XəZƏr universiteti erciyes universiteti
Yüklə 4,93 Mb. Pdf görüntüsü
|
84
gidecek, ya da büyük bir skandal koparıp parmaklığı devirmenin yolunu bulacak. Örneğin, ben tartışmak istiyorum. Kişiliğimin gücünü göstermek istiyorum. Kendi şanımı istiyorum. Biz de insana ilgi göstermekten korkuluyor, ben aşırı ilgi istiyo- rum” gibi düşüncelere dalmaktadır (Oleşa 28). Nikolay’ın, Andrey Babiçev’e karşı hissettiklerini aktardığı mektup, onun kıskançlığının aslında yalnızca somut bir in- sana olmadığının daha açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Kavalyerov’un mektu- bunun başlarında, kurtarıcısına karşı minnettarlığının dile getirilmesiyle birlikte, sonlara doğru nefretini itiraf ettiği görülür. Kavalyerov’un kıskançlığıyla açığa çıkan nefret duygusu, sadece Andrey’e değil, yaşadığı çağa karşı da isyanıdır; “Aslında topu topu bir his var: nefret. Sizden nefret ediyorum, yoldaş Babiçev’’ (…) “Siz sa- dece aptal bir unvan sahibisiniz. Başka hiçbir şey değilsiniz” (…) “Belki de onunla kıyaslanınca ben bir hiçim, diye düşündüm. Belki de o, benim gibi ikbal düşkünü biri için, büyük insan örneği sayılmalı” (…) “Benim yazgım, arkamda kürek mah- kûmluğu, ya da devrimcilik stajı olmadan şekillendi. Soda üretmek ya da arı kovanı kurmak gibi sorumluluk gerektiren işlerle asla görevlendirilmeyeceğim. Ama bu benim çağın kötü çocuğu olduğum, sizinse önemli biri olduğunuz anlamına mı gelir? (Oleşa 53. 54. 55). Nikolay Kavalyerov, Andrey’e duyduğu hisleri mektubuna aktar- masına rağmen, bunları açığa çıkarmaya cesaret edemez ve pişmanlıkla mektubu geri almak için onun evine döner. O, yaşadığı duygusal yoğunlukla hayallerde yaşa- yan bir kahramandır, hiçbir zaman aktif olamaz. Mektubunun Andrey tarafından okunmaması için aceleyle masanın üzerinden başka bir mektup alır. Bu mektubun kendine ait olmadığını fark ettiğinde, onu okur. Volodya Makarov’a ait bu mektupta, kendisinin ve İvan Babiçev’in ondan intikam alma planlarından söz edilmektedir. Mektupla ilgili asıl ilginç olan ise, Volodya’nın da Andrey’e karşı hissettiği kıskanç- lığın açığa çıkmasıdır. Eserin ilk sayfalarından itibaren Volodya ve AndreyPetroviç aynı kutupta, yeni insan, yeni düzen tarafından yansıtılmış olsa da, Volodya’nın iti- raflarıyla, Andrey’in de tam olarak ‘yeni Sovyet vatandaşı’ imajına tam olarak sahip olamadığını anlaşılır; “Bu üçkâğıtçıyı (Kavalyerov’u) getirmişsin evine, sonra tabi
duyguları olan bir insan olduğunu belirterek, sadece kendini yeni kuşağın insanı olarak tanımlar ve bu yeni insanı şu şekilde tasvir eder; “Ben makine insanım. Beni
karakterlerine ait bilgilerin verilme biçiminden, döneme uyum sağlamış, tam anla- mıyla ‘yeni insan’ ya da ‘makine insan’ olabilmenin en büyük koşulu çevreye karşı
85
hissedilen insani duygulardan arınmaktır. Eser boyunca, onların daha sistematik bir şekilde yansıtılması da bu sebepten ötürüdür. Sonuç olarak, yazar bu eserde gerek dönem insanının, gerekse geçmiş asırda kalmış yaşamların eksikliklerini kahramanların yaşantıları aracılığıyla ortaya koy- maktadır. İki farklı kutupta yansıtılan bu kahramanlar aslında tam olarak toplumla bütünleşmiş değillerdir. Çarlık döneminin simgesi olan karakterler, İvan Babiçev ve Nikolay Kavalyerov duygularını yoğun yaşamalarına, hayallerinin büyük olmasına rağmen, harekete geçmekten yoksun olmalarından ötürü devrimin getirdiği değişime ayak uyduramamıştır. Öte yandan Andrey ve Volodya ise insani duygular bakımın- dan zayıf kalmıştır. Toplumsal düzenin değişmesi Sovyet insanın bu ikilemi yaşa- yarak, ortak bir kültürel yapıdan kopmasına neden olmuştur. Bir taraf duygularından arınmayı başararak, maddi refaha kavuşurken, manevi olarak tamamen makineye dönüşür. Diğer taraf ise, kendini duygularına bırakarak, ötekileştirir. KAYNAKÇA Bonnard, Andre. “Yeni Bir Hümanizmaya Doğru Sovyet Edebiyatı Üzerine”. Çev. Serdar Canbolat-Mehmet Erdal. İstanbul. Evrensel Basım Yayın. 2001 Chances, E. “Rus Edebiyatında Lüzumsuz Adam”. Lüzumsuz Bir Adamın Günlüğü. Çev. Oğuz Tecimen. İstanbul. Notos Kitap Yayınevi. 2013 Kravets, M. “Osobennosti negativnoy otsenki v tekste romane Yu. Oleşi ‘Zavist’”. Katovitsa. Polşa. 2010 Kuznetsov, P. V. “Hudojestvnno-publisistiçeskiye sredstva Yu. Oleşi-felyetonista”. Vestnik VGU. Seriya: Filologiya. Jurnalistika. No:2. 2009 Oleşa, Yu. K. “Kıskançlık”. Çev. Sabri Gürses. İstanbul. Merkez Kitapçılık. 2007 Pançenko, İ. “Nesvoyevremennıy ütopist Yu”. Novıy Jurnal. No:250. 2008 Rozanova, Ye. İ., Nemertsalov V. V. ‘’Yazıkovıye sredstva satiriçeskoy tipizatsii v proze Yu. K. Oleşi (‘’Tri tolstyaka’’, ‘’Zavist’’)’’. Yazık i stil proizvedeniy İ. E. Babelya,
Yegorova, Ye. İ. ‘’Stilistiçeskiye sredstva groteska v romane Yu. Oleşi ‘’Zavist’’ (Stilistiçeskiye sredstva sozdaniya obraza Babiçeva)’’. Yazık i stil proizvedeniy İ. E.
VO, 1991.
Yüklə 4,93 Mb. Dostları ilə paylaş:
|