiv qismlari kiradi.
Aqliy (intellektual) investitsiyalar miqdori juda rangbarangdir, ya’ni ular mulkiy shuquqlar shaklidagi investitsiyalar aqliy meshnatga oid shakldagi investitsiyalar va tabiiy resurslardan foydalanish shaklidagi investitsiyalardan iborat. Mulkiy huquqlar guruhiga kiradigan investitsiyalarning xillari bozor munosabatlarining nechog’lik rivojlanganligiga, milliy bozorlarning o’ziga xos tomonlariga qarab har xil bo’ladi. Aqliy mehnatga oid haq-huquqlar shaklidagi investitsiyalar tarkibiga mualliflik huquqlari, ―nou-xau‖, kashfiyotlar, tovar belgilariga beriladigan litsenziyalar va boshqa xil egalik huquqlari kiradi.





³Manba : O’zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligining qonun va normativ-huquqiy hujjatlar to’plami


Moliyaviy investitsiyalarning muddatli ko’rinishi⁴. 4-chizma
Investitsiya faoliyatida investorlar har bir mamlakatdagi investitsiya muhiti bilan bogʻliq boʻlgan koʻpdan-koʻp xatarlarga duch keladilar. Shu sababli Investitsiyani, ayniqsa, chet el Investitsiyalarini su-gʻurta qilish muhim ahamiyatga ega. Oʻzbekistonda xalqaro kapitallarnilarni sugʻurtalash sohasida 1994 y. da tashkil etilgan "Oʻzbekinvest" eksport-import milliy sugʻurta kompaniyasi faoliyat olib boradi
Investitsiya jarayonining subyektlarini quyidagicha turkumlash Maqsadga muvofiq:
1) buyurtmachilar;
2) investorlar;
3) investitsiya faoliyati obyektlaridan foydalanuvchilar;
4) pudratchilar;
5) ishbajaruvchilar;
6) tijorat, qo’shma, xususiy va xorijiy banklar;
huquqiy hujjatlar to’plami
7) sug’urta kompaniyalari;
8) investitsion fondlar;
9)ta’minotchilar.
Investorlar—investitsiy ajarayoniningasosi ysubyektlaribo’lib, o’z mablag’lari, qarz va jalb qilingan mablag’larning investitsiyalar shaklid akiritishni va ulardan foyda olish maqsadid afoydalanishni amalga oshiradi. Investitsion jarayonning subyektlari sifatida tadbirkorlar, tashkilot(korxona)lar va ularning birlashmalari, muayyan obyektga mablaglar kiritishdan foyda (yoki boshqa foydali samara)olishni rejalashtirgan davlat organlari va investitsion fondler qatnashishi mumkin.
Quyidagilar investorlar bo’lishi mumkin:
—O’zbekiston Respublikasi hukumati davlat mulkini boshqarish yoki mulk huquqlari bilan ta’minlangan organla rshaklida;
—mahalliy o’zini-o’zi boshqarish organlari qonunchilik tartibida belgilangan organlar va xizmatlar shaklida;
—mahalliy korxonalar, shuningdek, nizomida zarur huquqlar bilan ta’minlangan tadbirkorlik birlashmalari, tashkilotlar va boshqa yuridik shaxslar;
—xorijiy mamlakatlar bilan tashkil qilingan qo’shma korxonalar, tashkilotlar va boshqa yuridik shaxslar;
—milliy va xorijiy kredit tashkilotlari;
—xorijiy yuridik shaxslar;
—xorijiy davlatlar ularning hukumatlari tomonidan vakil qilingan organlar shaklida;
—xalqaro tashkilotlar.
Jamg’arilgan resurslar investitsion obyektlariga qarab real, moliyaviy va intellektual investitsiyalarga bo’linadi.